Giriş
Kıbrıs Barış Harekatı'nın 49.yıl dönümü! 'Ayşe tatile çıksın' parolasının yanlış bilinen hikayesi
Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) Rumların baskı ve zulmüne son vermek amacıyla 20 Temmuz 1974'te düzenlediği Kıbrıs Barış Harekatı'nın 49. yılı olmasına rağmen o dönemi dün gibi hatırlıyor. 20 Temmuz 1974'te Başbakan Bülent Ecevit’in liderliğinde Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kıbrıs'ta başlattığı harekâtın hakkında merak edilenler ve "Ayşe tatile çıksın" parolasının unutulmaz hikayesi...
49 yıl önce Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından Kıbrıs Adası'nda Türklerin uğradığı baskı ve zulmü ortadan kaldırmak amacıyla başlatılan bir barış harekatıdır. Bülent Ecevit'in "İnsanlığa ve barışa büyük bir hizmette bulunmuş olacağımıza inanıyoruz. Öyle umarım ki kuvvetlerimize ateş açılmaz ve kanlı bir çatışmaya yol açılmaz. Biz aslında savaş için değil barış için ve yalnız Türklere değil Rumlara da barış getirmek için adaya gidiyoruz" demeciyle başlamıştır.
İŞTE KIBRIS ADASI İÇİN ÖNEMLİ TARİHLER
1571: Kıbrıs, Sultan İkinci Selim Han döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun egemeniliği altına girdi. Osmanlı’nın hoşgörü politikası gereği Katolik’lerin kapattığı Ortodoks kiliseleri açıldı.
1878: Osmanlı İmparatorluğu, Kıbrıs’ı Britanya İmparatorluğu’na kiraladı.
1914: Birinci Dünya Savaşı başlayınca İngiltere, adada hakimiyetini ilan etti.
1924: Lozan Barış Anlaşması ile Türkiye, adanın İngiltere’ye ilhakını kabul etti.
1931: Adadaki Rumlar, Enosis (birleşme) için isyan başlattı.
1955: Kıbrıs’ın Yunanistan ile birleşmesini amaçlayan terör örgütü EOKA, faaliyete geçti.
1960: Zürih ve Londra anlaşmaları ile Kıbrıs Cumhuriyeti kuruldu.
YEŞİL KALEMLE AYRILDI
1963: İngiliz general, 30 Aralık’ta yeşil bir kalemle harita üzerinde çizgi çizerek Lefkoşa’yı ikiye ayırdı ve Yeşil hat böyle oluştu.
15 Temmuz 1974: EOKA lideri Nikos Sampson, Yunanistan’daki cunta yönetiminin desteğini alarak Makarios’u yaptığı darbeyle devirdi.
20 Temmuz 1974: Türkiye, Kıbrıs’a çıkartma yaparak Barış Harekatı’nı başlattı.
25 Temmuz 1974: Birinci Cenevre Konferansı, 25 Temmuz 1974’te toplandı, altı gün sürdü ve 30 Temmuz’da imzalanan Cenevre Antlaşması ile sona erdi.
8 Ağustos 1974: İkinci Cenevre Konferansı toplandı.
AYŞE TATİLE ÇIKTI
14 Ağustos 1974: Türkiye, adadaki Türk köylerinde soykırımın sürdüğü gerekçesiyle ikinci harekatı başlattı.
13 Şubat 1975: Kıbrıs Türk Federe Devleti kuruldu.
15 Kasım 1983: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulduğu ilan edildi.
ASKERİ ÇIKARACAK GEMİ YOKTU
Dönemin Başbakanı Süleyman Demirel, 1960’lı yılların ikinci yarısında katliamlardan sonra adaya harekat düzenlemek istiyordu. Ancak Demirel, acı bir gerçekle yüzleşmek zorunda kaldı. Türk donanmasının çıkarma gemisi yoktu. İlk işi çıkarma gemisi yapımı için demir ve çelik fabrikaları ile Gölcük Tersanesi’ne emir vermek oldu. Kıbrıs Türk halkının onurunun korunması için 1974 yılına kadar beklemek gerekecekti. 1974 Kıbrıs Barış Harekatı’nda adaya çıkan askerleri, üretilen bu gemiler taşıyacaktı.
AYŞE ŞİFRESİNİN SIRRI
Kıbrıs Barış Harekatı’nın ‘Ayşe Tatile Çıksın’ parolasıyla başladığı hatalı bir bilgi olarak çoğu zaman tekrarlanır. 20 Temmuz 1974’teki harekat bu parola ile başlamadı. Harekatın ardından Cenevre’de yapılan ikinci konferanstan beklenen sonucun çıkmayacağı anlaşılmıştı.
Konferansa katılan dönemin Dışişleri Bakanı Turan Güneş’ın kızının adı Ayşe idi. Güneş’in, “Ayşe Tatile Çıksın” mesajı, harekatın ikinci safhasının başlamasının parolasıydı. Harekatın ikinci aşaması, 14 Ağustos 1974’te ‘Ayşe Tatile Çıksın’ parolası ile başladı.
1 GÜNDE KIBRIS'IN YÜZDE 38'İ ALINDI
15 Ağustos 1974'te Kıbrıs'ın yüzde 38'i ele geçirildi. Rum kuvvetleri bu gelişmeyle beraber geri çekilmek zorunda kaldı.
498 ŞEHİT
Kıbrıs Barış Harekatı sırasında, Türk ordusu 498 şehit verirken Kıbrıs Türk tarafında ise 70’i mücahit, 270 kişi şehit düştü.