Giriş
Bitkilerde vejetatif üreme nedir, çeşitleri nelerdir? Örnekler ile kısaca vejetatif üreme
Dünya üzerindeki canlıların birçok üreme çeşidi vardır. Üreyebilen canlı türlerinden birisi de bitkilerdir. Bitkilerde üreme çeşitleri arasında vejetatif üreme bulunmaktadır. Peki, merak edilen bitkilerde vejetatif üreme nedir, çeşitleri nelerdir? Bitkilerde üreme çeşitleri ve örnekleri...
Vejetatif üreme yüksek yapılı bitkilerde görülen bir üreme çeşididir. Eşeysiz üreme şekli olup mitoza ve yenilenmeye dayanmaktadır. Peki, vejetatik üreme nedir? Bitkilerde üreme yöntemleri nelerdir? Kaç çeşit üreme yöntemi vardır? Bitkilerde üreme çeşitleri ve örnekleri...
BİTKİLERDE VEJETATİF ÜREME NEDİR?
Bitkiler üzerinde pek çok bölüm bulunmaktadır. Bunlar kök, gövde, dal ve yapraklardır. Bitkilerin bu bölümlerinden yeni bitkilerin oluşmasına vejetatif üreme denmektedir. Vejetatif üreme bitkiler üzerinde bitkiden ayrılarak doku parçasının oluşması ile meydana gelmektedir.
Vejetatif üreme özellikle ticari ve tarımsal alanlarda üretime çok büyük katkısı bulunur. Bu yöntem ile ürün veren bitkiler daha hızlı, çevreye uyumlu ve istenilen özelliklerde üretilmektedir.
BİTKİLERDE VEJETATİK ÜREME ÇEŞİTLERİ
Bitkilerde 7 farklı vejetatif üreme yöntemi görülmektedir. Tanımları ile vejetatif üreme yöntemleri şu şekilde açıklanmaktadır:
- Yumruyla üreme: Besin depolayan şişkin gövdeye yumru adı verilmektedir. Bazı bitkilerin toprak altında bu gövdeler bulunmaktadır. Yumrularda birden fazla göz kısmı bulunmaktadır. Bu gözlerde oluşan sürgünlerden yeni bitkiler yetişmektedir. Bu sayede vejetatif üreme gerçekleşir.
- Soğanla üreme: Soğanlar toprak altı ve yassı gövde olarak tanımlanmaktadır. Bitkiler toprak altında yeni soğanlar üretmektedir. Bu soğanlar ayrı ayrı köklenir ve bitkinin toprak üstü kısımlarını üretmektedir. Bu sayede vejetatif üreme oluşur.
- Rizomla üreme: Toprak altı gövde çeşitlerinde birisi de rizomdur. Rizom ile bitkilerden bazıları eşeysiz ürerler. Bu bitkiler toprak altlarında rizomlar üretir ve yeni bitkiler oluşturur. Rizomlarda göz adı verilen bölümde yeni bitkiler oluşur.
- Sürünücü gövdeyle üreme: Bazı bitkilerde gövdeler toprağın üstünde bitkilerin geniş alanlara yayılmasını sağlamaktadır. Yayılmış olan sürünücü gövdeler de toprak ile temas ederek yeni kökler meydana getirir. Böylece üreme gözlerinden aynı yavru bitkiler oluşmaktadır.
- Daldırma yöntemiyle üreme: Kök gelimi uzun süren bitkilerde bu yöntem uygulanmaktadır. Bitkilerde toprağa yakın yerden çıkan dallar bitkiden ayrılmadan bükülür. Ucu dışarıda hava ve ışık alacak biçimde toprağa gömülür. Bu gömülen dal köklenerek yeni bir bitki halini alır.
- Çelikle üreme: Bitkilerde bulunan kök, gövde ve yapraklardan alınan bitki parçalarına çelik denmektedir. Çelikler başka bir yerde köklendirilir ve yeni bir bitki elde edilir. Buna çelikleme yöntemi ile üreme denir.
- Aşılama ile üreme: Çelikle üremede olduğu gibi bitkiden alınan sürgü başka bir bitkinin gövdesine eklenir. Bu tekniğe aşılama ile üreme denmektedir.
ÖRNEKLER
Bitkilerde oluşan bölümler sayesinde yeni bitkilerin oluşmasına vejetatif üreme denmektedir. Pek çok bitki vejetatif üreme çeşitleri ile üremektedir. Vejetatif üreme çeşitlerine örnek şu şekilde verilebilir:
- Patates ve yer elması yumru ile üremektedir.
- Soğan ve sarımsak soğanla üreme yöntemine örnektir.
- Ayrık otu ve zencefil rizomla üreme yöntemine örnek verilebilir.
- Çilekler ise sürünücü gövde ile üreme yöntemi ile üremektedir.
- Portakal, böğürtlen ve fındık türleri daldırma yöntemi ile üremektedir.
- Söğüt, kavak, elma gibi bitkiler ise çelikle üreme yöntemi ile üremektedir.
- Üzümler aşılama yöntemi ile üremektedir.
