İşte yeni yayın ilkelerimiz

Doğan Yayın Grubu yeni yayın ilkelerini Hürriyet Dünyası Çetin Emeç toplantı salonunda açıkladı. Toplantıda konuşan Doğan Holding Onursal Başkanı Aydın Doğan 13 yıl önce bir ilke imza atarak Doğan Medya Grubu yayın ilkelerini açıkladıklarını belirtti. Aydın Doğan konuşmasında şunları söyledi:

"Değerli çalışma arkadaşlarım, bundan 13 yıl evvel, Türk basın tarihinde bir ilke imza attık. Doğan Medya Grubu yayın ilkelerimizi belirledik. Bunun hazırlığını yaparken York Times, Washington Post, Le Mond, BBC ve CNN gibi dünyanın önde gelen başarılı kuruluşlarının ilkelerini de inceledik. Ayrıca bu ilkelerin uygulanmasında gözetim görevi üstlenmesi için Doğan Yayın Konseyi’ni oluşturduk.

O günlerde bazı gazeteci arkadaşlarım bana ‘Patron, biz bu ilkeleri yayınlayınca herkes sürekli bizden hesap soracak. Halbuki rakip medya kuruluşları yayın ilkeleri yayınlayıp kamuoyuyla paylaşmadığı için, daha vahim mesleki hata yapsalar bile kimse onlardan hesap sormayacak’, demişlerdi. ben, o gün de aynı cevabı vermiştim, bugün de aynı cevabı veriyorum. ‘Doğan Grubu Türk medyasının lider grubu olarak bu sorumluluğu taşımak zorundadır. Medya sektörünün çıtasını hep daha yukarıya çekmek bizim görevimizdir.

Şimdi bakıyorum, o gün için büyük iş başarmışız. Yayın Konseyi'ndeki arkadaşlarımız önemli bir vazifeyi yerine getirmişler. Bu oluşumda büyük katkıları olan değerli arkadaşlarım: Prof. Erdoğan Teziç, Mehmet Ali Yalçındağ, Mehmet Yılmaz, Orhan Birgit, Ertuğrul Özkök, Hakkı Devrim, Oktay Ekşi, Güneri Civaoğlu, Şenes Erzik, Doğan Heper, Hasan Pulur, Sami Kohen, Prof. Feride Acar, Özdem Sanberk, Altan Öymen, Taha Akyol, Doğan Hızlan, Prof. Aydın Uğur, Afitap Psat’a ayrı ayrı teşekkür ederim.

Değerli arkadaşlarım, 1990’ların sonlarında özel televizyonların sayısı çok azdı, haber televizyonları yeni kurulmuştu. Radyo tabii vardı ama internet hayatımıza yeni yeni girmeye başlamıştı ve nereye gideceğini hiçbirimiz kestiremiyorduk. Sosyal medyanın doğuşu ise yıllarca ötedeydi. Bugün ise Türkiye’de 200 ulusal özel televizyon kanalı, 100 e yakın ulusal gazete, yüzlerce internet haber sitesi var. hayatımıza birkaç yıl evvel giren sosyal medyanın milyonlarca kullanıcısı var.

Medyanın tanımı değişti, çerçevesi büyüdü. Doğan Medya ilkelerini de sektörümüzün bu genişleyen tanımı içerisinde yeniden ele aldık. 15 yıla yakındır ilkelerin uygulanmasındaki edindiğimiz tecrübeyi de göz önünde tutarak bunları yeniledik. Ancak ilkelerimizin özü değişmedi: Özümüz doğru, adil, ilkeli yayıncılık yapmaktır.

Bu ilkelerle ilgili olarak, çok önem verdiğim iki noktayı söylemek istiyorum.

1- Bu ilkeleri bizzat gazeteciler hazırladı. Bunlar empoze edilen ilkeler değil,bizzat sizlerin kendi tayin ettiğiniz sorumluluklardır.
2- Biz de hissedarlar olarak okuduk, benimsedik ve arkasına bunun uygulanması iradesini koyduk.

