Giriş
Sevgiliniz bir narsist mi, nasıl anlarsınız? Kendinizi nasıl koruyabilirsiniz?
Narsist kişilik bozukluğunun sebepleri arasında bireyin benlik yapısındaki düşük öz saygı, depresif duygu ve düşünceler, kişide ihmale uğramış olan derin bir değersizlik duygusu ve reddedilme hissi gibi kusurlar bulunuyor. Kişi, çevreyi ve fikirleri umursamayan kendinden emin bir görüntü çizse de, kendisinden fazlaca şüphe duyuyor, olumsuz eleştirilere karşı aşırı hassas davranıyor. Bu nedenle çevrelerine, özellikle ilişki yaşadıkları kişilere hayatı zorlaştırabiliyorlar. Karşınızdaki kişinin narsist olup olmadığını anlamak için bazı ipuçları var. "Eyvah, sevgilim bir narsist!" diyorsanız da kendinizi korumak adına yapmanız gerekenleri sıraladık.
Narsizm, narsistik kişiden ziyade çevresine zarar veriyor. İstedikleri olmayınca sinirlenen, beklentileri karşılanmayınca kapris yapan ya da soğuk duvarlar örebilen, anlaşmazlık durumunda amacı sorunu çözmekten çok, kendi istediğini elde etmek ve haklı çıkmak olan, ilgisizlikle partnerini cezalandıran narsistik kişiler için değişim genellikle çok zor olduğundan, ilişkiler bitebiliyor veya evlilikler boşanmaya varabiliyor. Ancak narsistik kişiye alan ve özgürlük tanıyarak, kendisini kısıtlayan kişiler, narsistik kişinin bu alana yayılarak, ilişkideki güç dengesi gittikçe kendi lehine bozacağınını unutmaması gerekiyor! Uzman Klinik Psikolog Arzu Beyribey, narsist kişilik bozukluğu hakkında bilgi verdi ve narsist bireylerle ilişki kuranlar için önerilerde bulundu.
PARTNERİNİZDEKİ BU BELİRTİLERE DİKKAT!
Narsist kişilik bozukluğu belirtileri şöyle sıralanıyor:
- Öfke tepkileri, fevri davranışlar
- Eleştiriye karşı aşırı hassasiyet
- Çıkarları için başkalarını kullanma eğilimi
- Kendi çıkarlarını düşünme
- Sahip olduklarını abartma
- Sahip olmak istediği güç, para, güzellik ve başarı gibi şeylerle ilgili gerçek dışı hayal kurma
- Başkalarından iyi davranışlar ve ilgi beklemek
- Kıskançlık, hasetlik
- Aşırı gururlu tavırlar
- Fedakarlık yapmama
- Empati yoksunluğu
- İş birliğinden uzaklık
- Yardım etmeme
- Genellikle konularda haklı olma çabası
NARSİZM GEÇER Mİ? (NE YAZIK Kİ ÇOK ZOR!)
Kişilik bozukluklarının çoğunda olduğu gibi, narsisizmde de, öncelikle rahatsızlığı kabullenmeme ve inkâr durumu söz konusu Bu kişileri tedaviye uyumlu hale getirebilmek için, kriz anlarındaki depresyon süreçlerini takip etmek, destek almaya yönlendirilmek daha doğru bir yol.
Uzman Klinik Psikolog Arzu Beyribey, "genellikle, narsist kişiler, psikiyatriste depresyona girdiklerinde başvurduklarından ve kişilik yapılarına ilişkin farkındalıkları olmaması sebebiyle, terapist bu sorunları çalışmaya başlayıp, iç görü kazandırmak için eleştiriye başladığında, sert tepki göstererek görüşmeye müdahale ederek, savunmaya geçiyor. " diyor. Çünkü bu kadar önem verdikleri bir yapının patolojik olduğunu kabul etmek istemiyor; acıdan kaçmak için terapisti aşağılayarak, kendilerini yüceltme yolunu seçebiliyor.
Beyribey, sözlerine şöyle devam ediyor:
"Doktor ve hastanın ortak çabasını gerekli kılan bu rahatsızlık, kişinin öncelikle durumu ve neyin ötesinin narsisizm olarak kabul edildiği, ailede bu tarz bir karakter var ise, karşılıklı manipülasyon yollarının ve pekiştirmenin önlenmesi, kişinin benlik saygısı korunarak, gerçek ve yapay benlik arasındaki ayrımların analiz edilmesi, içgörü kazanma çalışmaları, gerekirse ilaç desteği ile ruhsal durumun desteklenerek, terapilerle esas içeride temelde eziklik ve yalnızlık hissettiren noktaların onarılması amaçlanmaktadır."
BU HABER İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
BİR NARSİST İLE YAŞAMAK: KISKANÇLIK ADI ALTINDA SÜREKLİ KONTROL EDİLME VE MANİPÜLASYON!
HABER ÖNİZLEMESİ:
Narsistik kişilik ile narsistik eğilimin karıştırılmaması gerektiğini vurgulayan uzmanlar, narsistik kişiliği “Tanrılaştırılmış ve gerçekçi olmayan bir öz önem duygusu” olarak tanımlıyor. Narsist insan ile baş etme yöntemi onu övmek değil. Çünkü narsist insanı sürekli olarak överseniz, o sizi yendim gibi görüyor ve onun için bir değeriniz kalmamış oluyor. Narsist ile ilişkide olmak, ‘ilişkisel olarak araf’ olarak da tarif ediliyor. Narsist insanlar, kıskançlık adı altında ilişkide olduğu insanı baskı altında tutabiliyor, manipülasyon yolu ile sizi suçlayabiliyor. Bu da kendinizi zayıf, hassas hatta sıkıntılı hissetmenize yol açabiliyor!
