Giriş
Her yıl yüzlerce çocukta ortaya çıkıyor! Meslek seçimi bile hastalığı tetikliyor
Dünyada her yıl yüzlerce çocukta kanser hastalığı ortaya çıkıyor. Özellikle son 30 yılda çocuk kanserlerinde yüzde 13 oranında ciddi bir atış söz konusu. Genetik nedenlerin çocuklarda kanser artışına sebep olabileceği gibi bu hastalığı tetikleyen bir çok sebep daha var. Meslek seçiminizden, gebelik dönemindeki beslenmenize kadar her şey çocukların sağlığını doğrudan etkiliyor. Prof. Dr. Murat Elli, çocuk kanserlerinde yaşanan artışlara dikkat çekerek ciddi uyarılarda bulundu.
Aydan Durak/ Posta.com.tr| Dünyada her yıl 400.000 çocukta kanser ortaya çıkıyor. Bunun 100.000'i düşük gelir düzeyli, geri kalmış ülkelerde görülüyor. Ülkemizde dahil dünyanın gelişmiş ülkelerinde %70'i aşan uzun dönem sağ kalıma ulaşılırken, gelir düzeyi düşük gelişmemiş ülkelerde bu oran %30'u bulabiliyor. Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Elli, çocuk kanserleri hakkında bilgi verdi ve uyarıda bulundu.
Son 30 yılda çocuk kanserlerinde yüzde 13 artış olduğunu söyleyen Prof. Dr. Murat Elli, "Bazı kanserlerde %20 ye yakın artış oranı biliniyor. Özelikle Belarus ve Kıbrıs gibi coğrafyalarda özelikle tiroid kanseri sıklığında artış yaşanıyor. Yine nöroblastom, hepatoblastom, wilms tümör, beyin tümörleri, lösemilerin sıklığında hafif bir artış yaşandığı bildiriliyor" dedi.
Çocukluk kanserlerinde en önemli neden genetik nedenler olduğunun altını çizen Prof. Dr. Murat Elli, Bunlar tek gen yada çoklu genler ile iletilir. Ebeveynlerin yaşadığı coğrafya, meslek, yaşam tarzı gibi pek çok neden çocuklarına kanser olarak miras kalabiliyor. Obez annelerin çocuklarında Akut Lenfoblastik Lösemi sıklığında artış yaşanabiliyor" dedi.
MESLEK SEÇİMİ ÇOCUK KANSERLERİ ÜZERİNDE ÇOK ETKİLİ
Genetik nedenlerin çocuklarda kanser artışına sebep olabileceği gibi baba mesleğinin ve sigara gibi zararlı alışkanlıklarında çocuklarda kanser artışında etkili olduğunu belirten Prof. Dr. Murat Elli, "Baba mesleği kaynakçı ise böbrek tümörü (Wilms Tümörü), elektirikci yada petrokimya-lastik sanayi çalışanların çocuklarında ve gebelik başlangıcında 6 ay önceye kadar sigara içen ebeveynlerin çocuklarında nöroblastom, beyin tümörü ve lösemiler daha sık görülür. Ana rahminde alkole maruz kalan fetüste doğum sonrası miyeloid lösemi daha sık gelişebilir" dedi.
KANSER ARTIŞINI TETİKLİYOR
Çocuklarda kanser artışını tetikleyen nedenlerden birinin de annenin gebelikte hormon veya doğum kontrol ilaçlarının kullanması olduğunu söyleyen Prof. Dr. Murat Elli, çocukluk ve gençlik kanserlerindeki artışa dikkat çekti.
