Giriş
Donuk omuz (adeziv kapsülit), omuz ekleminde sertlik ve ağrıyla kendini gösteren bir hastalıktır. Belirti ve semptomlar tipik olarak yavaş yavaş başlar, zamanla kötüleşir ve sonra genellikle 1-3 yıl içinde düzelir. Bildiğimiz veya bilemediğimiz birçok sebepten karşımıza çıkabilir. Birçok sebep bu hastalığı başlatabilir. Yanı sıra birçok hastada sebebi saptamak mümkün olamayabilir. Donuk omuz tedavisi belirli bir program dahilinde yapılmalıdır. Aksi hâlde tedavinin başarısı düşük kalabilir. Donuk omuz genellikle tek taraflı olur ve aynı omuzda tekrar karşımıza nadiren çıkar. Ancak daha önce bir omuzundan donuk omuz hastalığını geçirenlerde diğer omuzda ortaya çıkma ihtimali vardır.
Donuk omuz hastalığının belirtileri
Donuk omuz tipik olarak yavaşça ve üç aşamada gelişir.
- 1. Evre: Omuzda ağrı vardır. Hareketler ağrıya bağlı olarak kısıtlanmaya başlar.
- 2. Evre: Bu aşamada ağrı azalmaya başlayabilir ancak yine de devam eder. Bununla birlikte, omuz sertleşir ve hareketler ağrı olmasa da kısıtlı hale gelir.
- 3. Çözülme evresi: Omuz hareket aralığı artmaya başlar. Ağrı azalır.
Her aşama birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir. Hastalık toplamda birkaç haftadan 2-3 yıla kadar devam edebilir. Bu evreler sırasında hastalarda ağrı son derece rahatsız edici olup, gece ağrıları uyku bozukluğu yapacak seviyeye ulaşabilir.
Donuk omuz hastalığı neden olur?
Şeker hastaları dikkat!
Donuk omuz, omuz eklemini çevreleyen ve sert bir doku olan eklem kapsülünün omuz eklemi etrafında kalınlaşıp sertleşmesi sonucu eklem hareketini kısıtlaması ile ortaya çıkar. Normal şartlarda bu kapsül eklemin stabilizasyonunu sağlamakla görevli son derece önemli bir dokudur. Hastalığın neden oluştuğu kesin bilinememekle birlikte diyabetli hastalarda, yakın zamanda omuz ameliyatı veya kolda kırık gibi uzun süre omuzların hareketsiz kalması gereken durumlarda görülme olasılığı daha yüksektir.
40 yaş ve üstü kadınlarda daha sık görülen bu hastalık; omuzun uzun süre hareketsiz kaldığı veya çeşitli sebeplerle kalması gereken insanlarda daha fazla görülür.
Omuz kaslarında (rotator manşet) yaralanma, kolda veya omuzda kırık, inme, sistemik hastalıklar, guatr (hipertiroidizm veya hipotiroidizm), Parkinson gibi hastalıklar donuk omuzun ortaya çıkışını hızlandırır. Ancak tüm bu kolaylaştırıcı sebepler dışında şeker hastalığı çok ciddi bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Şeker hastalarında ortaya çıkan damar hasarları (anjiopati), omuzda zaten kan dolaşımı zayıf olan alanların daha da kolay zedelenmesine neden olur. Bu nedenle donuk omuz hastalarında şeker araştırmalarının yapılmasında fayda vardır.
Donuk omuz hastalığı teşhisi
Teşhiste en önemli şey hastanın hikayesi ve muayenesinde elde ettiğimiz bulgulardır. Ancak MR veya ultrason ile eklemdeki hasarı detaylı görmek daha iyi sonuçlar verir. Bazen teşhis koymakta zorlanılan hastalarda eklem içine yapılan tanısal amaçlı anestezik ilaç enjeksiyonları da kullanılabilir.
Donuk omuz hastalığı tedavisi
Tedavide öncelikli hedef, hastanın ağrısını azaltmak ve hareket açıklığını arttırmaktır. Bu amaçla ağrı kesici ilaçlar, fizik tedavi uygulamaları geç kalınmadan başlanmalıdır. Bu tedavilere ek olarak mutlaka eklem hareketlerini arttırıcı, kasları gevşetici egzersiz programının başlanması gerekir. Eklem içine yapılacak enjeksiyonlara sıkça ihtiyaç duyulabilir. Bu enjeksiyonlar hem eklem içindeki yapışıklıkları açarak daralan boşluğu genişletmek, hem de ağrıyı azaltmak için faydalı olabilir. Eklem hareket açıklığını arttırmak için fizik tedavi uygulamaları sırasında, hatta bazen de anestezi altında eklem manipülasyonu ile manuel uygulamalar yapılabilir.
Donuk omuz hastalarında ameliyat ile tedavi çok sık başvurulan bir yöntem değildir. Hastalığın süreç boyunca gidişatı nedeniyle iyi karar verilmeden yapılacak cerrahilerden genellikle sonuç alınamaz. Ancak rehabilitasyon programına destek olması için nadiren de olsa eklem içi yapışıklıkları açabilmek açısından ufak cerrahi girişimler yapılabilir.
Ancak her şeye rağmen şikayetler devam edip hasta donuk omuzun tüm aşamalarını yaşayabilir. Bu nedenle egzersiz ve rehabilitasyon programının tüm aşamaları disiplinli bir şekilde uygulanmaya devam edilmelidir.