NARSİST BİRİYLE BERABERSENİZ BU ÖNERİLERİ DİKKATE ALIN
Öncelikle narsist biriyle birlikte veya evliyseniz, bu kişiyi daha iyi anlamak, daha iyi yorumlayabilmek için şu davranış stillerine göz atmanız gerekiyor.
- Narsist bireyler benliğe dair algıları tehlikeye girdiği zaman, başarısızlıkları konusunda, diğerlerini suçlama, öfke ve saldırganlık göstererek, her daim güçlü ve en iyisi olduklarını hissetmek isterler.
- Çoğunlukla çevresindekilerden daha akıllı, başarılı olduğuna inanan birey, ilişkilerinden yeterli ilgiyi görmüyorsa, bu ilişkileri kendisi için sıkıcı ve gereksizdir.
- Yaşadığı tüm başarısızlıkların tesadüfî ve kendisiyle alakasız olduğunu düşünen narsist, başkalarını buna ikna etmede de ustadır.
- Yaşadıkları başarısızlıkların, şans eseri ve kendileriyle alakasız olduğuna inandıklarından, diğer kişileri de buna kolayca ikna edebilirler.
- Partnerlerinin eleştirilerine aşırı olumsuz tepki göstermenin yanında, destek almaları durumunda ise, bu destek zamanla sıradan gelmeye başlayacağından, bu sefer de doyumsuzluk hissediyorlar.
NARSİST BİRİYLE BERABERSENİZ NELERE DİKKAT ETMENİZ GEREKİR?
Uzman Klinik Psikolog Arzu Beyribey, narsist biriyle beraber olanların öncelikle kendi alanlarını ve sınırlarını koruması gerektiğini belirtiyor ve önerilerini şu şekilde sıralıyor:
- Bu sağlıksız bakış açısını pekiştirecek ve yayılmacı davranacak şekilde sınırlarınızı suistimal edilmesine izin vermeyin.
- Gerçekçi sınırlar çizerek, kendi alanınıza saygı duyulması gerektiğini kararlarınızdan esnemeden gösterin.
- Narsistik bireylerin sağlıksız ve manipüle edici tutumlarına kapılmayın, doğru ve sağlıklı iletişim kurma çabasında olun.
- Narsistik kişiye alan ve özgürlük tanırsanız ve kendinizi kısıtlarsanız, narsistik kişi bu alana yayılır, ilişkideki güç dengesini gittikçe kendi lehine bozar.
- İstedikleri olmayınca sinirlenen, beklentileri karşılanmayınca kapris yapan ya da soğuk duvarlar örebilen, anlaşmazlık durumunda amacı sorunu çözmekten çok, kendi istediğini elde etmek ve haklı çıkmak olan, ilgisizlikle partnerini cezalandıran narsistik kişiler için değişim genellikle çok zor olduğundan, boşanmaya varan sonuçları da göze almanız gerekebileceğinizi bilin!
NARSİSTİK KİŞİLİK BOZUKLUĞUNA YOL AÇAN NEDENLER
Narsizmin temelinde geçmiş aile ilişkileri yatıyor. Uzman Klinik Psikolog Arzu Beyribey, kişinin ebeveynleri ile olan ilişkisinin narsistik kişilik bozukluğuna katkılarını şu şekilde anlatıyor:
"Ebeveynlik stilleri ile anne bebek etkileşiminin narsisizmin oluşumundaki etkisinin yanında, genetik geçişin de %45-%80 oranında rol oynayabileceği, soğuk, ilgisiz, mükemmeliyetçi ebeveynlerin narsisizmin temelini oluşturduğu biliniyor. Ancak çevresel ve genetik faktörlerin bir arada etkileşimde olduğu göz önünde bulundurulursa, genetik olarak narsistik geçişe sahip olan kişiler, eğer sağlıklı bir aile ortamında büyürlerse, bu eğilimlerin ortaya çıkması engellenebilir.
Ebeveynlerin yanlış ve birbirleriyle çelişen tutumları ile çocuklarına dair gerçekdışı ve yüksek beklentileri, fazla eleştirel olmaları, çocuklarının kendisini rol yaparak daha üstün göstermek zorunda hissetmesine sebep olmaktadır. Çocuk olduğundan daha güçlü, özgüvenli, başarılı durmaya çalıştığında, mutsuz ve huzursuz olacaktır.
Çocuğun kişisel özelliklerini reddedip, ihtiyaçlarını göz ardı eden ebeveynler aynı zamanda, çocuklarını kendi görmek istedikleri şey haline getirmeye çalıştıklarından, bu şekilde eğitilen çocuklar, ne yazık ki, sadece başarılı olduklarında sevileceklerine inanarak, zamanla kendisini büyük bir insan olarak konumlandıracaktır.
Bunun yanında, abartılı ve yersiz övgü çocuğun narsisizme uzanan ihtişamlı bir özgüven geliştirmesine de neden olarak, ailelerin tüm toplumu etkisi altına alan kültürel narsisizmi tetiklemelerine de sebep olmaktadır. Aileler, çocuklarına duydukları sevgiyi dahi, dokunarak, sözlerle, güzel ve sıcak bakışlarla ifade etmek yerine, değişen zamana uyarak, onların inanmış oldukları muhteşemliklerini haykıran pahalı hediyeler seçerek, bu yolu devam ettirmektedir."