Giriş
Protez tırnak ve kalıcı ojede mantar tehlikesi
Tırnak hastalıkları içinde önemli bir paya sahip olan tırnak mantarının zamanında tedavi edilmemesi, tırnak çekimine varan önemli sorunlara neden olabiliyor. Tırnak mantarı toprak, ıslak zemin, hayvanlar ve ortak kullanılan eşyalar gibi birçok yolla bulaşabiliyor. Son dönemlerde ise sentetik ve sıkı kıyafetler giyilmesi, kalıcı oje ve tırnak protezi uygulamaları gibi nedenlerle gençler arasında da sık görülmeye başlayan tırnak mantarı, farklı yöntemlerle tedavi edilebiliyor. Tedavi sürecinin zor ve uzun soluklu olduğunu belirten Prof. Dr. Nilgün Solak, tırnak mantarı enfeksiyonunun tedavisi ve korunma yöntemleri ile ilgili bilgi verdi.
Bulaşıcı ve tedavisi zor bir enfeksiyon
Tırnaklarda en sık rastlanan hastalıklar arasında yer alan tırnak mantarı, bulaşıcı ve tedavisi zor bir enfeksiyon. Tırnak mantarına 'dermatofitler' adı verilen tek hücreli küf mantarı ve mayalar neden olur. Tırnak yatağını ve plağını tutan bu enfeksiyonun bulaşma yolu genellikle toprak, ıslak zeminler, ayakkabılar, ortak kullanılan terlik ile eşyalar ve hayvanlar gibi dış ortamlar olurken, çoğu zaman kişinin kendisi ya da başka bir insan da bulaş kaynağı arasında yer almaktadır.
Genellikle tırnaklarda kırılma, şekil bozukluğu, beyaz- sarı renk değişiklikleri, kalınlaşma, tırnağın yatağından ayrılması ve matlaşma gibi belirtilerle ortaya çıkan tırnak mantarı, ayak tırnaklarında daha sık görülür.
Özellikle ayak parmaklarının birinci tırnağında daha çok rastlanılan mantar, süreç içerisinde diğer tırnaklara, parmak aralarına ve ayak tabanına, ayak tabanından ellere, ellerden de kasıklara ve vücudun diğer yerlerine yayılabilir.
Çıplak ayakla dolaşmayın
Sauna, hamam, spor salonları gibi ıslak zeminlere çıplak ayakla basılması, başkasının terlik veya ayakkabılarının giyilmesi, aynı ayakkabının uzun süre kullanılması, çorapların her gün değiştirilmemesi, hijyene dikkat edilmemesi, sigara kullanımı ve diyabet gibi hastalıklar mantar enfeksiyonu için risk faktörü oluşturur. Bu enfeksiyon erkeklerde ve dolaşım bozukluğunun artması sebebiyle yaşlılarda daha sık görülür.
Son yıllarda tırnak mantarının gençlerde görülme sıklığı da artış gösterdi. Gençlerde sadece ayaklarda ve ellerde değil, koltukaltı, kasık ve gövdede de mantar enfeksiyonuna rastlanıyor. Bu duruma sentetik ve sıkı şort ile tayt gibi kıyafetlerin giyilmesi, herkesin yattığı yerlere yatılıp spor yapılması ve ortak banyoların kullanılması gibi sebepler neden oluyor.
Kalıcı oje ve protez tırnaklar mantara davetiye çıkarıyor
Günümüzde bir moda akımı haline gelen kalıcı oje, protez tırnak uygulaması ve parlatıcı gibi tırnak kozmetikleri de mantara davetiye çıkarıyor. Bu ürünlerin yapımında ve çıkarılmasında kullanılan kimyasallar tırnaklarda yapısal bozukluk ve hasar yaratıp, mantar enfeksiyonlarına yatkınlık gelişmesine sebep olur.
Dermatologlar görsel olarak baktıklarında mantar enfeksiyonuna ön tanı koyabiliyor. Ancak kesin teşhis için tırnaktan alınan kazıntının mikroskopta incelenmesi gerekir. Kazıntı yöntemi ile teşhis edilemeyen durumlarda ise mantar kültürü yöntemi uygulanır.
Sürme ilaç tedavisi
Tırnak mantarının tedavisi kolay değil. Tedavide öncelikle kaç tırnağın mantar enfeksiyonundan etkilendiğine bakılır. Tek tırnakta mantar bulunması durumunda genelde solüsyon, cilalar gibi sürme ilaç tedavisi uygulanır; ancak kötüleşen ve kalınlaşan tırnaklarda sonuç tırnak çekimine kadar uzayabilir.
Birden çok tırnağın mantar enfeksiyonuna tutulması durumunda ise genelde ağızdan alınan ilaçlarla en az 3 ay tedavi uygulanması gerekir. Ancak ilaçlar bir takım yan etkilere neden olabilir. İlaçla tedavi olacak hastaların kullandığı diğer ilaçların gözden geçirilmesi, böbrek ve karaciğer fonksiyonlarına bakılması ve normal değerlere sahipse mantar tedavisine başlanması gerekir.
Tırnak mantarında sürme tedavilere ilave olarak özellikle ağızdan ilaç verilemeyen hastalarda süreci kolaylaştırmak ve kısaltmak amacıyla haftalık ya da 10 günlük seanslar halinde lazer ile de destek tedavisi uygulanabilir. Bu yöntemlerin hiçbirinde başarı oranı yüzde 100 değildir. Kişiye ve mantarın direncine göre bu oran değişebilir.
