Giriş
Ülser hakkında merak ettiğiniz her şey: 1 aylık ilaç tedavisi ülseri iyileştiriyor
Ülser nasıl tedavi edilir? Tedavinin başarı oranı nedir? Tedaviye rağmen tekrarlama riski var mı? Gastroentereoloji Uzmanı Dr. Mehmet Gök anlatıyor.
Ülser endoskopiyle mi teşhis edilir?
Mide ve onikiparmakbağırsağı (duodenum) ülseri tanısında altın standart endoskopidir. Tanıda daha ucuz, kolay ilaçlı filmler de kullanılıyor. Fakat bunların ülser tanısında duyarlılığı yüzde 60-80 oranda. Bu nedenle ilk seçenek endoskopi olmalı. Endoskopide onikiparmakbağırsağında ülser saptanırsa biyopsi gerekmez çünkü burada kanser gelişme oranı yok kabul edilir. Fakat midede ülser saptanırsa olası kanser riskine karşı çok sayıda biyopsi alınmalı. Endoskopi sırasında ülserli tüm hastalardan helikobakter pilori için de biyopsi alınır. Bu bakterinin sonucu en hızlı 1 saatte alınır, bazen bu süre 24 saate kadar çıkabilir. İlaçlı mide filminde midede ülser saptansa dahi mide kanseri riskini dışlamak için hastaya mutlaka biyopsi yapılmalı.
Ülser nasıl tedavi edilir?
Değişik ilaçlardan yararlanırız. Endoskopik olarak tanı konmuş ülserlerde helikobakter pilori saptanmışsa asit salgısını azaltıcı ilaçlar ve antibiyotikler kullanılır. Helikobakter pilori saptanmamışsa sadece mide asit salgısını azaltıcı ilaçlar yeterli. İlaçlarla, duodenum ülseri 4-6 haftada, mide ülseri ise 6-8 haftada iyileşir.
Tedavinin başarı oranı nedir?
Oldukça yüksek, yüzde 90-95 oranında ülser sorunu ortadan kalkıyor. Nadiren ilaç tedavisine cevap vermeyen hastalarda cerrahi tedavi devreye giriyor.
Tedaviye rağmen tekrarlama riski var mı?
Evet. Bazen tam iyileşme olmayabiliyor. Bu durumda ülser, hastanın yaşam alışkanlıklarına göre tekrarlıyor. Örneğin hasta, sigara içmeye devam ediyorsa, sık romatizmal ağrı kesicileri mide koruyucu ilaçlarla birlikte kullanmıyorsa, alkol alımına da devam ediyorsa ülser hastalığı tekrarlayabiliyor.
Tedaviden sonra tekrar endoskopi gerekiyor mu?
Tedaviden sonra ülser yerleşimi incebağırsakta (bulbus) ise endoskopi kontrolü gerekmiyor. Ülser midede ise ilk endoskopisinde biyopsi alınmış ve patoloji sonucu iyi huylu ülser gelmiş olsa dahi mutlaka endoskopik kontrolü yapılıyor.
Ülser genetik bir hastalık mıdır?
Evet, genetik faktörler ülser yatkınlığına ve oluşumuna yol açıyor. Ülsere rastlanma olasılığı, tek yumurta ikizlerinde, çift yumurta ikizlerine göre daha yüksek oranda görülüyor. Ailesinde ve birinci derece akrabalarında ülser varlığı riski artırıyor. Genetik yatkınlığa sebep olan genler henüz bilinmiyor. Onikiparmakbağırsağında ülser olan hastaların yüzde 20-50’sinin ailesinde de ülser öyküsü var. Bir de kan grubu 0 olanlarda ülser hastalığı daha sık görülüyor.
Ülserin yiyecek ve içeceklerle ilişkisi var mı?
Yapılan çalışmalarda böyle bir ilişki ortaya konulmadı. Hastalar özellikle baharatlı ve biberli yiyeceklerden sonra midede ağrı, yanma, ekşime, şişkinlik, gaz gibi belirtilerden şikayet eder. Kafeinli ya da kafeinsiz kahve, çay ve kola gibi mide asit salgısını artıran içeceklerin de ülsere neden olduğu tam olarak ortaya konulamadı. Fakat konserve gıdalarda ülser yapıcı maddelerin olabileceği düşünülüyor. Sebze tüketimi ise ülser riskini azaltıyor.
Ameliyat ne zaman gerekli?
Ülser kanamaları ilaçlar ve enjeksiyon, termal tedavi, kanayan damara metal klip uygulaması gibi endoskopik tedaviler ile yüzde 80-85 oranında tedavi ediliyor. Bu tedavilere cevap vermeyen yüzde 10-15 oranındaki hastalarda ve tekrarlayan kanamalarda cerrahi tedavi uygulanıyor.
- Ülser yan etkilerinden mide delinmesinde acil ameliyat gerekiyor. Tedavide gecikilirse ölüm oranı yüzde 30-50’ye çıkıyor.
- Mide çıkış darlığı oluşan genç hastalar ilaç ve balonla genişletme tedavilerinden yarar görmemişse vakit geçirmeden ameliyat edilmeli.
- Ülser pankreasa yayılım göstermişse ve ilaç tedavisi başarısız olmuşsa yine ameliyat gündeme gelir.
