Giriş
İkinci cemre ne zaman ve nereye düşecek? Cemreler düşmeye başladı!
Baharın müjdecisi cemreler düşmeye başladı. Halk takviminde doğanın canlanmaya başladığı tarihler olarak yer alan cemreler havaya, suya ve toprağa düşüyor, her bir cemre düştüğünde ise hava sıcaklıklarında belirgin farklar yaşanıyor. İlk cemre 20 Şubat Salı günü havaya düştü. Peki, ikinci cemre ne zaman ve nereye düşecek? İşte 2024 cemre düşme tarihleri ve diğer detaylar…
Soğuk kış günlerinin ardından insana heyecan veren bahar günlerine artık kısa süre kaldı. Öyle ki baharın habercisi cemreler de düşmeye başladı. Bugün kırsal kesimde pek çok insan havanın esişinden baharın kokusunu almaya başlarken, şimdi gözler ikinci cemrenin düşeceği tarihe çevrildi…
İKİNCİ CEMRE NE ZAMAN VE NEREYE DÜŞECEK?
Anadolu’da insanların zirai faaliyetlerini düzenlediği ve yapacakları her türlü iş için baz aldığı halk takvimine göre cemrelerin düşmesi ile birlikte bahar da resmen gelmeye başlıyor. BU takvime göre ilk cemre havaya düşüyor ve hava ısınmaya başlıyor. İkinci cemre suya düşerek, deniz, göl ve yer altı sularını ısıtıyor, üçüncü ve son cemre ise toprağa düşüyor. Bu son cemre ile toprak ısınırken zirai faaliyetler için de start veriliyor.
İlk cemre 20 Şubat itibariyle havaya düştü. İkinci cemre ise 26-27 Şubat tarihlerinde suya düşecek.
Üçüncü cemre ise toprağa 5-6 Mart tarihlerinde düşecek. Böylelikle 2024 yılının bahar ayları da başlamış olacak…
CEMRE DÜŞMESİ NEDİR?
Arapça’dan gelen, “Cemre”‘nin sözlük anlamı kor, yani ateştir. Halk arasında da sıcaklığın artmasını haber eder. Cemreler, ilkbahar başlamadan önce 7 gün arayla havaya, suya ve sonrasında toprağa düşer. Bu düşen cemreler nedeniyle hava, su ve toprağın ısındığına inanılır.
Cemre düşmesiyle beraber Hıdırellez ve nevruz kutlamaları başlar. Cemre düşmesinin Türk kültüründe de önemli bir yeri vardır. Kültür ve edebiyatta da kendine yer bulmuştur. Osmanlı döneminde Divan şairleri cemre zamanlarında önemli kişilere övgü şiirleri yazmıştır. Bu şiirlere ‘cemreviye' adı verilmektedir.
İlkbaharda görünüp titrek ışıklar saçarak göğe yükselir. Ardından buzların üzerine düşerek onları eritir. Oradan da yere girer. Bundan sonra ısınmış topraktan buhar yükselir. Cemre baharın gelişini simgeler. Anadolu Türkçesindeki Arapçadan gelme Cemre sözcüğünün aslında bu adın benzetme yoluyla değişmiş hali olduğu söylenebilir. Zemre’nin de Kumuk Türkçesinde nem, buhar gibi anlamları bulunur. Temizlenmeyi ve tekrardan doğuşu simgeleyen ateş, aşk kavramının yakıcılığıyla da yakından alakalıdır.
Türkiye ve Azerbaycan Türklerinin yaratılışla ilgili eski inançlarından kaynaklanan ve Nevruz Bayramından önce, yılın son Çarşamba gününde yapılan "boz ayın 4 çarşambası", uygulamasını belirten, "Cemle" sözcüğü de, "Cemre" ile aynı kelimedir.
Buradaki "Cemle" de köken olarak "İmir, İmere, Emire" sözcükleriyle ilintilidir.
CEMRE DÜŞMESİNİN TÜRK KÜLTÜRÜNDEKİ YERİ
Türklerin cemreyi Arap halk takviminden ne zaman aldığına dair bir kayıt bulunmadığını fakat Anadolu ve Kafkasya coğrafyasına geldikten sonra buna kültürlerinde yer verdiğini ifade eden Halk Bilimci ve Türkolog Prof. Dr. Metin Ekici, özellikle hayvancılıkla ilgilenen toplumlar için hava olaylarının çok önemli olduğunu kaydetti.
Göçebe, kışa hazırlık olarak hayvanlar için sonbahardan biriktirdiği ot yığınlarının bitmeye yakın olduğu dönemlerin ciddi bir risk taşıdığını kaydeden Ekici, bu sebeple halk takvimini oluşturmada, gözlemlemede eski Türklerin diğer toplumlara göre çok daha fazla bilgi birikimine sahip olduğunu vurgulayarak, Türklerin cemreyi bin yıldır takip ettiğini söyledi.
Cemrenin bahar bayramına hazırlanmak için de bir işaret olarak görüldüğünü anlatan Ekici, Türklerin bunu çok sevdiğini, yazılı bir kültür oluşturulmamasına rağmen cemreyi gözlemenin devam ettiğini aktardı.
Ekici, ‘’Birinci cemre düştü, ikincisini bekliyoruz', 'İkinci cemre düştü üçüncüsünü bekliyoruz' ve 'Üçüncü cemre sonunda bayram yapacağız' gibi ifadelerin hâlâ halk arasında kullanıldığına dikkati çekerek, Azerbaycan’da nevruz öncesinde 'ahır çarşamba' kutlamaları olduğunu, bununla cemre arasında bir örtüşme olduğunu belirterek, ‘'Bu da gösteriyor ki nevruzla cemre arasında bir ilişki kurulmuş.’’ dedi.