Bunların uygulanması konusunda işbirliğinize güveniyorum. Elbette işimiz kolay değil. Gazetecilik demek hızlı olmak demektir. Dün hız dediğimiz şey, akşam saat yedide bağlanan bir gazeteyi yetiştirmekti. Bugün hız ve sürat, internette, radyoda, haber televizyonunda iki dakika sonraya haber yetiştirmek anlamına geliyor.

Sürat ve hızlı davranma zarureti, yanlış haber yapmanın, insanlara zarar verip, iftira atmanın bahanesi olamaz. Haber atlamayacağız, hızlı davranacağız, başkalarından önce vereceğiz... ama yanlış ve kasıtlı haber vermeyeceğiz, tek bir kişiye, tek bir kuruma haksızlık etmemek için azami gayret sarf edeceğiz.

Bugün gazetecilerin önündeki büyük sınav, bu iki zorunluluğun birbiriyle çelişkili bir şey olmadığını ispatlamaktır. Gazeteciler işlerine müdahale edilmesinden hoşlanmazlar.

bunu basın özgürlüğüne müdahale olarak görürler. Bugün açıkladığımız ilkeler, basın özgürlüğüne kesinlikle müdahale anlamına gelmiyor. Tam aksine basın özgürlüğünü kuvvetlendiriyor.

Tekrar altını çiziyorum. Sorumluluk duygusuyla, ilkeli duruşla desteklenmiş basın özgürlüğü, hiç bir şekilde yıkılmayacak sağlam bir kale inşa etmek demektir.

Değerli arkadaşlarım, bugün mutluyum ve 13 yıl öncesinden daha da umutluyum. Hepinizin mesleğinize olan saygısından eminim.

Sizden dileğim, bu ilkeleri kendi ilkeleriniz haline getirmenizdir. Bu hem kendimize, hem mesleğimize hem de yaşadığımız topluma karşı görevimizdir. Oluşturulacak yeni kurula ne kadar az iş düşerse, kendimizi o kadar başarılı saymalıyız. Bu duygularla hepinize sevgiler sunuyorum.”

>>> YÖNETİCİLER YENİ YAYIN İLKELERİ İÇİN NE DEDİ?

Yazılı Basın Yayın İlkeleri

1) Gazetecilikte temel işlev, gerçekleri bulup bozmadan, abartmadan, sansürlemeden, hiçbir baskı veya çıkar grubunun etkisi altında kalmadan, objektif bir biçimde kamuoyuna iletmektir.

2) Gazeteci, mesleki çalışmalarını her türlü çıkar ve nüfuz ilişkisinin dışında tutar; gazetenin ya da gazetecinin itibarını sarsacak türden bir faaliyet ve organizasyon içinde olamaz, herhangi bir profesyonel spor kulübünde ve herhangi bir siyasi partide aktif görev alamaz.

a) Gazete ve dergilerin çalışanları, seçim öncesinde oylarının rengini açıklayarak okuru yönlendiremez, gazeteyi siyasi açıdan bağlayacak tavır takınamaz.

b) Dışarıdan katkıda bulunanlar, yazdıkları konularda maddi çıkar ya da aidiyet ilişkisi içinde bulundukları kişi ya da kuruluşlar hakkında okuru bilgilendirir.

3) Ekonomi ve finans bölümlerinde çalışanlar ve bu alanda yorum yapan köşe yazarları, hisse senedi sahibi olamazlar ve borsalarda dolaylı yahut dolaysız hisse senedi alıp satamazlar.

Hiçbir gazete ve dergi çalışanı, bir ticari kuruluşun danışma veya yönetim kurulunda görev alamaz.

4) Yayına konu edilen veya edilmesi düşünülen kişi ve kurumlardan meslek etik ve geleneklerine aykırı hiçbir hediye, maddi çıkar ve ayrıcalık kabul edilmez.

