Giriş
Londra'nın kanalizasyon şebekesinde çocuk felci virüsü görüldü!
İngiltere'de sağlık bakanlığı yetkilileri, Londra'daki kanalizasyon şebekesinden alınan örneklerde çok yüksek miktarda çocuk felcine yol açan virüs tespit edildiğini açıkladı.
İngiltere'de sağlık bakanlığı yetkilileri başkent Londra'daki kanalizasyon şebekesinden alınan örneklerde endişe verici oranda çocuk felcine yol açan virüsün tespit edildiğini açıkladı. İngiltere yayın organı BBC'de geçen habere göre çocuk felci virüsü (poliomyelit) nedeniyle kayıt altında herhangi bir vaka bulunmuyor. Buna karşın sağlık yetkilileri alarm durumuna geçti.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından hazırlanan raporda, Covid-19 salgını ile mücadele kapsamında getirilen kısıtlamalar nedeni ile aşılama seviyelerinin kritik seviyelere düştüğü ve örnek vermek gerekirse, kızamık vakalarında çeyrek yüzyılın en kötü artışının yaşandığına dikkat çekilmişti.
Çocuk felci (poliomyelit) poliovirüs denen bir virüsün sinir sistemine saldırması sonucu oluşan bir hastalık. Bebeklerin bağışıklık sistemi tam olarak gelişmediğinden ötürü, dış dünyaya karşı savunma mekanizması yetişkin bireylere göre daha zayıf. Bununla beraber bebeklerin bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi adına bakımı ve beslenmesi kadar aşılarının yaptırılması da oldukça önemli. Aşının olmadığı eski zamanlarda, mücadele edilebilecek en kolay hastalıklardan bile bebekler hayatını kaybedebilmekteydi. Geliştirilen aşılar sayesinde günümüzde bu hastalıkların tam anlamıyla kontrol altına alınması sağlandı. Bu yüzden bebeklerde aşının önemi oldukça fazla. Bebeklerde, 18. ayda Hepatit A, beşli karma ve çocuk felci aşısının yapılması gerekiyor.
İngiltere'de sağlık bakanlığı yetkilileri başkent Londra'daki kanalizasyon şebekesinden alınan örneklerde endişe verici oranda çocuk felcine yol açan virüsün tespit edildiğini açıkladı. Çocuk felci virüsü nedeniyle kayıt altında herhangi bir vaka bulunmuyor. Buna karşın sağlık yetkilileri alarm durumuna geçti. Şu an bütün dünya çapında aşı programları ile yaklaşık olarak 3 milyon çocuğun hayatı kurtuluyor, pek çok çocuğun sakat kalması engelleniyor. Aşı programları ile ülkemiz çapında çocuk felci hastalığına yakalanma oranı bulunmuyor. Bebeklerin aşı takvimine göre 18. ayda çocuk felci aşısının yapılması gerekiyor.
ÇOCUL FELCİ VİRÜSÜ GERİ DÖNEBİLİR Mİ?
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, 2020 yılında dünya genelinde bebeklerin yüzde 83'üne çocuk felci aşısının ilk üç dozu yapılmış durumda. Son on yılda dünya genelinde ağızdan damla olarak verilen çocuk felci aşısından 10 milyar doz tatbik edildi. Aynı dönemde damla aşı uygulaması olmasaydı 6,5 milyonu aşkın çocuk felci virüsü nedeniyle felç olabilirdi.
BBC'de geçen habere göre İngiltere'de her yıl kanalizasyonlardan toplanan örneklerde çok düşük sayıda çocuk felci virüsü tespit ediliyordu. Ancak şimdi ilk kez birkaç ay zarfında defalarca genetik bağlantılı virüslere rastlandı. Londra'da tespit edilen çocuk felci virüsünün muhtemelen yakın geçmişte çocuk felci aşısı yaptırmış birinden yayıldığı sanılıyor. Ancak hastanelerde herhangi bir vaka kaydı bulunmuyor.
