Kanserin beslenmeyle bir ilişkisi var mı? Kansere neden olan besinler nelerdir?

Kanserin dünyada başta gelen ölüm sebeplerinden biri olduğunu artık hepimiz biliyoruz. Araştırmalar, sağlıklı bir diyetin kanser riskini azalttığını ve belirli beslenme alışkanlıklarının kanser riskini artırdığını gösteriyor. Tükettiğimiz sebze ve meyveler kanser gelişim riskini azaltabiliyor. Kanseri önleyebilecek tek bir mucizevi besin yoktur ancak bazı besinler kanser gelişme riskini azaltabilir. Peki, bu besinler nelerdir? Uzman Diyetisyen Aslıhan Küçük Budak konu hakkında bilgiler verdi. Bu besinlerin başında sebze ve meyveler geliyor. Gözlemsel çalışmalar, daha yüksek sebze ve meyve tüketimi ile daha düşük kanser riski arasında bağlantı olduğunu göstermektedir. Sebze ve meyveler kanserle savaşan antioksidanlar ve fitokimyasallar içerir. Örneğin brokoli, karnabahar ve lahana gibi turpgillerden sebzeler sülforafan içerir; turunç, portakal, mandalina, greyfurt ve limon gibi narenciyeler flavonoidler içerir; domates ve karpuz likopen içerir. Araştırmalar, vejeteryanlar ve veganlar gibi bitki bazlı diyetler yapan kişilerde kanser gelişme riskinin daha düşük olabileceğini gösteriyor. Bunun muhtemel sebebi yüksek miktarda meyve, sebze, kurubaklagil ve tam tahıl alımının yanı sıra düşük işlenmiş gıda alımıdır Kanser için en büyük risk faktörlerinden biri de obezitedir. Obez insanlar kanlarında daha yüksek seviyelerde inflamatuar sitokinlere sahip olma eğilimindedir, bu da kronik inflamasyona neden olur ve kanser gelişme riskini artırır. Obezitenin en büyük risk faktörlerinden biri ise sağlıksız beslenmedir. Bu bağlamda da kanserden korunmada beslenme önemli bir yere sahiptir. Çalışmalar, aşırı kilolu ve obez kişilerde kilo vermenin kanser riskini azalttığını gösteriyor. Yüksek şeker ve rafine karbonhidrat tüketimi kanser gelişme riskini artırabilir. Daha yüksek kan şekeri ve insülin düzeylerinin kanser için risk faktörleri olduğu düşünülmektedir. İnsülinin hücre bölünmesini uyardığı, kanser hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını desteklediği ve yok edilmelerini zorlaştırdığı gösterilmiştir. Bununla birlikte, yüksek insülin ve kan şekeri seviyeleri vücuttaki iltihaplanmaya katkıda bulunarak uzun vadede anormal hücrelerin büyümesine yol açabilir ve kanser gelişme riskini artırabilir. Sosis, salam, sucuk, pastırma, jambon gibi işlenmiş et ürünleri kanserojen etki gösterebilir ve gözlemsel çalışmalar işlenmiş et tüketimi ile başta kolorektal kanser olmak üzere artan kanser riski arasında bir ilişki bulundu. Izgara, kızartma, sote, kavurma ve barbekü gibi belirli yiyecekleri yüksek sıcaklıklarda pişirmek, heterosiklik aminler (HA) ve ileri glikasyon son ürünleri (AGE'ler) gibi zararlı bileşiklerin oluşmasına neden olabilir. Bu zararlı bileşiklerin aşırı birikimi iltihaplanmaya katkıda bulunabilir ve kanser gelişiminde rol oynayabilir. Kırmızı et, bazı peynir türleri, yağda yumurta, tereyağı, margarin, mayonez gibi yağ ve protein oranı yüksek hayvansal gıdalar ve yüksek oranda işlenmiş gıdalar gibi belirli gıdalar, yüksek sıcaklıklara maruz kaldıklarında bu zararlı bileşikleri üretme olasılığı yüksektir. Kanser riskini en aza indirmek için, yiyecekleri yakmaktan kaçınılmalı ve özellikle et pişirirken buharda pişirme, haşlama veya kaynatma gibi pişirme yöntemlerini tercih edilmelidir.