DOĞAN YAYIN GRUBU ORTAK DEĞERLERİ...

5) Gazete ve dergi çalışanlarının yayın amaçlı gezilerinin giderlerini karşılar. Davetle yapılacak gezilerde ise, gezilere gidilmesi ilgili birim yöneticisinin iznine bağlıdır. Davetle katılınan gezinin haber yapılması halinde, yayında, gezinin davet olduğu mutlaka belirtilir.

6) Doğrudan haberin unsuru olmadığı sürece hiç ki bunlara ilişkin olarak küçümsenip aşağılanamaz.

7) Gazete ve dergi çalışanları, kadın ve çocuk hakları konusunda taraftır. Kadına ve çocuğa karşı ayrımcılığa neden olacak, ruhsal ve bedensel açıdan örseleyecek veya rencide edecek haberlere yer verilmez. Kadına ve çocuğa karşı şiddeti önlemeyi amaçlayan yayınlar yapılır.

8) Düşünce, vicdan ve ifade özgürlüğünü sınırlayıcı; demokrasi ve insan haklarına aykırı, şiddeti, kini ve düşmanlığı kışkırtıcı; dinî duyguları rencide edici yayın yapılamaz.

9) Kişi ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan lakap ve yakıştırmalar kullanılamaz.

10) Polis ve savcılık soruşturmaları ile ilgili haberlerde, kişilerin peşinen suçlu ilan edilmemesi ve soruşturmanın olumsuz etkilenmemesi esas alınır, okurun, doğru ve eksiksiz biçimde bilgilendirilmesi amaçlanır. Ancak yönlendirme gibi bir gaye güdülmez. Suçlayan makamların üslubu kesinlikle kullanılmaz. Yargı süreci devam eden davalarda ise iddialar ile savunmalar adil ve dengeli biçimde yayınlanır.

11) Herhangi bir haber, mevcut bütün imkânlarla araştırılıp ve bundan ne sonuç alındığı belirtilerek veya doğruluğundan emin olunarak yayınlanır.

12) Hiç kimse, somut bilgi ve belge bulunmadıkça yasaların suç saydığı eylemlerle suçlanamaz.

13) İlgilinin rızası veya kamu yararının gerektirdiği durumlar dışında kişilerin özel yaşamı hiçbir şekilde yayına konu edilemez. Özel yaşamın dokunulmazlığını ihlâl eden gizli görüntü kayıtları ve telefon dinlemeleri yasal yolla elde edilmiş olsa bile kamu yararını gerektiren haller dışında yayınlanamaz.

14) Gizli kamera kullanmak, gizli veya izinsiz ses kaydı yapmak, elektronik postaları izlemek, bilgisayara ve özel mülke izinsiz girmek de dâhil olmak üzere, ilgilinin kişilik haklarına saldırı sayılabilecek yöntemlerle haber üretilemez.

15) Şüpheli, sanık ve hükümlülerin akrabaları ile yakınlarının, habere konu olayla ilgileri bulunmadıkça rumuz ile de olsa isimleri verilemez.

16) Saklı kalması kaydıyla verilen bilgiler, kamu yararı ciddi biçimde gerektirmedikçe yayınlanamaz. Ambargo kaydına uyulur.

17) Kamuoyunu yanıltmayı amaçladığı haller hariç, haber kaynağının gizliliğine azami saygı ve titizlik gösterilir.

