Giriş
Koronavirüs 5'inci kuluçka gününde ortaya çıkıyor
Çin’den başlayıp tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs (corona virüsü) can almaya devam ediyor. Yapılan çalışmalar, koronavirüslerin yüzey tipi ve ortam sıcaklığına göre birkaç saat veya birkaç güne kadar etkisini sürdürdüğünü gösteriyor. Bu tür virüslerin zarf veya paket gibi nesnelerde uzun süre hayatta kalmadığının tespit edildiğini belirten Enfeksiyon Hastalıkları Uzm. Dr. Fatma Nur Özdoğan 'Bugüne kadar yapılan çalışmalar, COVID-19'a neden olan virüsün, esas olarak hava vasıtasından çok, temas yoluyla bulaştığını göstermektedir. İnsanların birbiri ile temastan kaçınması ve yoğun temasta olacağı yerlerden uzak durması gerekir' dedi.
Dünyanın gündemine oturan 2020’nin en çok konuşulan hastalığı koronavirüsler, hayvanlarda veya insanlarda hastalığa neden olabilecek büyük bir virüs ailesi olarak dünya gündeminde büyük yankı uyandırıyor. Koronavirüsün insanlarda, soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu’na (SARS) kadar şiddetli solunum yolu enfeksiyonlarına neden oluyor.
Aralık 2019’da, Çin’in Wuhan kentinde başlayan salgın öncesine kadar keşfedilemeyen virüs ise koronavirüs hastalığına (COVID-19 ) neden oluyor. Uzmanlar ateş, öksürük ve nefes almada zorluk çeken insanların mutlaka tıbbi yardım almaları gerektiği konusunda uyarılarda bulundu.
Hastalığın, kişiden kişiye, COVID-19'lu bir kişi öksürdüğünde veya nefes verdiğinde ortama yayılan küçük damlacıklardan veya ağızdan yayılabildiğini belirten Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Fatma Nur Özdoğan, 'Bu damlacıklar kişinin etrafındaki nesnelere ve yüzeylere düşer. Diğer insanlar bu nesnelere veya yüzeylere temas ettikten sonra gözüne, burnuna veya ağzına dokunduğunda virüse yakalanırlar. İnsanlar ayrıca, COVID-19'lu damlacıkları öksüren veya nefes veren bir kişiden damlacıklar halinde nefes alırlarsa COVID-19 hastalığına yakalanabilirler. Bu yüzden hasta olan bir kişiden 1 metreden daha uzak mesafede durmak önemlidir. Bugüne kadar yapılan çalışmalar, COVID-19'a neden olan virüsün, esas olarak hava vasıtasından çok temas yoluyla bulaştığını göstermektedir' dedi.
COVID-19 hastalığının belirtileri
COVID-19 bazı hastalarda burun tıkanıklığı, burun akıntısı, boğaz ağrısı ve ishal olarak da gözlemlenebilirken, hastalığın en yaygın semptomları ise:
- Ateş
- Yorgunluk
- Kuru öksürük
Koronavirüsten korunma yolları
Dünya Sağlık Örgütü’nün COVID-19'un yayılmasını önlemek için verdiği standart önerileri arasında;
- Düzenli ve doğru el yıkamak,
- Öksürme ve hapşırma sırasında ağız ve burnu tek kullanımlık bir mendil ya da dirsek içi ile kapatmak,
- Ellerin göz, burun ve ağıza temasından kaçınmak yer alıyor.
Öksürme ve hapşırma gibi solunum yolu rahatsızlığı belirtileri gösteren kişiler ile yakın temastan kaçınmak gerektiğine dikkat çeken Uzm. Dr. Fatma Nur Özdoğan, 'Ateş, öksürük ve nefes darlığı olan kişiler erken tıbbi yardım almalı ve önceki seyahat geçmişi sağlık uzmanıyla paylaşılmalıdır. Yerel sağlık kurumunun talimatları izlenmelidir. COVID-19'un yaygın olarak yayıldığı şehirler veya yerel bölgelerden haberdar olunmalıdır. Mümkünse bu yerlere seyahat etmekten kaçınılmalıdır' diye konuştu.
COVID-19’lu hastaların yüzde 80’i özel tedaviye ihtiyaç duymuyor
Şu ana kadar görünen vakalarda, COVID-19 görülen insanların bazılarında herhangi bir semptoma rastlanmazken, her 6 kişiden yaklaşık 1’inin ağır hastalanarak nefes almakta güçlük çektiğini belirten Uzm. Dr. Fatma Nur Özdoğan, 'İnsanların yaklaşık yüzde 80’inin özel tedaviye ihtiyaç duymadan hastalıktan iyileştiği gözlemlenirken, yaşlı insanlar ve yüksek tansiyon, kalp problemleri veya diyabet gibi sorunları olanların ciddi hastalık geçirme olasılığının daha yüksek olduğu tespit ediliyor. COVID-19 için kuluçka döneminin tahmini 1-14 gün arasında, en yaygın olarak 5 gün görüldüğü tespit edildi' dedi.
Maske tek başına virüsten korumuyor
2019-nCoV enfeksiyonu için aşı veya spesifik tedavinin mevcut olmadığını paylaşan Uzm. Dr. Fatma Nur Özdoğan antibiyotiklerin hastalığın önlenmesinde ya da tedavisinde yeri olmadığını, uygulanan tedavilerin hastanın şikayetlerine yönelik olarak destek tedavisi olduğunu vurguladı.
Tıbbi maske takmanın bazı solunum yolu hastalıklarının yayılmasını sınırlamaya yardımcı olduğu biliniyor. Bununla birlikte, tek başına maske kullanmak enfeksiyondan korunmayı garantilemiyor. Uzmanlar el hijyeni başta olmak üzere diğer tüm tedbirlere dikkatle uyulması ve şüpheli ya da kesin tanı almış kişiler ile en az 1 metre mesafe konulması gerektiğinin altını çizerken, maskelerin yalnızca solunum semptomu (öksürme veya hapşırma) olan kişilerin veya COVID-19 enfeksiyonundan şüphelenilen birine bakım veren kişilerin takması gerektiğini vurguladı.
Evcil hayvanlardan virüs bulaşmıyor
Uzm. Dr. Fatma Nur Özdoğan, '2019-nCoV'nin hayvan kaynağı henüz tanımlanmadı. Ancak bu, herhangi bir hayvandan veya evcil hayvanlardan 2019-nCoV bulaşabileceği anlamına gelmez. Kediler ve köpekler gibi evcil hayvanların 2019-nCoV ile enfekte olduğuna veya virüsün bu hayvanlar arasında yayıldığına dair hiçbir kanıt yoktur' dedi.
Koronavirüse karşı YAPILMAMASI gerekenler
Aşağıdaki önlemler COVID-2019'a karşı etkili DEĞİLDİR ve zararlı olabilir:
- Sigara içmek
- Birden fazla maske takmak
- Antibiyotik almak
Her durumda, ateş, öksürük ve nefes alma zorluğunuz varsa, daha şiddetli bir enfeksiyon geliştirme riskini azaltmak için erken tıbbi yardım alınmalı ve son seyahat geçmişi, sağlık uzmanıyla paylaşılmalıdır.