Swap işlemi nedir? Mali Kural nedir?

Cuma gününü 6.43 TL seviyesinden kapatan dolar, dün Asya piyasalarının açılmasıyla birlikte 7.20 TL seviyelerini gördü. Bu ani yükselişle birlikte BDDK VE Hazine ve Maliye Bakanı açıklamalarda bulundu. BDDK, SWAP işlemlerine sınırlama getirirken Bakan Albayrak, piyasaları rahatlatmak için kurumların gerekli aksiyonları alacağını, gerekirse Mali Kural uygulanacağını açıkladı. Albayrak, bu çerçevede mevduatlara el konulmayacağını, hesaplardaki dövizlerin Türk lirasına çevrilmeyeceğini belirtti.

Bu iki önemli açıklama sonrası "SWAP işlemi nedir?" ve "Mali Kural nedir?" sorusu gündeme oturdu.

SWAP İŞLEMİ NEDİR?

Swap, tarafların faizi ya da döviz cinsini değiştirmek suretiyle yaptıkları takas sözleşmesidir. İki tarafın belirli bir zaman dilimi içinde farklı faiz ödemelerini ve/veya farklı para birimlerini karşılıklı olarak değiştirdikleri sözleşmeye swap sözleşmesi deniyor. Swap piyasasında ağırlıklı döviz swapları ile faize dayalı swap sözleşmeleri işlem görüyor. Kur Swap'ında taraflar önceden anlaştıkları oran ve koşullarda belirli bir döviz tutarını değiştirirler ancak anapara hiçbir şekilde el değiştirmez. Çapraz döviz swapında, iki farklı para birimindeki kur riski belli bir süre bertaraf edilerek, faizi yüksek olan para biriminin faiz getirisinden yararlanma adına yapılan işlemdir. Böylece kur riski taşımadan, yüksek getiriye sahip diğer kur birimine geçilmektedir.

Swaplar fx swaplar, faiz oranı swapları (IRS), çapraz döviz swapları (CCS), emtia swapları, pay (hisse senedi) swapları, toplam getiri swapları (TRS), varyans swaplar, kredi temerrüt swapları (CDS) olarak çeşitlenebilirler.

MALİ KURAL NEDİR?

Mali kural, kurallara bağlı maliye politikası söz konusu olduğunda uygulanacak maliye politikasının esneklik limitlerini belirleyen kurallara verilen isim. Mali kurallar, bütçeleme sürecinin karar alma ve uygulama aşamalarını davranışsal veya yasal normlarla düzenleyen temel ilkeler biçiminde değerlendirilmektedir. Mali kural, makroekonomik düzeyde bütçe büyüklükleri üzerine bir takım niceliksel sınırlamalar getirmek suretiyle maliye politikalarını kısıtlayan ve yakından disipline eden uygulamalar biçiminde tanımlanmaktadır. Mali kural kapsamında kamu harcamaları, vergiler, bütçe dengesi ve borçlanma düzeyi yakından izlenen öncelikli değişkenlerdir.