Barış Nobeli'ni kazanan örgütün direktörü Türk

Norveç devlet televizyonu NRK, 2013 Nobel Barış Ödülü'nün Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü'ne (OPCW) verileceğini duyurmuştu. Ödülle ilgili resmi açıklama ise TSİ 12.00'de İsveç Kraliyet Bilim Akademisi tarafından yapıldı ve bu tahmin doğrulandı.

NRK geçen yıl da resmi açıklamadan 1 saat önce geçtiği haberde, 2012 Nobel Barış Ödülü'nün Avrupa Birliği'ne verileceğini bildirmişti ve yine haklı çıkmıştı.

'NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ'NE TEPKİ VAR
Norveç’in başkenti Oslo’daki Nobel Komitesi, OPCW'nin, "kimyasal silahların ortadan kaldırılması için harcadığı kapsamlı çabalar" nedeniyle Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldüğünü açıkladı.

Komite tarafından yapılan açıklamada Birinci Dünya Savaşı sırasında binlerce insanın ölümüne yol açan kimyasal silahların kullanılmasının 1925’te imzalanan Cenevre Anlaşması ile yasaklandığını ancak anlaşmada kimyasal silahların üretimi ve saklanmasıyla ilgili bir madde yer almadığı belirtildi.
İkinci Dünya Savaşı’nda Nazi lideri Adolf Hitler tarafından milyonlarca insanın katledilmesi için kullanılan kimyasal silahların daha sonra da hem devletler hem de teröristlerin elinde ölüm saçmaya devam ettiğine işaret edilen açıklamada 1997’de uygulamaya konulan anlaşma ile kimyasal silahların üretimi ve saklanmasına da yasak getirildiği hatırlatıldı.

Komite açıklamasında merkezi Hollanda’nın Lahey kentinde bulunan OPCW'nin kurulduğu 28 Nisan 1997 tarihinden bu yana kimyasal silahların yok edilmesi için büyük çaba harcadığı vurgulandı. Kimyasal Silahların Yasaklanması Anlaşması’na şimdiye kadar 189 devlet imza attı.

GÜL'DEN TÜRK DİREKTÖRE KUTLAMA

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, OPCW Genel Direktörü Ahmet Üzümcü’yü kutladı. Cumhurbaşkanlığı’ndan alınan bilgiye göre Gül, Türk diplomat Üzümcü ile telefonla görüşerek, örgütün ödülü kazanmasından dolayı duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Cumhurbaşkanı Gül, geçen yıl nisan ayında Hollanda’ya gerçekleştirdiği devlet ziyareti çerçevesinde örgütü ü ziyaret ederek, Genel Kurul’a hitap etmişti.

OPCW KİMDİR?

Birleşmiş Milletler (BM) destekli OPCW son olarak Suriye'nin kimyasal silah stoku ve üretim tesislerinin imha edilmesi için başlatılan girişimde rol almıştı.

ABD ile Rusya'nın geçen ay üzerinde uzlaştığı ve Şam rejiminin de kabul ettiği anlaşma uyarınca Suriye'nin tüm kimyasal silah programının 2014 ortalarına kadar tasfiye edilmesini öngörüyor.

Bu yılki Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen OPCW 1901’den bu yana ödülü kazanan 22. uluslararası örgüt olarak kayıtlara geçti. Nobel Barış Ödülü, şimdiye kadar 100 kez şahıslara, 25 kez ise uluslararası örgütlere verildi.

Ödülü kazanan ilk örgüt 1904’te Uluslararası Hukuk Enstitüsü oldu. Ödülü alan 22 örgütten Uluslararası Kızıl Haç Komitesi 1917, 1944 ve 1963’te 3 kez, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ise 1954 ve 1981’de 2 kez Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.

Norveç’teki Nobel Komitesi tarafından verilen Barış Ödülü’nü kazanan örgütler arasında Avrupa Birliği, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), Grameen Bankası, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK), Birleşmiş Milletler, Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü, Uluslararası Mayın Yasaklama Kampanyası (ICBL), BM Barışı koruma Güçleri, Uluslararası Af Örgütü, Uluslararası Çalışma Örgütü, BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) yer alıyor.