"Annenin gebelikte hormon ve ya doğum kontrol ilaç kullanması börek tümörü ve germ hücreli tümörlere yatkınlığı arttırıyor. Annenin gebelikte vitamin (folat) almaması Hodgkin dışı lenfoma, lösemi, nöroblastom, retinoblastom sıklığının artmasına smebep olabiliyor. Transplasental maruz kalma sırasında, insan fetüsünü etkiler, gelişimsel mekanizmalarla iç içe geçerek haftalar içinde değişir. Kısa süreli transplasental maruz kalma bile organizmada bir ömür boyu izlenebilir. Ksenobiyotikler denilen bazı zehirli kimyasallar tramsplasental yolla geçerek genetik, epigenetik ve genomik olmayan değişiklikler yaparak Lösemiler, nöroblastom/beyin tümörleri, hepatoblastom ve Willms tümörü gibi çocukluk ve gençlik kanserlerine gelişme sıklığını arttırır."
ANNE KARNINDAKİ ÇOCUĞU DOĞRUDAN ETKİLİYOR
Hamilelikte kadınların bulunduğu coğrafyanın, yaşam şekillerinin ve günlük alışkanlıklarının tamamı da anne karnındaki çocuğu doğrudan etkilediğini söyleyen Prof. Dr. Elli, "Hamile kadınların coğrafyası, yaşam şekli, alışkanlıkları, kültürü, sosyoekonomik düzeyi farklılık gösterir. Kırsaldan kente su, toprak ve/veya havanın arsenik veya radon ile kirlenmesi gibi bölgeye özgü sorunlar nedeniyle bazı sağlık yükünü beraberinde getirmektedir. Sosyal koşullar, kültürel ortam, eğitim ve din de hamile bir kadının maruz kalma düzeyi ve türü üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir. Ve en önemlisi gıda, gelişmiş ülkelerde temel bir ksenobiyotik kaynağıdır ve aynı zamanda hava ve su kirliliğinin aksine, bireysel yaşam tarzı ile değiştirilebilen bir faktördür." dedi.
TOKSİK MADDELER KANSERE SEBEP OLUYOR
Prof. Dr. Elli çevresel kirliliğin, besinlerin ya da kullanılan ilaçların toksik madde oluşturduğunu dile getirdi ve bu toksik maddelerin kansere sebep olabileceğini vurguladı.
"Çevremizdeki endüstriyel atıklar, çevresel kirleticiler, röntgen cihazları, bağımlılık yapan maddeler, bakır, kurşun, cıva ve arsenik gibi ağır metaller, besin katkı maddeleri, pestisidler ile psikotropik ilaçlar gibi birçok kimyasal veya biyolojik madde akut veya kronik, doğrudan ya da dolaylı olarak canlılar üzerinde toksik etkilere neden olabilir. Bu toksik maddeler maruziyet yoluna, maruziyet süresine ve sıklığına, maruz kalınan doza olduğu kadar, o toksik maddenin özelliklere göre de canlılarda yüksek veya düşük derecede toksik etki gösterir. Özelikle kronik olarak maruz kalınan ksenobiyotikler mutasyonlara, teratojeneze veya kansere sebep olabilir. İleri anne yaşı Akut Lenfoblastik Lösemi, lenfoma, beyin tümörü, nöroblastom, Wilms tümörü, kemik tümörleri ve yumuşak doku sarkomlarında görülme sıklığını arttırdığı da söylenebilir"
"DOĞRUM AĞRILARI BİLE KANSERİ TETİKLİYOR"
Doğum ağrılarının bile çocuklarda kanser sıklığını etkilediğini dile getiren Prof. Dr. Murat Elli, "Bin 500 gramın altı ve 3bin 500 gramın üstündeki doğum ağırlığı bazı kanser türlerinin görülme sıklığını arttırıyor" dedi.
Annelerin yaşam ortamı, çalışma yeri, beslenme koşullarının düzeltilmesi, sigara kullanımın azaltılmasının kanseri önlemede çok önemli olduğunu vurgulayan uzman isim "Planlı ve uygun yaşta gebelik; gebe sağlığının düzeyinin düzelmesi gelecek kuşaklarda kanser sıklığındaki artış hızını durdurabilir" dedi.
