Giriş
Toprak Dede Hayrettin Karaca'yı kaybettik
TEMA (Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma) Vakfı Kurucu Onursal Başkanı Hayrettin Karaca (97) dün İstanbul’da vefat etti. Hayatını, Türkiye topraklarının çölleşmesini engellemeye adayan ve ‘Toprak Dede’ diye anılan Karaca, 2013’te Birleşmiş Milletler’in verdiği ‘Orman Kahramanı’ ödülünü almıştı. Hayrettin Karaca, yarın fatih Camisi’nde öğle vakti kılınacak cenaze namazı sonrası toprağa verilecek.
Ömrünü erozyonla mücadeleye adayan ve BM tarafından 'Orman Kahramanı' ilan edilen Hayrettin Karaca hayatını kaybetti.
Türkiye’de toprak erozyonuna karşı yürüttüğü bilinçlendirme ve ağaçlandırma çalışmaları ile bilinen ve bu nedenle ‘Toprak Dede’ olarak anılan 97 yaşındaki Hayrettin Karaca dün hayatını kaybetti. Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı’nın (TEMA) kurucularından ve onursal başkanı olan Hayrettin Karaca çalışmaları nedeniyle 2013’te Birleşmiş Milletler (BM) tarafından ‘Orman Kahramanı’ ilan edilmişti.
Karaca'nın sahibi
Kırım göçmeni olan Hocazade Halil Efendi ve Zehra Hanım’ın çocuğu olarak 4 Nisan 1922’de Balıkesir Bandırma’da dünyaya gelen Hayrettin Karaca liseyi bitirdikten sonra ailesinin triko-örme işinin başına geçmişti. Karaca firması ile Türkiye’de öncü ihracatçılar arasına girmeyi başaran Hayrettin Karaca bir süre sonra şirketteki görevlerini bırakarak kendisini doğaya ve toprağa adadı.
Hayrettin Karaca çocuklara erozyonla mücadele bilinci aşılıyordu.
Türkiye'de bir ilk
Hayrettin Karaca 1980’de Yalova’da, Türkiye’de bir ilk olan Karaca Arboretumu’nu (botanik bahçesi) kurdu. Dünyanın farklı yerlerinden getirilen 14 binden fazla ağaç, bitki ve endemik tür içeren Karaca Arboretumu, botanik bilimi için büyük önem taşıyor. Türkiye’nin birçok noktasında bizzat katıldığı ağaç dikme kampanyaları düzenleyen Hayrettin Karaca’nın çalışmalarından övgüyle söz eden Alman ekoloji profesörü Franz H. Meyer onun için “Şimdiye kadar hiç böylesine kişisel çıkar gütmeden, kendini insanlığın yararına çalışmaya adamış birine rastlamadım” demişti.
Çocukluk yılları Artvin’de geçen ve doğa aşkı o yıllarda içine işleyen Hayrettin Karaca, her derdin çaresinin doğada gizli olduğunu belirterek “Tuz Gölü’nün etrafında 40’tan fazla endemik bitki var. Bunlar tuzlu topraklara ve susuzluğa dayanıklı bitkiler. Dünya toprakları daralıyor ve tuzlanıyor. Bu bitkilere, bunların melezlerine ihtiyacımız var mesela” demişti.
Hayrettin Karaca her zaman yeşilin ve toprağın koruyucusu oldu.
Kırmızı kazak sembolü olmuştu
Sürekli giydiği kırmızı kazağı Hayrettin Karaca’nın sembolü haline gelmişti. Karaca’nın tek kazağı olduğunu söylediği giysiyi tüketim alışkanlıklarına dikkat çekmek amacıyla giydiği biliniyordu. Hayrettin Karaca’nın “Sonsuza kadar giyeceğim” dediği kırmızı kazağı, oğlu Atay Karaca babası için atık ipliklerden örmüştü. Atay Karaca 1993’te eski eşi Canan Karaca tarafından tabancayla öldürülmüştü.
TEMA Vakfı’ndan yapılan açıklamada, “Kurucu onursal başkanımız ve Toprak Dedemiz Sayın Hayrettin Karaca’yı kaybetmiş olmanın derin üzüntüsü içindeyiz” denildi. Açıklamada Hayrettin Karaca için 2 Ocak Çarşamba günü öğle namazının ardından İstanbul Fatih Camisi’nde cenaze töreni düzenleneceği belirtildi.
Hayrettin Karaca ile bugün 105 yaşında olan ünlü Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ, birbirlerine hayrandı ve ilanı aşk etmişlerdi. İkili 2008’de yabancılara toprak satışını protesto etmek için TBMM önünde oturma eylemi yapmıştı.