Giriş
Çocuklar hayatlarının bazı evrelerinde yalana başvurabilmektedir. Bu süreçte gelişim özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır. Yapılan bir araştırmaya göre çocuklarda yalan söyleme; bilişsel gelişimi sağlıklı olan çocuklarda ve çok erken yaşlarda başlıyor.
Değerli ebeveynler, bu süreçte çocuğun gelişim özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır. Çocuklar 0-3 yaşta yalan kavramının anlamını bilmezler. Çocuklar, gerçekleştirilmesi istenen durumlar hakkında hayallerini dile getirir, zihninden geçenleri doğru kabul eder veya aileleri tarafından onaylanmak için öğrendiği kelimeleri peş peşe sıralar diyebiliriz, bu sebeple 0-3 yaşta çocuğun yalan söylediğinden bahsetmek doğru olmaz.
3-6 yaş arasında yalan kavramının anlamını bilmeyen çocuk, yalan ile hayal dünyasını birbirine karıştırabilir. 3-6 yaşta hayal gücü çok fazla gelişir ve yaşadıklarını abartarak anlatabilir, hikayeleştirebilir veya gerçekleştirdiği bir eylemin sonucundan kaçınmak, yapmak istemediği bir davranışı yapmamak veya cezadan kaçınmak için hayal dünyalarından yararlanarak konuşabilirler. Bir perdenin havalanmasından kocaman bir canavar öyküsü çıkarabilirler. Bu gibi durumlar yalan olarak adlandırılmamalıdır.
6 yaş ve üzeri çocuklar yalanın toplumsal olarak hoş karşılanmayan bir olgu olduğunu ve hoş bir davranış olmadığını fark ederler, gerçek ile yalan arasındaki farkı tam olarak kavrarlar ve doğru ile yanlışı kendi bilişsel becerileri ile ayırır konuma gelirler.
Çocuklar hayatlarının bazı evrelerinde yalana başvurabilir. Çocuklar 0-3 yaşta yalan kavramını tam kavrayamaz. 3-6 yaş arasında yalan kavramının anlamını bilmez ancak 6 yaş ve sonrasında ise yalan ve gerçek ayrımını yapabilecek düzeydedir.
GELİŞİM ÖZELLİKLERİNE GÖRE ÇOCUKLAR NASIL YALAN SÖYLER?
0-3 YAŞ ARASI ÇOCUKLARDA YALAN
- Çocuklar 0-3 yaşta yalan kavramının anlamını bilmez.
- Çocuklar bu yaşlarda, bazı durumlar hakkında hayallerini dile getirir.
- Zihninden geçenleri doğru kabul eder.
- Aileleri tarafından onaylanmak için öğrendiği kelimeleri peş peşe sıralar diyebiliriz.
3-6 YAŞ ARASI ÇOCUKLARDA YALAN
- 3-6 yaş arasında çok fazla gelişen hayal gücü ile yalan ve hayal dünyasını birbirine karıştırabilir.
- Yaşadıklarını abartarak anlatabilir, hikayeleştirebilir.
- Gerçekleştirdiği bir eylemin sonucundan kaçınmak isteyebilir.
- Yapmak istemediği bir davranışı yapmamak isteyebileceği ve cezadan kaçınmak için hayal dünyalarından yararlanarak konuşabilirler.
6 YAŞ VE ÜZERİ ÇOCUKLARDA YALAN
- Çocuklar bu yaşta yalanın toplumsal olarak hoş karşılanmayan bir olgu olduğunu ve hoş bir davranış olmadığını fark eder.
- Gerçek ile yalan arasındaki farkı tam olarak kavrarlar.
- Doğru ile yanlışı kendi bilişsel becerileri ile ayırır konuma gelirler.
- Çocuğunuzun yaşı ilerledikçe bu durum sürekli tekrarlıyor hale geldiyse bir uzmandan destek almanızda fayda olacaktır.