18) Haberlerin araştırılması, hazırlanması ve yayınlanmasıyla ilgili süreçlerde adil olunması, gerçeğe bağlı kalınarak haberin özünün bozulmaması, haberin içeriğiyle örtüşmeyen başlıklar kullanılmaması şarttır.

a) Yayımlanan haberde suçlanan tarafın görüşüne mutlaka yer verilir. Eğer ilgili yanıt vermiyorsa veya kendisine ulaşılamıyorsa bu durum haberde belirtilir.

b) Demeç ya da alıntılarda kişinin yanlış anlaşılmasına ya da gülünç duruma düşürülmesine neden olacak özetleme ve değişiklik yapılamaz. Alıntılarda kaynak ve tarih açık olarak belirtilir.

c) Kamuoyu araştırmalarıyla ilgili bütün haberlerde, yapan kuruluşun adı, kimin talebi ve finansmanı ile yapıldığı, tarihi, görüşülen kişi sayısı ve araştırma yöntemi açık olarak belirtilir.

19) Şiddet ve zorbalığı özendirici veya kışkırtıcı, bireyler, topluluklar ve uluslar arasında nefret ve düşmanlığı körükleyici yayın yapılamaz. Bir grup ya da kişi, muhtelif sıfat, değerlendirme ve yöntemlerle ‘ötekileştirilip’ nefret öznesi haline getirilemez. Nefret suçlarını çağrıştıracak ifadelere kesinlikle yer verilemez.

a) Polis ve yargı haberlerinde, meydana gelen şiddetin kanlı ayrıntılarla ve pornografik bir dille anlatımından kaçınılır. Çocukları cinsel açıdan olumsuz etkileyecek yayın yapılmaz.

b) Kamusal kimliği olmayan kişilerin fotoğraf ve görüntüleri, haber değeri ve kamu yararı söz konusu olmadığı müddetçe, izinsiz çekilemez ve yayınlanamaz.

Yayınlanan fotoğraf ve görüntülerin, arşiv, animasyon, canlandırma gibi nitelikleri mutlaka belirtilir.

c) Cesetleri yakın plan gösteren, kan ve şiddet unsurları içeren fotoğraf ve görüntüler kullanılamaz.

d) İntihar haberlerinde yönteme ilişkin özendirici ve öğretici ayrıntılara yer verilmez.

20) Terör haberleri verilirken, halkın haber alma hakkı ile terörün propagandasını yapmama ilkesi birlikte gözetilir. Barış gazeteciliği ve insani kaygılar esas alınır.

a) Terör eylemlerinin kanlı sonuçları sansasyonel biçimde büyütülmez. Etnik ayrımcılığa yol açmayacak bir dil kullanılır.

b) Bütün olaylarda olduğu gibi terör nedeniyle yaşamını yitirenlerin isimleri de aileleri öğrenmeden önce kesinlikle yayımlanamaz. Cenaze haberleri insanî acıları artırmayacak ve yeni duygusal travmalar yaratmayacak soğukkanlılık içinde verilir.

21) İlan ve reklam niteliğindeki yayınların bu nitelikleri hiçbir tereddüde yer bırakmayacak şekilde belirtilir. Haber veya yazının unsurlarından olmadığı sürece şirketler ile ticarî ürünlerin isim ve markası kullanılamaz. İlân - reklâm kaynaklarından herhangi bir telkin, tavsiye ile haber yapılmaz.

22) Cevap ve düzeltme hakkına saygı gösterilir ve gereği yapılır.

a) Gazete ve dergi çalışanları, yayın hatalarının tekrarını önleyici mekanizmalar oluşturur. İnternet sitelerinde de düzeltme hakkına özen gösterilir ve yargı kararları, aynı sayfada görünür şekilde yayınlanır.

23) Doğan Yayın Grubu Ortak Değerleri, bütün dijital platformlarında yapılan yayıncılığa, gazete ve dergilerin sosyal medyadaki faaliyetlerine ve yayınlarına dışarıdan katkıda bulunanları da kapsar.

24) Gazete ve dergi çalışanları, sosyal medyada da mesleki ve kurumsal kimliklerini unutmamalı, kurumun itibarını zedeleyecek ve saygınlıklarına gölge düşürecek davranışlardan kaçınmalıdır. Yetkilendirilmedikçe çalıştığı kurum adına açıklama yapmamalı, iç işleyişe ilişkin bilgileri paylaşmamalıdır.

