Hadi ipucu sorusu: Kahve dövülen, taştan ya da ağaçtan yapılmış büyük havan hangisidir?

16 Ocak öğlen Hadi bilgi yarışmasının bu öğlenki ipucu sorusu belli oldu. Yarışmanın 12 sorusundan bir tanesi şu şekilde: "Kahveler içilip güne başlandıysa ipucumuz da gelsin o zaman hadiciler! Kültürümüzde apayrı bir yeri olan kahvenin toz haline getirilmesinde kullanılan ve içinde genellikle kahve dövülen, taştan ya da ağaçtan yapılmış büyük havan hangisidir? İpucunu çoktan bulduysan, bunu mutlaka köpüklü bir kahveyle kutlayalım!"

CEVAP: DİBEK

Dibek, kelime anlamıyla bir kahve değildir aslında. Dibek, “dövme şekli”, “dövülmüş olan” anlamı taşır. Dibek ayrıca, taştan ya da ağaçtan yapılmış, genellikle tahılın kabuğunu ayıklamada, tahıl ve benzeri şeyleri ezmede yararlanılan büyük havana verilen isimdir.

Tarihe baktığımızda Bosna ve Osmanlı’da yaygın olan Dibek kuyularında, dövülerek yapılan kahve öğütülmesi bu şekli ile 19. yüzyıl’ın ilk yarısına kadar devam etti.

Dibek kahvesi yapmak için kullanılan dibeklerin tarihçesine bakıldığında ise, aslında dibeklerin tahıl öğütmede kullanıldığı belirtiliyor. Zaman içerisinde dibeklerin ortadan kalkmasıyla dibeklerde yapılan kahvenin şekli değişiyor, ancak dibek kahvesi olarak adlandırılan kahvenin içerisinde bulunan karışımlar günümüze kadar geliyor.