Giriş
Demir vücutta üretilmeyen, ancak dışarıdan besinler yoluyla alınabilen, hemoglabin yapımında görevli önemli bir mineral. Hemoglobin kandaki alyuvarların içinde bulunur ve dokulara oksijen taşır. Yani yaşamamız için çok önemli bir mineraldir. En fazla görülen vitamin eksikliklerinden biri, demir eksikliğidir.
Demir eksikliği belirtileri
Demir eksikliği aneminiz varsa genel olarak, halsizlik ve güçsüzlük, çabuk yorulma, yüzde ve deride solgunluk, el ve ayaklarda üşüme ve iştahsızlık, baş ağrısı veya baş dönmesi gibi belirtilerin hepsini ya da birkaçını hissedebilirsiniz.
Demir eksikliği anemisinin görülme denenleri
Yanlış veya yetersiz beslenme, emilim bozukluğu, kan kaybı ve genetik hastalıklar. Bununla birlikte demire ihtiyacın arttığı bazı dönemler vardır. Ergenlik, gebelik, emzirme, mensturasyon dönemleri, demire olan ihtiyacın arttığı dönemlerdir.
Demir eksikliği anemisinin sağlığına gtkileri
- Fiziksel ve öğrenme kapasitesinde azalma,
- Sinirlilik,
- Konsantrasyon zayıflığı,
- Unutkanlık,
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması.
Demir eksikliği anemisinin çocuk sağlığına etkileri
- Zeka ve motor gelişim geriliği,
- Davranış bozukluğu (hırçın, huzursuz, uyumsuz, ağlayan, gece uyumayan çocuk)
Demir içeriği yüksek besinler
Önemli olan demirin vücut tarafından ne kadarının emilebildiği. Hayvansal kaynaklı besinlerden alınan demir, bitkisel kaynaklı besinlerden alınan demire göre daha kolay emilir.
- Sakatatlar (Karaciğer, böbrek, ciğer),
- Kırmızı et,
- Kümes hayvanları,
- Balık,
- Koyu yeşil yapraklı sebzeler,
- Kuru meyveler (kuru üzüm, kuru erik, kuru incir, hurma, kuru kayısı, kuru yabanmersini)
- Kuru baklagiller,
- Yumurta
- Pekmez
Demir eksikliği anemisinde beslenme önerileri
Yüksek demir içeren besinler tükettiğiniz öğünlerde bu besinlerin yanında kalsiyum içeren besinler tüketmemelisiniz. Kalsiyum demiri bağlayıp demirin emilimini azaltır. Yüksek kalsiyum içeren besinler süt ve süt ürünleridir. Yani etin yanında ayran tüketmek ya da eti pişirirken tereyağı eklemek demir emilimini engeller.
Yine yemeklerden önce veya sonra siyah çay içmeyin. Eğer demir eksikliğiniz var ve çaydan vazgeçemiyorsanız açık ve limonlu bir çay tercih edin.
Demir içeren bir yiyecek tükettiğinizde yanında C vitamini almanız demir emilimini arttırır. Yani et yediğiniz zaman yanında limonlu salata tüketmeniz demirden daha iyi faydalanmanızı sağlar. Ya da demir içeren bir öğün tüketiyorsanız yanında ayran ve yoğurt değil, limonata tüketirseniz demirin emilimini arttırmış olursunuz.
Eğer demir eksikliği için ilaç kullanıyorsanız ilacı kullanırken yanında 1 mandalina veya portakal tükettiğinizde ilacın daha iyi etki etmesini sağlayabilirsiniz.
Yaşa göre günlük demir gereksinimleri
- Bebek > 0–6 ay > 6 mg. | 6–12 ay > 12.5 mg.
- Çocuk > 1–10 yaş > 12.5 mg.
- Erkek > 10 mg.
- Kadın > 10 mg.
- Gebelik > 27 mg.
Bazı besinlerin demir içerikleri
- Süt veya yoğurt (200 cc - 0,2 mg Fe)
- Et (30gr - 0,9 mg Fe)
- Kurubaklagiller (2 yemek kaşığı - 1,3 mg Fe)
- Yumurta (1 adet - 1,1 mg Fe)
- Peynir (30g - 0,2 mg Fe)
- Pekmez (10 gr - 1 mg Fe)
- Kuru kayısı (3 adet - 1,4 mg)
- Sebze (2 yemek kaşığı - 1,6 mg Fe)
- Portakal (1 orta boy - 0,4 mg Fe)
- Ekmek (pilav, makarna) (1 ince dilim - 0,2 mg Fe)