25) Gazete ve dergi çalışanları dürüstlük, doğruluk başta olmak üzere geleneksel mesleki kurallar ve etik ilkeleri dijital mecrada da dikkat etmelidir. Grup çalışanları, milliyet, ırk, cinsiyet, dil, din, mezhep, sınıf ve inanç ayrımcılığı, savaş kışkırtıcılığı yapmamalı, şiddet ve nefreti körüklememeli; bu yönde içerik yaymamalıdır.

26) Gazete ve dergi çalışanları, sosyal paylaşım ağlarında da kendisiyle ilgili yanıltıcı bilgi vermeme yükümlülüğünü göz ardı etmemeli, şeffaf olmalıdır. Kişisel hesap açarken takma isimle takipçilerini ve sosyal ağını yanıltmamalı, adını ve fotoğrafını kullanmalı, çalıştığı yayın kuruluşunu ve görevini belirtmelidir.

27) Gazete ve dergi çalışanları, elde ettiği haber, bilgi, fotoğraf ve görüntü gibi içerikleri sadece çalışanı oldukları yayın kuruluşuna verir. Bütün bu içerik, ancak çalışanı oldukları yayın kuruluşunda yayımlandıktan sonra ya da yöneticisinin izniyle sosyal medyada paylaşılabilir. Ancak manipülasyon yapılmamalı, kişi ya da kurumlar, teyit edilmemiş bilgilerle zan altında bırakılmamalıdır.

28) Gazete ve dergi çalışanları haber, tweet, blog ve iletilerinde reklam, halkla ilişkiler ve propaganda yapmamalı; ilan-reklam kaynaklarından telkin alarak ve maddi çıkar sağlayarak yazmamalıdır. Gazetecinin yeni medya ortamında yazdıkları, reklam ve ilanlarla iç içe sunulmamalı; gazetecilik ürünlerinde yanıltıcı etiketler konulmamalıdır.

29) Gazete ve dergi çalışanları sosyal medyayı haber alma aracı olarak da kullanabilir. Dijital mecradan öğrenilen her bilgi, her zaman olduğu gibi doğrulatılmaya muhtaçtır. Dijital alandan edinilen bilginin kaynağı da kontrol edilmeli; yayım için onay alınmalı; haber yazılırken o site, hesap, blog ya da tweetin adresi de verilmelidir.

30) Gazete ve dergi çalışanları paylaştığı bağlantılar, yönlendirdiği iletiler ve yanıtladığı tweetlerin doğruluğunu kontrol etmek; kaynak göstermek ve yanlış olduğunu öğrenmesi halinde izleyen bir mesajla düzeltmekle yükümlüdür.

31) Gazete ve dergi çalışanları, dijital mecrada yazdıklarını üçüncü kişilerin bağlamından kopararak başkalarına iletilebileceğinin bilincinde olmalıdır. Gazeteci, okur ve takipçilerini yanıtlarken hakaret, aşağılama, alay ve suçlama içeren dil kullanmamalı, özel hayatlara müdahale etmemeli, eleştirilere karşı yapıcı ve anlayışlı olmalıdır.

32) Kaynağı Doğan Holding kuruluşu olan bir haber, video, fotoğraf, yazı, yorum vb. içerik öncelikle Doğan Holding kuruluşu linki kaynak gösterilerek paylaşılır.

33) Gazete ve dergi çalışanları, sosyal medyada paylaşılacak bir içerik ya da alınacak bir aksiyon konusunda tereddütte kalırsa, bölüm müdürlerine ya da sosyal medya editörlüğüne danışır.

34) Gizlilik, güvenlik ve rekabet açısından risk oluşturabilecek detaylar, ofis bilgileri ve toplantı içerikleri sosyal medyada işaretlenemez ve paylaşılamaz.

İSTANBUL,(DHA)