Giriş
Sivas'ta görenleri şaşırtan oluşumlar! Köylülerin geçim kaynağı
Sivas'ta jipsli kayaçlardan oluşan bölgede, yağışlar sonrası yaşanan çözülme ile meydana gelen birçok obruk ve dolin, köylüler tarafından tarım arazisine dönüştürüldü. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi'nden Öğretim Üyesi Dr. Fatih Kartal, "Obruk ve dolinleri, insanlar tarımsal faaliyetlerinde kullanabiliyor. Burası tahıl tarımına uygun sahalardır" dedi.
Kent merkezine 15 kilometre uzaklıktaki Beypınar köyü yakınlarındaki jipsli kayaçlardan oluşan bölgede, yağışlar nedeniyle çözülme yaşanınca birçok obruk ve dolin meydana geldi.
Obruk ve dolinler de zamanla köylüler tarafından tarım arazisine dönüştürüldü. Köylüler, her yıl bu arazilerde ekim yaparak geçimlerini sağlıyor.
Sadece tahıl tarımına uygun olduğu belirtilen arazilerde, şu an ekim için toprağı kaldırma işlemleri yapılıyor.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi Coğrafya Eğitimi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Fatih Kartal, Sivas ve çevresinde yaygın olarak görülen jipsli arazinin sadece tahıl tarımı açısından faydalı olduğunu belirtti.
Dr. Kartal, "Jipsin diğer karstik kayaçlardan farkına baktığımızda oluşum itibarıyla kalsiyum sülfat olduğunu görüyoruz. Bunlar suyla temasa girdiklerinde çok çabuk çözünebilme özelliğine sahiplerdir. Bu alanları, çok yoğun yağışla çözülme alanları olarak biliyoruz. Bunların bir başka özelliğine de baktığımızda, çabuk çözülme özelliğine sahip oldukları için içerisindeki kalsiyum sülfat çözünür halde sulara karışabiliyor. Bir kısmı da göl formasyonuna dönüşebilmektedir. Ancak sadece çözülme sonrasında herhangi bir ırmak ya da suya karışım gerçekleşirse, yapılan araştırmalarda patates ve pancar tarlalarında sulama yapılabiliyor" dedi.
'ZAMANLA TARIM SAHASINA DÖNÜŞMÜŞ'
Bölge genelinin tahıl tarımına uygun olduğunu anlatan Dr. Kartal, "Bu kayaçlar, bir süre sonra kırmızı toprak olur. Sivas, Çankırı ve Ankara dolaylarında bu kayaçlar, dolinler içerisinde eriyerek, çok fazla birikmiş toprak unsurları meydana getirir. Bu unsurları, insanlar tarımsal faaliyetlerinde kullanabiliyor. Buradaki obruklardaki tarlaları halk bilinçli olarak ekmiyor. Çiftçi 'Buralar verimli midir' diye düşünmüyor.
Sadece burası tahıl tarımına uygun sahalardır. Bu yüzden insanlar, tahıl tarımını dededen ya da babadan bir şekilde deneyimlemiş ve bu şekilde devam etmiş. Bu şekilde tarım sahasına dönüşmüş. Bunun dışında burası, jips adını verdiğimiz kayacın çözülmesiyle oluşmuş, çözülme dolinleri olarak biliniyor. Bunlar da kendi içerisinde irili, ufaklıdır. Geniş ya da küçük parseller içerisinde insanlar, burada tarımını yapabiliyor" diye konuştu.