Giriş
Sigara isteğinden uzaklaşmak için ne yapmalı?
Dünya Sağlık Örgütü, düzenli olarak günde 1 tane sigara içimini bağımlılık olarak tanımlıyor. Sigara bağımlılarının Covid - 19’a karşı 14 kat daha fazla risk taşıdıklarını belirten uzmanlar, günde 1 tane sigara içmenin ve hatta sigara dumanına maruz kalmanın sağlık açısından olumsuz etkiler yarattığına dikkat çekiyor. Uzman Klinik Psikolog Simge Alevsaçanlar Cücü, sigara bağımlılığına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
En az ikisi bağımlılık işareti
Sigara bağımlılığından söz etmek için aşağıdaki durumlardan en az ikisinin varlığının söz konusu olması gerektiğini belirten Simge Alevsaçanlar Cücü, bu durumları şöyle sıraladı:
- Son 12 aylık süre içinde istendiğinden daha büyük ölçüde ya da uzun süreli olarak sigara kullanma,
- Sigarayı bırakma ya da kontrol altında tutma için sürekli bir istek duyma ve başarısızlıkla sonuçlanan girişimlerde bulunma,
- Sigara kullanımı ile ilgili etkinliklere çok zaman ayırma,
- Sigara kullanmak için yoğun bir istek duyma, sigara kullanımı nedeni ile işte, okulda ya da evdeki konumun gereği olan başlıca sorumlulukları yerine getirememe,
- Sigara kullanımı nedeniyle bedensel, ruhsal ve/veya toplumsal sorunlar yaşanmasına rağmen kullanmaya devam etme,
- Sigara kullanımı nedeniyle bir takım toplumsal, eğlence ya da iş ile ilgili etkinliklerin azaltılması ya da bırakılması,
- Yineleyici bir biçimde tehlikeli olabilecek durumlarda sigara içme,
- Sigara kullanımına karşı tolerans gelişimi nedeni ile artan ölçülerde tütün kullanma ya da aynı ölçüde kullanmaya rağmen belirgin olarak daha az etki yaşanması,
- Sigara içilmediği zamanlarda yoksunluk yaşanması.
İlk sigara bağımlılığı tetikleyebiliyor
Dünya Sağlık Örgütü’nün düzenli olarak günde bir tane sigara içimini bağımlılık olarak tanımladığına dikkat çeken Simge Alevsaçanlar Cücü, “Yapılan çalışmalar tek bir sigaradaki nikotinin insan beynindeki nikotin reseptörlerini doyurmaya yeterli olduğunu ortaya koyuyor. Dr. Joseph R. DiFranza, yapmış olduğu çalışma sonucunda nikotinin beynin yapısını ve işlevini ilk kullanımdan sonraki bir gün içinde değiştirdiğini ve beyindeki nikotine bağlı değişikliklerin ilk sigarayla bağımlılığı tetikleyebildiğini belirtiyor.
Nikotin bağımlılığı ilk sigara ile başlıyor ve ortalama 1 aylık kullanımdan sonra kişi sigara içmediğinde istek belirtileri ortaya çıkıyor. Bu nedenle günde bir tek sigara bile bağımlılık geliştirmek açısından risk yaratıyor. Ayrıca yapılan çalışmalar günde 1 tane sigara içmenin ve hatta sigara dumanına maruz kalmanın sağlık açısından olumsuz etki yarattığını, kalp ve akciğer rahatsızlıkları yaşama ihtimalini arttırdığını gösteriyor.” dedi.
Sosyal içiciler bağımlı olarak değerlendiriliyor
Sigara içen kişiler arasında da bir ayrım olduğunu söyleyen Cücü, “Her gün düzenli olarak sigara içen, son 30 gün içinde her gün en az 1 tane sigara içen, son 30 günde her günden daha seyrek içen ve ara sıra içenler olarak belirlenen ayrımlar var. Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü, yaşamı boyunca toplam 100 tane sigara içmiş olan kişileri sigara bağımlısı olarak değerlendiriyor. Bu nedenle sosyal içicilik olarak ifade edilen durum da aslında bağımlılık olarak değerlendiriliyor.” dedi.
Sigara kullananlar 14 kat daha riskli
Pandemi döneminde insanların kaygı, korku, stres ile başa çıkmada ve bu duygulardan uzaklaşmada bağımlılık davranışlarına daha fazla eğilim gösterme riski altında olduklarına dikkat çeken Cücü, sözlerine şöyle devam etti: “Yapılan çalışmalar özellikle bu dönemde davranışsal bağımlılıkların artma eğiliminde olduğunu gösteriyor. Sigara kullanalar Covid-19’a karşı daha hassas oldukları için enfeksiyonu daha hızlı kapabilir, hastalığı daha şiddetli ve zorlu geçirebilirler. Yapılan çalışmalar, sigara bağımlılarının Covid-19’a karşı 14 kat daha fazla risk taşıdıklarını gösteriyor. Stres ve can sıkıntısı gibi olumsuz duygular, sigara içme davranışı için tetikleyici olmakla birlikte sigara içmenin üst solunum yollarına verdiği zarar, bağışıklık sistemi üzerindeki olumsuz etkileri, sigara kullanımının Covid-19 şiddeti ve seyrine olumsuz etkilerini gösteren çalışmaların varlığı ve basında dile getirilmesi, pandemi döneminde sigara içenlerin enfeksiyona yakalanma ve ölüm riski sebepleriyle kaygılanmaları insanların bu süreçte sigara kullanımını azaltmalarını sağladı.”
Pandemi sigarayı bırakmak için önemli bir fırsat
Pandemi döneminin sigarayı bırakmaya istekli kişilere önemli bir motivasyon, uygun bir ortam ve fırsat sunduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Simge Alevsaçanlar Cücü, “Hastalığı daha rahat atlatabilmek için sigarayı bırakmak önem taşıyor. Sigarayı bırakma sürecinde ilk dönemde hatırlatıcılardan uzak kalmak, sigara içilen ortamlara girmemenin de önemli olduğunu söyleyebiliriz. Pandemi sürecinde sosyal ortamlardan uzak kalınması ile birlikte sigara içen arkadaşlara ve sigara içilen ortamlara daha az maruz kalınacağı için kişiler daha az tetiklenme yaşayarak sigaradan uzak kalmayı başarabilir.” dedi.