Giriş
Varis neden olur? Varis belirtileri ve tedavi yöntemleri
Estetik bir sorun gibi görünse de varis aslında vücuttaki kanı dokulardan kalbe taşıyan toplardamarlarda meydana gelen bir hastalık. Dünyada en sık görülen hastalıklardan biri olan varis hastalığının tedavi yöntemleri ve tüm merak edilenleri Medipol Mega Üniversite Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Özer Ulukan cevapladı.
Varis hastalığı cinsiyet ayırır mı? Erkek ve kadın arasında görülen varis tipleri farklı mı? Neye göre şiddetli olduğu var sayılır?
Dünyada en sık görülen hastalıklardan biri olan varis hastalığı, kadınlarda daha sık olduğundan erkeklerde fazla yok gibi gözükse de sayı olarak değerlendirildiğinde oldukça yüksek bir rakama ulaştığı görülebilir. Kadınlar da hamilelik sırasında artan venöz basınç toplardamar yapısını bozduğundan varis oluşumunu tetikleyen faktörlerden biri. Yaklaşık kadınların 3 te 1 inde varis görülüyor. Erkekler de kadınlar kadar olmasa da sıklıkla varise sahip. İleri yaşlarda da güvenle uygulamaktayız. Ağrı subjektif bir bulgu olup, damarda pıhtılaşma yoksa tedavi de bir değişiklik yok.
Mor rengi alma sebebi nedir?
Mor renk toplardamar içindeki oksijeni düşük kanın verdiği refleden oluşuyor. Ancak bu bölge de cilt beslenmesini de bozabileceğinden ciltte de koyu kırmızı siyah bir görünüm ve yara oluşmaları olabilir.
Oturuş biçimi varisi çoğalıyor mu? Yoksa ayakta durmak mı sorun teşkil eder?
Uzun süre ayağın katlanarak ve aşağı sarkıtarak oturmak, kanın dönüşünü bozacağından artan venöz basınç ve yerçekiminin etkisi ile kanın aşağıda göllenmesi damarlarda genişleme ve damar içinde ki kapaklarda yetersizliğe yol açabilir. Aynı şekilde ayakta sabit durmak da kasların kasılması sırasında sağladığı pompa gibi ek işlev eksikliğinden varis oluşumunu kolaylaştırır.
Güneş yüzünü gösterdi varis tedavisi için geç mi kaldık?
Küçük olan telenjektazi gibi varislere uyguladığımız skleroterapi tedavisi sonrası güneşe maruz kalmak ciltte iz kalmasını arttıracağından yaz aylarında uygulanması tercih edilmemektedir. Ancak büyük damarlara uygulandığınız EVLA, radiyofrekans, yapıştırıcı gibi işlemleri yazın rahatlıkla uygulamaktayız.
Son 30 yılda tedavi yöntemlerinde bir değişiklik oluştu mu?
Eskiden cerrahi olarak venöz yetmezlik olan damar kesi yapılarak çıkarılıyordu. Son dönemde geliştirilen ve sıkça kullanılan teknoloji işe kesi yapmadan ultrason eşliğinde lazer, radyofrekans ve yapıştırıcı, yüzeysel küçük damarlarda da köpük skleroterapi ve E cilt lazeri gibi yöntemlerle kesi yapılmadan tedaviler uygulanıyor.
EVLA yöntemi nedir? Sağlıklı mıdır?
EVLA: Endo Venöz Lazer Ablasyın dediğimiz, bacaklarda bulunan büyük damarların lazer ile damar içinden kapatılmadı demektir. Aynı şekilde lazer yerine radiofrekans ve yapıştırıcı gibi yöntemlerde kullanılmaktadır. Emin ellerde iyi bir ultrason bilgisi ile güvenli bir şekilde uygulanması mümkündür.
Varisler genelde bacaklarda oluşuyor. Bu genel kanının yanı sıra başka uzuvlar ya da organlarda varis oluşur mu?
Varis, kelime olarak toplar damarların gelişmesi demektir. Tüm vücutta mevcut olan damarlar da lokal genişlemeler, iç organlarda, yemek borusunda, hemoroide benzer şekilde rektal bölge de yüzeysel venlerde genişleme karakteri ile bir çeşit varis olarak tanımlanır.
Tedavi edilmediği takdirde ne gibi sorular ile karşılaşırız? Bitkisel ya da kendi kendimize masaj uygulamak doğru mu?
Tedavisi diğer hastalıklar gibi acil görülmese de, mekanizması gereği pıhtılaşmaya eğilim yarattığından damar içi pıhtı, ciltte koyu renk değişimi ve hatta yara oluşumuna yol açabilecek bir tabloya yol açabilir. Varis hastalarında damar genişlemesine bağlı pıhtılaşma riski yüksek olduğundan sıvının bol alınması pıhtılaşmanın önlenmesi açısından önemlidir. Bitkisel tedavi yöntemleri semptomatik şikayetlerin önlenmesinde yararlı olsa da altta yatan damar yetmezliği varsa buna yönelik tedavi mutlaka uygulanmalıdır.
Varisler kalp damar hastalıklarının bir göstergesi midir?
Kalp yetmezliği de ayaklarda şişliğe yol açan bir durum olduğundan ayaklarda ki şişlik varisler kalpten kaynaklanıyor gibi düşünülebilir. Ancak varis toplardamarların genetik kökenli olarak içinde mevcut olan kapakların yetmezliğine ve çevresel faktörler dediğimiz kilo alma, ayakta kalma ağır kaldırma gibi venöz basınç artışına neden olan faktörlerin birleşmesiyle damarların genişleyip işlevini yerine getirememesi ile karakterize bir hastalıktır.