Giriş
Görürseniz sakın koparmayın! Cezası 50 bin TL
Aydın'ın Kuşadası ilçesinde, adını Samson Dağları'nın antik ismi Mykale'den alan, yöre halkının 'Tülüşah' dediği 'Rhaponticoides Mykalea' isimli endemik bitki türü için eylem planı çerçevesinde koruma alanı oluşturuldu
Kuşadası'nın endemik bitki türü 'Tülüşah' için kamu kurumları ile doğa dostları seferber oldu. Aydın Doğa Koruma ve Milli Parklar İl Müdürlüğü, Adnan Menderes Üniversitesi, Kuşadası Kaymakamlığı, Kuşadası Belediye Başkanlığı ile Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği (EKODOSD) tür koruma eylem planı çerçevesinde deneme parseli oluşturdu.
Özel arazilerdeki yok olma tehlikesi altında olan 80 kök Tülüşah başka yerlere taşınarak dikildi. EKODOSD, Tülüşah'ın korunması için yaptığı girişimlerde Küresel Çevre Fonu'ndan destek alındı.
'TÜLÜŞAH İÇİN EYLEM PLANI YAPIYORUZ'
Dünyada endemik olarak bilinen ve bilim dünyasına 1979 yılında Kuşadası'nda tanıtılan Tülüşah'ın (Rhaponticoides mykalea) ismini antik Mykalea'dan aldığını belirten EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, "Son 30 yılda meydana gelen yapılaşma, arazilerin tarımsal amaçla açılmasıyla birlikte yaşam alanları oldukça azalmış.
EKODOSD olarak 10 yıldan bu yana izleme çalışmaları, son 2 yıldır da Doğa ve Milli Parklar Müdürlüğü ile birlikte tür eylem koruma eylem planı yapıyoruz. Yayla Mahallesi'nde Kuşadası Belediyesi'ne ait olan ve Tülüşah'ın yoğun olarak görüldüğü alanın etrafı tel örgüyle çevrildi. Koruma altına alındı. Doğada çok az sayıda kalan bu bitkinin habitatının doğal yaşam alanının korunması önem taşıyor" dedi.
'BOTANİK TURİZMİNE KAZANDIRILABİLİR'
Tülüşahın yaşam alanlarının korunarak gelecek nesillere bırakılmasının mümkün olabileceğine dikkati çeken Sürücü, "Tülüşahlar dünyada yapılan botanik turizmine kazandırılabilecek özellikte bir bitki. Turizmcilerle çalışmalarımız var. Tanıtım kitaplarında yer alması için çalışmalar yapıyoruz. Yurt dışında tanıtılmasıyla ilgili girişimler var.
Bu bitkinin içinde bulunduğu makiliklerinin ve yaban hayatının korunması ve kırsal mahallelerde eko turizmin yaygınlaşması için Küresel Çevre Fonu (Global Environment Facility) başvurduk. Kabul edildi. Haziran ayı itibariyle çalışmalara başladık" diye konuştu. Sürücü, Kuşadası Kaymakamlığı'nın farkındalık yaratmak için tülüşahı logosuna aldığını kaydetti.
'İZMİR VE MUĞLA'DA DA YAŞIYOR'
Kuşadası dışında Ege Bölgesi'nde bu bitkinin yaşadığı iki ayrı bölge daha bulunduğuna dikkati çeken Sürücü, "Asıl yaygın olduğu yer Kuşadası. Buna karşın biri İzmir'de diğeri Muğla'nın Yatağan ilçesinde iki bölgede Tülüşah'a rastlandı. Kuşadası'nda yaşayanlar zaten bu bitkiyi yıllardır 'yabani enginar' veya 'delice enginar' isimleriyle tanıyordu. Endemik bir bitki olduğunu bilmiyordu" dedi.
Sürücü, Kuşadası'ndaki bir tarlanın içindeki taşlık alanda Tüllüşah'ın yeni bir popülasyon alanı bulduklarının da altını çizip, "Tarla sahibi bu yıl orayı sürecekti, ikna edip sürdürmedik. Onlar da şimdilik koruma altına alınmış oldu. Yok olmaları kaçınılmaz olan bazı bölgelerdeki tülüşahları geçen yıl Kuşadası Belediyesi'nin iş birliği ile taşıdık. Bunlardan 72'sini Güvercinada'ya 8'ini de doğal botanik parka diktik. Bu yıl hepsi çiçek açtı. Umuyoruz ki bunların sayısı hızla çoğalacak" dedi.
'SAKIN KOPARTMAYIN'
Koruma altındaki Tülüşahları koparanları çok ağır parasal cezaların beklediğine dikkati çekip, uyaran EKODOSD Başkanı sürücü, şöyle devam eti:
"Endemik türlere zarar verildiğinde Milli Park yetkililerinin ceza kesme yetkisi var. Ancak bulunduğu arazi vatandaşa ait tapulu arazi ise bu arazinin koruma altına alınabilmesi için kamulaştırılması veya takas edilmesi gerekiyor. Buradaki bitkiyi korumanın başka bir çözümü yok. Ancak şikayet olursa bu bitkileri kopartanlara 40-50 bin Türk lirası civarında bir ceza var."
DHA