BEBEKLERDE AŞI TAKVİMİ
Hastalıklara karşı anne sütünden sonra en önemli koruyucu olan aşılar, doğru zamanda ve dozda uygulandığında genel vücut sağlığı için önemli bir yer tutuyor. Aşılar sayesinde yaklaşık 3 milyon çocuğun hayatı kurtuluyor ve binlerce çocuğun sakat kalması önleniyor. Son yıllarda aşılarla ilgili kamuoyunda yer alan pek çok bilgi, çocuklarını aşılatma konusunda ailelerde ön yargıya neden olabiliyor. Ancak bebeklerin sağlığı için aşı takviminin eksiksiz tamamlanması gerekiyor. Buna göre bebeklerde aşı takvimi şu şekilde:
- Doğumdan ilk 24 saat içinde Hepatit B aşısı,
- Bebeğin birinci ayında Hepatit B aşısının ikinci dozu,
- Bebeğin ikinci ayında beşli karma, verem ve zatürre aşısı,
- İlk üç ay içerisinde rota virüs aşısı,
- Üçüncü ay sonrasında meningokok menenjit aşısı,
- Dördüncü ay sonrasında zatürre ve karma aşısının ikinci dozu,
- Altıncı ayda Hepatit B, zatürre, beşli karma aşılarının üçüncü dozu ve oral yoldan çocuk felci aşısı,
- 1 yaşında kızamıkçık, kızamık, zatürre ve kabakulak aşısının dördüncü dozu,
- 18. ayda Hepatit A, beşli karma ve çocuk felci aşısı,
- 2. yaşta Hepatit A aşısının ikinci dozu
T.C. Sağlık Bakanlığı, çocuk felci (poliomyelit) aşı uygulama takvimini şu şekilde açıklıyor: "Oral Çocuk Felci aşısı (OPA) 6. ayını ve 18. ayını tamamlayan bebeklere her uygulamada ikişer damla ağızdan verilmek sureti ile uygulanıyor. İnaktif Çocuk Felci aşısı (İPA) ise, 2. ayını, 4. ayını, 6. ayını ve 18. ayını tamamlayan bebeklere toplam 4 defa olmak üzere beşli karma aşı içerisinde koldan kas içi uygulanıyor."
ÇOCUK FELCİ NEDİR VE NASIL BULAŞIR?
Çocuk felci (poliomyelit) poliovirüs denen bir virüsün sinir sistemine saldırması sonucu oluşan bir hastalık. Çocuk felci genellikle 15 yaşından küçüklerde görülmekle beraber, nadir olarak 15 yaşının üzerindeki bireylerde de görülüyor, bacaklarda ve daha az kollarda felce neden olabilen, bulaşıcı bir hastalık. Çocuk felci insanlarda görülüyor, ancak primatlar adı verilen büyük maymunlarda da salgınlara yol açabiliyor. Hastalık, sindirim sistemi yoluyla bulaşıyor; hafif ateş, kas ağrıları, baş ağrısı, bulantı, kusma, ense ve sırtta sertliğe neden oluyor. Hastalıkta tipik olarak felç görülüyor, hastalar ayağa kalkmakta ve yürümede güçlük çekiyor.
Çocuk felci virüsü vücuda ağız yolu ile giriyor. Boğazda ve sindirim sisteminde çoğalarak vücuda yayılıyor. Boğazda yerleşen ve dışkıda bulunan virüs dışkı ile vücuttan atılımı haftalarca sürüyor (10 hafta). Hijyenik koşullara, yani temizlik kurallarına iyi uyulmadığında bulaşma oluyor ve sonrasında salgınlar yaşanıyor. Nadiren süt, gıda maddeleri ve diğer dışkı ile teması olan maddeler bulaşmada aracı olarak rol oyanayabiliyor. Suların virüs bulaşmış dışkı ile kirlenmesi de hastalığın yayılmasına neden olabiliyor.
ÇOCUK FELCİ (POLİOMYELİT) HASTALIĞINDAN KORUNMANIN ÖNEMİ NEDİR?
