Giriş
Romatizmal ağrıların en önemli nedeni: Fibromiyalji!
Fibromiyalji, yaygın vücut ağrıları ve yorgunlukla seyreden romatizmal bir hastalık. Kan tahlilleri ve görüntüleme yöntemleri ile belirlenemediği için hastaların çoğu ‘hastalık hastası’ olarak etiketleniyor. Yaşam kalitesini ciddi anlamda bozan fibromiyalji hakkında merak edilenleri Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Hamuryudan anlatıyor.
Kan tahlilleri ve görüntüleme yöntemlerinde değerler normal çıktığı için hastaların "hastalık hastası" olarak etiketlendiği bir romatizmal hastalık olan fibromiyaji, kişilerin yaşam kalitelerini ciddi anlamda düşüren bir hastalık. Kan tahlilleri ve görüntüleme yöntemleri normal çıktığı için hastalar genellikle ‘hastalık hastası’ olarak etiketleniyor. Her 100 kişiden 2-3’ünde rastlanan ve kadınlarda erkeklere göre 4 kat daha fazla olan fibromiyalji yaşla birlikte de artış gösteriyor. Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Hamuryudan detayları anlatıyor.
Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Hamuryudan, romatizmal hastalıklardan biri olan fibromiyaljinin zor bir hastalık olduğunu belirtiyor. Ağırlıkla kadınlarda görülen ve yaygın ağrı şikayetine yol açan hastaların en çok şikayet ettiği konular şöyle sıralanıyor:
- Yaygın ağrı
- Eklem ağrıları
- Halsizlik
- Kronik yorgunluk
- Ağrının sabah saatlerinde daha fazla olması
- Sadece eklemlerde değil, vücudun neresine dokunursanız orada ağrı olması
- Huzursuz bağırsak sendromu
- Kronik baş ve çene ağrıları
- Kimi zaman sağ ve solda uyuşukluk
- Çarpıntı
Fibromiyaljinin ne yazık ki sebebi tam olarak bilinmiyor. Hastalar sürekli ağrıdan yakınıyor, eklem şişkinliğinden şikayet ediyor. Muayene sırasında şişlik yok dense de ısrarla şişlik olduğunu belirtiyor.
Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Hamuryudan, hastaların ağrı algılarında bozukluk olduğunu belirtiyor. Örneğin kolunuza dokunduğunuzda normalde bir ağrı hissetmezsiniz. Ancak bir fibromiyalji hastasında dokunma sinyali beyne iletilirken güçleniyor ve beyin bunu ağrı olarak algılıyor.
Hastalarda çok yoğun şikayetler olmasına rağmen muayene bulgularında hiçbir şey görülmeyen fibromiyalji hastalarında kan tahlileri de normal çıkıyor. Defalarca tekrarlanan röntgen ve MR sonuçları da normal olan hastaları yakın çevresi belli bir zaman sonra "hastalık hastası" diye nitelendirmeye başlıyor. "Sinirsel mi" deniyor. Ancak hastalar gerçekten bu ağrıları çekiyor.
Fibromiyalji hastaları bu ağrıları gerçekten kafasından uydurmuyor ancak tahlil sonuçları, MR ve röntgen sonuçlarının normal çıkması hastanın çevresi tarafından bu ağrıların önemsenmemesine yol açabiliyor. Hastalar çevresine ağrıyı ispat etmeye çalışıyor. Doktora gidiyorlar, yine bir şey çıkmıyor. Sonunda hastalık hastası etiketine maruz kalıyorlar. Üstelik hastada bu durum depresyona da zemin hazırlıyor.
Teşhisi zor ama imkansız değil
Ağırlıkla hasta öyküsü ve muayene ile teşhis edilebilen hastalarda yol gösterici bulgular şu şekilde:
- En az 3 ay boyunca devam eden yaygın vücut ağrısı
- Vücudun her iki yanında, belin altı ve üstünde olacak şekilde yaygın ağrı
- Vücut yarısında ağrı (boyun, göğüs ön bölümü, sırt veya bel)
- Parmak basılarak yapılan muayenede 18 farklı ağrılı noktadan 11'inde hassasiyet olması
Fibromiyalji ile birlikte görülen diğer sorunlar
Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Hamuryudan, romatizmal ve teşhisi oldukça güç olan fibromiyalji hastalığı ile birlikte başka sorunların da beraberinde görüldüğünü belirtiyor. Bunları şu şekilde sıralıyor:
- Uyku bozukluğu
- Sabahları yorgun kalkma
- Karın ve göğüs ağrısı
- Ellerde uyuşma
- Kabızlık veya ishal
- Mide ağrısı
- Adet dönemi ağrıları
- Nefes almada zorlanma
- Çabuk sinirlenme
- Migren veya baş ağrıları
- Sistit (sık ve ağrılı idrar yapma)
- Çene ağrısı
Fibromiyalji ile stres ilişkisi
Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Hamuryudan, fibromiyalji hastaları için "fibromiyaljik bir kişilikten bahsedilebilir" diyor.
Fibromiyaljik kişiliği "her türlü sorunu üstüne alan, çok titiz, ayakkabıların düzgün durup durmadığını bile dert edinen herkesin sorununu içinde hisseden, yüksek empati kuran, her şeyin organizasyonuyla kendini sorumlu hisseden bir kişilik yapısından söz edebiliriz" şeklind tarif ediyor.
Stres konusuna gelince... Prof. Dr. Hamuryudan, stresli durumların hastalığı alevlendirebileceğini belirtiyor.
Fibromiyalji tedavisinde ağrı kesiciler işe yaramıyor!
Fibromiyaljinin tedavisinde ağrı kesicilerin bir işe yaramadığını belirten Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Hamuryudan, tedaviyi iki gruba ayırdıklarını ifade ediyor.
İlaç ve uğraşı tedavisi
İlaç tedavisinde antidepresanlar seçeneklerden biri. Ancak profesörün verdiği bilgilere göre hastalar genellikle antidepresan verildiğinde "ben depresyonda değilim’ diye tepki gösteriyor.
Prof. Dr. Vedat Hamuryudan da onlara "depresyon ya da psikiyatri doktoru değil, ağrı doktoru olduğunu ve ağrıya faydası olacağını düşünerek verdiğini söylediğini" aktarıyor.
Bir başka ilaç grubu sinir siteminde ağrı duymayı engelleyen ilaçlar. İlaç tedavisi eskisine göre en azından yüzde 30-40 başarı sağlıyor.
Masaj, egzersiz, uğraşı tedavisi ile tedavi tamamlanmaya çalışılıyor.
Prof. Dr. Vedat Hamuryudan'ın verdiği bilgilere göre özellikle egzersiz ağrıyı azaltmak, yorgunluğu gidermek, uykuyu düzenlemek, depresyonu önlemede etkili oluyor.