Yalı, Komodor (yani filo komutanı albay olan) Remzi Bey tarafından 1917’de inşa edildi. Komodor Remzi Bey Yalısı, 1924’de Mümtaz Aktay Paşa’ya satıldı. Mümtaz Aktay Paşa, Çanakkale savaşı, Sakarya Meydan Muharebesi ve Büyük Taarruz’a katılmış bir askerdi. Erdal İnönü 1972’de, Ankara’daki bir evini ve İstanbul’daki iki kooperatif dairesini satıp Komodor Remzi Bey Yalısı’nı satın aldı. Yalı, 1992’de yıktırılıp kâgir olarak yeniden yapıldı.

İsmet İnönü ne savaş ne de siyaset meydanında oğlu Erdal İnönü ve gelini Sevinç İnönü kadar zorluk çekmedi belki. 2007’de hayatını kaybeden siyasetçi ve bilim adamı Erdal İnönü de belki ömrü boyunca hiçbir fizik problemiyle böylesine uğraşmadı. Ömür bitiyor ama dalgalar yalıya çarpıp dağıldıkça, bankalar ile İnönü Ailesi arasındaki hukuk mücadelesi bitmiyordu...

Hazırlayan:Mehmet Çelik

mehmet.celik@posta.com.tr

BOYLU POSLU YALI

Neoklasik tarzdaki yalı, yığma taştan bir bodrum katı üzerine üç katlı olarak inşa edilmiştir. Yalılarda yüzyıllardır hep gözetilen bir orantı vardır. Fakat bu orantı ve uyum Komodor Remzi Bey Yalısı’nda nedense ihmal edilmiş ve daha 1917’de pek örneği görülmeyen bir şekilde 450 metrekarelik bahçesi olan arsada 153 metrekarelik bir tabana dört katlı, uzun boylu bir yalı yapılmıştır. Yalının cephelerinde ise gösterişli olmaya yatkın bu uzun boylu oluşa rağmen aksi bir tavırla son derece sade bir görünüme önem verilmiştir. Binanın denize bakan yüzünde, her katta, kemerli dikdörtgen pencereler vardır. Katlar arası bir silme çizgisi ile belirgin bir haldedir.

4 SALON, 6 ODA, 7 BANYO

Sonradan deniz cephesindeki birinci katta bulunan, ortadaki iki pencere büyütülüp kapı şekline sokulmuş ve önündeki balkona demir korkuluklar eklenmiştir. Geleneksel Osmanlı Boğaziçi sivil mimarisinde yeri olmayan ve yalının genel görünümüne uymayan bu balkon Mümtaz Aktay Paşa zamanında eklenmiş olmalıdır. Eski fotoğraflarda bu balkon yapıştırma gibi durmakta olduğundan yeni balkon yapıyla daha uyumludur. 1992’de ahşap yalının sonu geldi. Yapılan restorasyon sırasında yalının iç mekânı özgün halini yitirdi. Komodor Remzi Bey Yalısı’nda 4 salon, 6 oda, 7 banyo ile asansör bulunuyor.

HACiZ MEYDAN MUHAREBESi

Mayıs 2001’de yalının kapısı önünde bir bankanın avukatları durdu. Erdal İnönü’nün kayınbiraderi Selim Sohtorik’in 2.6 milyon liralık borcuna eşi Sevinç İnönü kefil olduğu için yalıyı hacze gelmişlerdi. Avukatları yalıda Erdal İnönü karşıladı ve bina ile eşyaların kendilerinin değil ‘Erdal İnönü-Sevinç İnönü Vakfı’nın mülkiyetinde olduğunu söyledi. Bunu belgeleyen vakıf senedini de gösteren Erdal İnönü, tutulan zaptı da gülümseyerek imzaladı. Avukatlar sonra da, İnönü Ailesi’nin Bebek’te bulunan dairesine gittiler. Ancak aynı vakıf senediyle tekrar karşılaştılar. Avukatların yalı önüne gelmesi aslında uzun zamandır yaşanan mücadelenin sadece bir bölümüydü. Her şey 1998’de başlamıştı: Erdal İnönü’nün kayınbiraderi Selim Sohtorik, 980 bin liralık ‘Sapanca’, 1 milyon 200 bin liralık ‘Düden’ ve 1 milyon 50 bin liralık ‘Manyas’ gemilerini satın almak için bir bankadan kredi çekerken, kardeşi Sevinç İnönü de kefil olmuştu. Kredinin bir bölümü geri dönmeyince banka, faizle birlikte 14 milyon dolara çıkan borcu tahsil için Selim Sohtorik’in evine haciz kararı aldırmış, ev kiralık çıkınca avukatlar Sevinç İnönü’ye yönelmişti.

Bir bilim adamının sonu

Banka avukatları, İnönü çiftini mal azaltma yoluna giderek iki taşınmazı vakfa bağışlamakla suçluyordu. Yerel mahkeme ile Yargıtay arasında gidip gelen dava 2004’de başka bir aşamaya geçti. Selim Sohtorik’in sahibi olduğu Sohtorik Denizcilik şirketi bu kez başka bir bankadan aldığı krediyi ödeyemeyince şirket yöneticileri için yurtdışına çıkış yasağı konuldu. Yasak Erdal ve Sevinç İnönü için de geçerliydi. Bu sırada Erdal İnönü, Nobel’den sonraki en önemli ödül olan Wigner Fizik Madalyası’nı almak için yurtdışına gitmek isteyince sorun yaşadı. Bakanlar Kurulu kararıyla yasağı kaldırılan Erdal İnönü, bu sayede ödülünü alabildi. Mahkeme sürecinin yıprattığı Erdal İnönü 31 Ekim 2007’de ABD’nin Houston şehrinde tedavi gördüğü Anderson Kanser Merkezi’nde hayatını kaybetti.

Erdal İnönü, yalısı için “Müze olsun” diye vasiyet etmişti. Ama davalar bitmek bilmiyordu. Komodor Remzi Bey Yalısı Haziran 2013’de 7.6 milyon TL bedelle satışa çıkarıldı. Sevinç İnönü, bir gazeteciye, “Çaresiz kaldım. Çaldığım bütün kapılar yüzüme kapandı. 3 milyon TL’lik bir gayrimenkulüm var ve geriye kalan parayı da yapılandırıp ödeyeceğim” deyip sitem etti. Alacaklı banka Sevinç İnönü’nün bu sitemine karşılık yalı için belirlenen bedelin düşük olmasını gerekçe gösterdi ve satış geçici olarak durduruldu. Yalı şimdilik Sevinç İnönü yönetimindeki vakfın kontrolündedir.

(15.09.2013 tarihli Posta Karnaval ekinden alınmıştır.)