Çocuk felci hastalığının neden olduğu felç vakaları kalıcı ve geri dönüşü yok. Kişide hayat boyu sekel bırakıyor, ebeveynlere ve hastalığa yakalanan bireylere sosyal olarak zarar veriyor. İşten güçten kalma, hareketin kısıtlanması, toplumda desteğe ihtiyacı olan bir birey haline gelmek, her mesleği yapamamak, toplumdan soyutlanma riski ile karşı karşıya olmak çocuk felcinin sonuçlarından yalnızca birkaçı. Üstelik çocuk felci hastalığının çok ağır hallerinde solunum kaslarınında felç olması ile ölümler görülebiliyor.
ÇOCUK FELCİNDEN NASIL KORUNULABİLİR?
Hastalıktan korunmanın tek yolu aşılama. Çocuk felcinin iki farklı aşısı mevcut. Biri ağızdan iki damla şeklinde yapılan Oral Polio Aşısı (OPA=Canlı Aşı), diğeri koldan kas içerisine yapılan İnaktif Polio Aşısı (İPA=Ölü Aşı). Ağızdan iki damla halinde yapılan aşı virüsün sindirim sisteminde bağırsaklardan kana karışarak hastalık yapmasını önler, koldan yapılan aşı ise kanda virüse karşı koruyucu maddelerin oluşmasını sağlayarak, iki yönlü ve çok güçlü bir korunma sağlar. Bu çift yönlü koruma uygulaması aynı zamanda, kişilerin biribirlerine virüsü bulaştırmasını da engelleyerek tamamen etkisiz hale gelmesini, yok olmasını sağlar.
ÇOCUK FELCİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Çocuk felci hastalığının ne yazık ki bilinen bir tedavi yöntemi bulunmuyor. Hastalığa yakalandıktan sonra ortaya çıkan felçlerin geri dönüşü söz konusu değil. Fizik tedavi ve rehabilitasyon çalışmaları ön plana çıkıyor. Ancak bazı ortopedik ve rekonstrüktif cerrahi yöntemlerle düzeltmeler yapılabiliyor.
ÇOCUK FELCİ (POLİOMYELİT) AŞISI UYGULALMA TAKVİMİ
T.C. Sağlık Bakanlığı, çocuk felci (poliomyelit) aşı uygulama takvimini şu şekilde açıklıyor:
- "Oral Çocuk Felci aşısı (OPA) 6. ayını ve 18. ayını tamamlayan bebeklere her uygulamada ikişer damla ağızdan verilmek sureti ile uygulanıyor.
- İnaktif Çocuk Felci aşısı (İPA) ise, 2. ayını, 4. ayını, 6. ayını ve 18. ayını tamamlayan bebeklere toplam 4 defa olmak üzere beşli karma aşı içerisinde koldan kas içi uygulanıyor."
T.C. Sağlık Bakanlığı'nın ifadesine göre İnaktif Çocuk Felci aşısınınr (1 Temmuz 2016 tarihinde doğanlardan başlamak üzere) 48. ayda dörtlü karma aşı (DaBT-İPA) uygulanan pekiştirme dozu da bulunuyor. 1 Temmuz 2016 tarihinden önce doğmuş ve halen ilköğretime başlamamış olan çocukların DaBT-İPA pekiştirme dozu ise 2020-2021, 2021-2022 ve 2022-2023 eğitim ve öğretim dönemlerinde okul aşılamaları şeklinde uygulanıyor. Böylelikle toplamda 5 kez uygulanmış oluyor.
ÇOCUK FELCİ AŞISININ YAN ETKİLERİ VAR MI?
- Oral Çocuk Felci Aşısı (OPA): Ağır Bağışıklık Yetmezliği olanlarda, kanser tedavisi görenlerde (özellikle lösemi vakaları) uygulanmaması gerekiyor. Eğer evde kanser tedavisi gören bir aile bireyi varsa, aynı tuvaletin kullanılmaması gerekiyor. Kanser hastaları ve bu konuda tedavi görenlerin, tedaviye ihtiyacı olmadığı, sağlık durumlarının uygun olduğu dönemlerde yapılmasının bir sakıncası bulunmuyor.
- İnaktif Çocuk Felci Aşısı (İPA): Bu aşının ise bilinen bir yan etkisi yok ve uygulanmaması gereken durum söz konusu değil.