Önce düşen uçak, ardından Rus Büyükelçi Andrey Karlov suikasti ve Başkonsolosluk önünde günlerce devam eden Halep eylemi derken, Rusya’nın İstanbul Başkonsolosu Andrey Podelyshev suskunluğunu POSTA’ya bozdu
■ Suikasta kurban giden Rus Büyükelçi Andrey Karlov'u tanır mıydınız?
Andrey Gennadiyeviç Karlov yakın dostumdu. Dışişleri Bakanlığı’nda, özellikle Kore Cumhuriyeti ve Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti gibi ülkelerde birlikte 30 seneden fazla görev yaptık. Ona yapılan suikast benim için kişisel bir darbe ve ciddi bir trajedi oldu. Karlov olayı Rus diplomasisine, Rus halkına ve Rusya’ya büyük bir darbe vurdu. Olayı duyduğumda büyük bir keder ve acı hissettim.
■ Karlov’la en son ne zaman görüştünüz?
Suikast ya da saldırı gibi korkuları var mıydı? Kasımda büyükelçilikteki bir toplantıya katılmak üzere Ankara’ya gittim ve orada görüştük. Saldırıdan yaklaşık bir saat önce de telefonda konuşmuştuk. Etkinliğe gitmek üzereydi. Daha öncesinde böyle bir tehdit almamıştı. Bildiğim kadarıyla Rusya Büyükelçiliği ve konsolosluk kurumlarının başkanlarına ilişkin herhangi bir tehdit bildirilmedi. Herhangi kişisel bir tehdit de alınmadı.
‘AMAÇ FARKLIYDI BAŞARAMADILAR’
■ Bu korkunç cinayeti aydınlatmak için Türkiye ve Rusya ortak çalışıyor. Herhangi bir ilerleme var mı?
Ön sonuçlar hakkında resmi bilgilendirme henüz yapılmadı. Rusya’dan araştırma ekibi geldi ve Türk ortaklarımızla çalışmalar devam ediyor. Bunun gibi eylemler ikili ilişkilere ciddi hasar verir. Bir tarafta topraklarında bu tarz eylemin gerçekleştiği ülke ve diğer tarafta çıkarları savunulması üzere resmi temsilcisini gönderen ülke var. Bu barbarca eylemi gerçekleştirenler, ülkelerimiz arasındaki ilişkileri yok etmeyi planladıysa şunu söyleyebiliriz: Ülkelerimiz yöneticilerinin izlediği akıllıca politikalar sayesinde planları başarısız oldu ve amaçlarına ulaşamadılar.
‘İLİŞKİLERİMİZ DAHA DA GÜÇLENDİ’
■ Bu saldırı iki ülke arasındaki ilişkileri nasıl etkiledi? Çünkü bir uçak krizi yaşanmış ve yıpranan ilişkiler yeni yeni düzelmeye başlamıştı. Sağduyu galip geldi. Bu trajik hadiseden sonra Türk ortaklarımız ile birlikte terör sorununu ele aldık ve bu olguyu yok etmek için birlikte çalışmamız gerektiğini gördük. Bu hadiseden sonra daha yoğun çalışmaya başladık ve bu trajedi bizi Suriye yönünde beraber hareket etmemiz gerektiğini de anlamamızı sağladı.
‘AÇIK TEHDİT HİSSETMİYORUZ’
■ Terör olayları ve bu suikast korkuları da artırdı. Siz o günden bu yana güvenlik konusunda önlemleri artırdınız mı? Tedirginlik yaşadığınız oluyor mu?
Hakikaten güvenlik önlemleri alındı. Nöbetteki polis ekipleri artırıldı. Güvenliğimizin ne şekilde sağlandığını gördüğümüz için de herhangi bir açık tehdit hissetmiyoruz.
‘EKSTRA GÜVENLİK SAĞLANMALI’
■ Andrey Karlov yanına koruma bile almadan gitmiş. Bir istihbarat ya da güvenlik zafiyeti söz konusu mu?
Evet, tabii ki güvenlik kurumlarının hataları var. Anlaşılan şu ki, büyükelçiler gibi kamusal insanlar halka açık etkinliğe katıldığında ekstra korunmalılar. Onlara ekstra güvenlik sağlanmalı.
‘TERÖR AVRUPA’DA DA VAR’
■ Bu yıl Rusya’dan gelecek turist sayısı çok merak ediliyor. Bu olaylar turizmi sekteye uğratabilir mi?
Rus hükümeti vatandaşlarına Türkiye’yi ziyaret etmemeleri konusunda herhangi bir tavsiyede bulunmuyor. Rusya’daki turizm şirketleri engelsiz bir şekilde Türkiye turlarını gerçekleştiriyor. Fakat bu terör olayları, Türkiye’yi ziyaret edecek turist sayısına negatif bir etki ve damga vurabilir. Ama, terör her ülkede gerçekleştiriliyor. Akdeniz’deki turistlerin sayısı tatil yerlerinde güvenlik mensuplarının aldığı önlemlere bağlı.
■ Geçen yılla bu yılı karşılaştırırsanız Türkiye ile Rusya ilişkilerini nasıl analiz edersiniz?
