Türkiye'nin paparazisi Zozo Toledo hayatını kaybetti

Gerçek adı ‘Don Jose De Toledo En Salinas’ olan Zozo Toledo 83 yaşında yaşamını yitirdi. 60 yılı aşkın bir süre paparazilik ve cemiyet hayatı fotoğrafçılığı yapan Toledo, Türk basınının en renkli simasıydı. Türkiye’nin ilk paparazisi ve magazin dünyasının en renkli simalarından olan Zozo Toledo geride yalnızca çektiği fotoğrafları değil sıra dışı bir hayat hikâyesi bıraktı. Don Jose De Toledo En Salinas yani bilinen adıyla Zozo Toledo, İstanbul’un Tophane semtinde 1937’de doğdu. İspanyol olan babasını 7 yaşında kaybeden Zozo Toledo, yoksulluk içinde geçen çocukluğunu şu sözlerle anlatmıştı bir röportajında: “Annem, Büyükada Yetimhanesi’nin müdürünün karısına elbise dikerdi. Annem diyor ki müdüre ‘Ne olur benim oğlumu da al oraya, okutacak param yok’. Düşünün bir Yahudi, Rum yetimhanesinde. Orada hem tabak yıkıyorum, hem okuyorum. 13 yaşına kadar yetimhanede kaldım.” Yetimhaneden ayrıldıktan sonra Zozo Toledo’nun; tabutçuluktan marangozluğa, masörlükten kunduracılığa kadar yapmadığı iş kalmıyor. 6 dil öğreniyor. Bir gün sinemada gazoz satarken, dönemin ünlü Yunan sanatçısı Aliki Vuyuklaki ile tanışıyor. Onun tercümanlığını yapmaya başlıyor. Yunanistan’a gidiyor. Vuyuklaki’nin kocası kıskançlık yapmaya başlayınca İstanbul’a dönüyor. Yeniden sinemada gazoz ve dondurma satmaya başlayan Toledo’nun hayatı bu kez Büyükada’daki bir güzellik yarışmasıyla değişiyor. Tanıdığı bir ‘şipşakçı’dan aldığı fotoğraf makinesiyle, gazeteci kılığında içeri giriyor. Burada gazetecilerle tanışan Toledo’nun Akşam’dan, Hürriyet’e, Günaydın’dan Sabah’a kadar pek çok gazeteye uzanacak paparazilik hayatı başlıyor. Ve 83 yılın ardından dünyaya gözlerini yumarken Zozo Toledo, çektiği fotoğraflarla geride adeta Türk cemiyet hayatının tarihini bırakıyor. Zozo Toledo, yetimhaneden ayrıldıktan sonra yoksulluk içinde olan annesi onu bir aileye evlatlık veriyor. Ailenin mesleği tabutçuluk. O da işe yardım etmeye başlıyor. Ancak mesaiye kaldığı bir gece; orada çalışan ustalardan birisi, tabut çakan Toledo’ya arkadan yaklaşıyor ve hayalet numarası yapıyor. Dili tutulan Zozo Toledo, aylarca konuşamıyor. Çok öfkelenen annesi oğlunu yanına alıyor. Zozo Toledo, gazetecilikten önce masörlük yapıyor. Kendisini maçlara götürmesi karşılığında Galatasaray’ın masörünün çantasını taşıyor. Bu sırada Galatasaraylı oluyor. Gazeteciliğe ilk başladığında ‘Zozo Toledo’ ismini alışını ise şöyle anlatıyor: “Bana dediler ‘Senin adın Zozo olacak’. ‘Aaa dedim Zozo kadın ismi’. Zozo Dalmas, Atatürk’ün Selanik’teki sevgilisi. Onunla röportaj yapmaya gittim Selanik’te. Atatürk ile ilkokulu beraber bitirmiş. Atatürk’ün resimleri olan bir albümü vardı. Ama kadın vermedi ki bana albümü.”Oyunculuk da varİtalya’dayken bir filmde rol alan Zozo Toledo, bu dönemde tanıştığı ünlü yönetmen Ferzan Özpetek’in ‘Hamam’ ve ‘Harem Suare’ filmlerinde de oynadı. Zozo Toledo’nun gazeteciliği Türkiye ile sınırlı kalmıyor. Monte Carlo’da Grace Kelly’nin fotoğraflarını çekiyor. Brigitte Bardot, Sean Connery, Sophia Loren, Anthony Quinn Toledo’nun fotoğrafladığı isimlerden. Gazeteciliğe başladıktan sonra gitmediği ülke, festival kalmayan Zozo Toledo bunu şu sözlerle özetlemişti: Her sene tüm dünyada film festivallerine giderdim. 35 sene Cannes Film Festivali, Venedik, Berlin Film Festivali... Japonya’ya kadar gittim. Bakanlar ile çalıştım. Turgut Özal ile Çin’e kadar gittim. İngiltere’ye gittim. Kraliçe II. Elizabeth’in elini öptüm. 5 tane olimpiyata gittim. İspanya Kralı’nı orada çektim. Yunan Kralı ile resimlerim var Zozo Toledo, paparaziliğe, gazeteci bir arkadaşı sayesinde başlıyor. Arkadaşı, Toledo’yu ‘İspanyol fotoğrafçı’ diye tanıtıyor. Fotoğraf çekme konusunda hiçbir bilgisi olmayan Toledo, eline geçen bir makineyle işi öğreniyor. Bu sırada İran Şahı’nın karısı Süreyya, İstanbul’da film çeken aktör Maximilan Shell’le öpüşürken fotoğraflanıyor. Bu sırada kavga çıkıyor. Toledo da kavganın fotoğrafını çekiyor. Ve bu fotoğraflar tüm dünyada gündem oluyor. Zozo Toledo, ünlü bir cemiyet fotoğrafçısı haline gelmişken, 1967’de İsrail ile Arap ülkeleri arasında 6 Gün Savaşı çıkıyor. Bir anda savaş muhabiri olan Toledo yaşadıklarını şöyle anlatıyor: “Derken altı günlük İsrail Harbi çıktı. Ben de Yahudiyim ya! Hürriyet beni İsrail’e yolluyor. 84 gün harp muhabiriyim. Daha sonra Çek ve Rusların savaşı başladı, oraya gittim. Tankların altında resimlerim var. Çekoslovakya’dan geldim Paris’teki ayaklanmalara gittim. Uçakla da yollamıyorlar; otobüsle, trenle. Dedim ki dönünce, ‘Ben bırakıyorum bu işi’.”