Bilim ve Dünya İlişkileri üzerine Pugwash Konferansları, "nükleer silahların uluslararası siyasetteki rolünü azaltmak için harcadığı çabalar nedeniyle" 1995’te, Nükleer Savaşların Önlenmesi için Uluslararası Hekimler ise 1985’te Nobel barış Ödülü aldı. Geçen yılın Barış Ödülü sahibi Avrupa Birliği, "60 yıldan uzun bir süre Avrupa’da barış ve uzlaşı, demokrasi ve insan haklarının gelişimine yaptığı katkılar" nedeniyle ödüle layık görülmüştü.


NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ

1901 ve 2012 arasında 93 kez Nobel Barış Ödülü verildi. 100 kişi ve 24 örgüte layık görülen ödüllerden 28’i iki kazanan arasında paylaştırıldı. Nobel Barış Ödülü, tarihinde sadece iki kez 3 kişiye verildi: 1994’te Yaser Arafat, Şimon Perez ve Yitzak Rabin, 2011’de ise Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee ve Tevekkül Karman, Nobel Barış Ödülü’nün sahibi oldu.

Uluslararası Kızıl Haç Komitesi 1917, 1944 ve 1963’te 3 kez, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ise 1954 ve 1981’de 2 kez Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.

Nobel Barış Ödülü’nü kazanan 100 kişiden 15’i kadındı: Bertha von Suttner (1905), Jane Addams (1931), Emily Greene Balch (1946), Betty Williams ve Mairead Corrigan (1976), Rahibe Teresa (1979), Alva Myrdal (1982), Aung San Suu Çii (1991), Rigoberta Menchú Tum (1992), Jody Williams (1997), Şirin Ebadi (2003), Wangari Maathai (2004), Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee ve Tevekkül Karman (2011).

Nobel Barış Ödülü’nün en genç sahibi 2011’de ödüle layık görüldüğünde 32 yaşında olan Tevekkül Karman’dı. 1995’te Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen 87 yaşındaki Joseph Rotblat, ise Barış Ödülü’nü alan en yaşlı kişi olarak tarihe geçti.

Le Duc Tho, ödülünü almadı

ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger ile 1973’te Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen Vietnamlı siyasetçi Le Duc Tho, ödülü reddetti. Vietnam savaşına son veren barış anlaşmasına yaptığı katkı nedeniyle ödüle layık görülen Le Doc Tho, ülkesindeki durumu öne sürerek ödül alacak durumda olmadığını belirtti.

Alman gazeteci Carl von Ossietzky, Myanmarlı muhalif lider Aung San Suu Çii ve Çinli insan hakları savunucusu Liu Xiaobo ise gözaltında ya da hapiste oldukları için ödül törenine katılamadılar.

MADALYA TÖRENİ

Nobel Barış Ödülü’nü kazananlara ödüllerinin takdim edildiği akşam bir de İsveçli sanatçı Gustav Vigeland tarafından tasarlanan madalya veriliyor. Madalyanın bir tarafına Alfred Nobel, diğer tarafına ise kardeşlik bağını temsil eden üç erkek figürü nakşedilmiş.

Madalyada aynı zamanda "Pro pace et fraternitate gentium" ifadesi yer alıyor. Latince ifade, "İnsanlığın barışı ve kardeşliği için" anlamına geliyor.

2000’den bu yana Nobel Barış Ödülü’nü kazananlar:
2000: Kim Dae Jung (Güney Kore)
2001: Birleşmiş Milletler, Kofi Annan
2002: Eski ABD Başkanı Jimmy Carter
2003: Şirin Ebadi (İran)
2004: Wangari Maathai (Kenya)
2005: Muhammed El Baradei (UEAK)
2006: Muhammed Yunus (Bangladeş)
2007: Al Gore (ABD) ve Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli
2008: Martti Ahtisaari (Finlandiya)
2009: Barack Obama (ABD)
2010: Liu Şiaobo (Çin)
2011: Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee ve Tawakkul Karman
2012: Avrupa Birliği