Uçak olayından sonra daha çok sorun ortaya çıktı ve çalışmamız zorlaştı. Siyasi ilişkiler fiilen dondurulmuştu ve buna bağlı olarak ekonomik aktörler Rusya'ya şüphe ile bakarak herhangi bir irtibattan kaçındılar. Rus sanat gruplarının buradaki turneleri iptal ettiğini ve spor takımlarının gelişi ile ilgili sorunların yaşandığını biliyoruz. Burada ikamet eden Rus vatandaşları bize gelip, hayatlarının nasıl etkileneceğini soruyorlardı. Bu yüzden farklı hareket etmemiz gerekiyordu. İşletmelere, Türk şirketlerine uygulanan kısıtlamalar hakkında bilgi vermek ve bu kısıtlamaların uygulanması için nedenleri açıklamak; Rus vatandaşlarına, haklarının zedelendiği durumlarda her zaman onları savunacağımızı anlatmak gibi. Ruslara ilişkin olayları ve davaları takip etmeye çalışıyorduk. Şimdi ise durum çok daha iyi.
■ Saldırıya dair kimi iki ülke arasındaki ilişkileri bozma amaçlı derken, kimi de FETÖ’nün parmağının olduğunu söyledi. Siz FETÖ konusunda ne düşünüyorsunuz?
Bu örgütle ilgili olayla bağlantılı hiçbir fikir ve yorum veremem. Ne zaman Türk Emniyet mensupları bu konu ile ilgili bütün araştırmaları bitirir ve bununla ilgili açıklamalar yaparsa, o zaman belli ve açık bir sonuç ortaya çıkabileceğini düşünüyorum. Büyükelçi suikastı ve darbe girişimi ile ilgili davalar devam etmekte. Türk emniyet mensupları,
FETÖ’yü ve paralel yapıları darbeye bağlı buluyorsa bu doğrudur. Profesyonellere güvenmemek için bir sebebimiz
yok.
BU ACI İÇİME OTURDU TÜRKİYE'DE OLMAMI ETKİLİYOR
■ Peki olay sizi nasıl etkiledi? Mesela önceden etkinliklere çok giderdiniz. Şimdi gidiyor musunuz?
Bizim görevimiz Rusya ile Türkiye ve İstanbul arasında köprü olmak. İçe kapanmaya hakkımız yok. Bu trajik hadiseden sonra ve Büyükelçi ile aramızda olan yakınlığı da hesaba katarsak, yakın arkadaşım olan ve yıllar boyunca birlikte çalıştığım insanın kaybından dolayı hissettiğim bu acı bir anlamda içime oturdu. İçimdeki bu acı sanki düğümlendi ve ondan kaçış yok. Bu da benim Türkiye’de bulunmamı etkiliyor. Güvenlik önlemlerine gelirsek, onları artırmamız doğal olarak elimizde değil. Türkiye’de bireysel kişiler olarak değil, devlet temsilcisi olarak hareket ettiğimizi varsayarak, ziyaret edeceğimiz mekanların seçiminde daha dikkatli olmalıyız.
TÜRKİYE İLE BİZİM KAN BAĞIMIZ VAR
■ Şu an Rusya’da nasıl bir Türkiye algısı var?
Zor bir soru. Eğer 1.5 sene önce aynı soruyu sormuş olsaydınız, kuşkusuz Türkiye’nin her anlamda iyi algılandığını, Rus vatandaşlarının en sevdiği tatil yerlerinden biri olduğunu söylerdim. Yaşanan uçak olayı elbette ilişkilerimize ve Rus vatandaşlarının gözünde Türkiye’nin algısına ciddi zarar verdi. Ancak bugün ilişkilerimizi yeniden elde ediyoruz ve birbirimizin çıkarlarını eskisinden bile daha iyi anlamaya başladık.
EVLİLİKLER SÜRÜYOR
Tabii Türkiye’de gerçekleştirilen bir dizi terör saldırısı, buraya turist olarak gelmek isteyen vatandaşlarımızı endişelendiriyor. Teröre karşı beraber mücadele edip, çözüm bulabileceğimizi düşünüyorum. Ruslar ve Türkler arasındaki gündelik ilişkilere gelince, bu ilişkilerin eskiden olduğu gibi olumlu kaldığını düşünüyorum. Bunun göstergesi, karışık evliliklerin oldukça fazla oluşu. Ve bu evliliklerin uçağın düşürüldüğü ve siyasi ilişkilerin nerede ise dondurulduğu zor zamanlarda dahi gerçekleştirmeye devam ettiğidir.
15 TEMMUZ’DA TANKA ÇIKAN TÜRKLERE HAYRAN OLDUK
■ 15 Temmuz’daki darbe girişimini İstanbul’da yaşadınız. Ne düşündünüz?
Darbe girişiminin ertesi günü Rusya Devlet Başkanı, Türkiye Cumhurbaşkanı’nı arayarak verdiği desteği bildirdi. Seçilmiş yönetimin yok edilmesine karşı olduğunu ve hiçbir askeri darbeyi kabul etmediklerini bildirdi. Demokrasiyi savunmak için tank ve silaha karşı sokağa çıkan halka hayranlıkla bakıyor ve gurur duyuyoruz.
Giriş
