Gıda destekleri ve eklem sağlığı

Osteoartrit yani kireçlenme, eklemin yapısı ve işlevinde değişiklik oluşturan ve temel olarak eklem kıkırdağının giderek daha fazla yıprandığı bir hastalık. Dünyada yaklaşık 240 milyon insan bu hastalıktan etkileniyor. Diabetin ardından, sakatlığa veya kısıtlılığa en çok yol açan ikinci hastalık olarak biliniyor. Bu hastalıktan etkilenen eklem; ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı ortaya çıkararak günlük yaşam kalitesini ileri derecede etkileyebilir. Genellikle hastalar ağrılarının hareketle arttığını, sıcakla rahatladıklarını söyler. Tedavisi için birçok yöntem tek tek veya kombine uygulanmaya çalışılır. Elbette bu tedavi programlarının başında kilo kontrolü ve düzenli egzersiz gelir. Ancak bazı hastalarda bunlar yeterli gelmez. Bu durumda fizik tedavi, eklem içi enjeksiyonlar, bitkisel gıda destekleri ve hatta cerrahi girişimler önerilebilir.

Son zamanlarda glukozamin ve kondroitin içerikli bitkisel gıda destekleri kireçlenme tedavisinde, genellikle besin desteği olarak kullanılıyor. İdame tedavisi olarak veya asıl tedaviye ek olarak tercih edilebiliyor. Çeşitli araştırmalar kireçlenmenin hızının azaltılmasında, ağrının kontrolünde, hareketliliğin arttırılmasında etkili olduğunu ortaya koydu. Yakın zamanda yapılan bir araştırmada, 6 haftalık kullanım sonrasında diz ağrılarının anlamlı bir şekilde azaldığı, yine 50 metre yürüme sürelerinin 6 haftalık kullanım sonrası anlamlı bir şekilde arttığı görüldü.

Kan sulandırıcıyla birlikte kullanırken dikkat

Glukozamin ve kondroitin normal eklem kıkırdağının bileşenleri. Kıkırdakta bunlara ek olarak, sülfat bileşikleri de yaygın olarak bulunu. Bu moleküllerin tam olarak nasıl etki gösterdikleri belirsizliğini korumakla birlikte, kemik ve kıkırdak yapımında etkili oldukları düşünülüyor.

Bu bileşime sahip gıda desteklerinin yan etkisi yüksek olmamakla birlikte, ilacın içeriğindeki moleküllere karşı özel bir alerjinin var olup olmaması iyi bilinmeli. Kan sulandırıcı ilaçlarla kullanımı ise ayrıca dikkat ister. Doktorların başka ilaç kullanımı varlığı durumunda, glukozamin ve kondroitin içeren gıda desteklerinin kullanımı konusunda daha fazla dikkat etmesi gerek. Çünkü araştırmalar bu ilaçların kanama süresini uzattığını gösterdi. Bu nedenle de kan sulandırıcı ilaçlarının takiplerini düzenli yaptırmaları önemli. Karşılaşılan yan etkiler genellikle tehlikesiz ve geri dönüşümlü. Diabetli hastalarda kan şekeri üzerinde fazla olumsuz etkileri olmamakla birlikte, araştırmalar kan şekerinin yüzde 1 ila 2 arttırdığını gösteriyor.

Kolajen içeren gıda destekleri kireçlenmeye karşı koruyucu

Son yıllarda glukozamin ve kondroitin bileşimlerinin dışında kolajen içeren gıda destekleri de osteoartrit tedavisinde kendisine sıkça yer bulmaya başladı. Bunun asıl sebebi, kolajenin vücudun birçok dokusunda doğal olarak bulunan önemli bir yapı taşı olması. Cilt, kaslar, bağlar, kıkırdak ve kemik gibi hemen her dokuda farklı tipte kolajen bulunur.

Yaşla birlikte vücuttaki kolajenin yapısı bozulur ve eklemi destekleyici özelliği azalır. Eklem hareketlerindeki esneklik azalmakla birlikte, eklem kıkırdağının ve kemiklerin dayanıklılığı da azalır. Yük taşıyan eklemler başta olmak üzere tüm eklemlerde dejenerasyonun daha kolay ortaya çıkmasına yol açar. Kolajen destekleri tam da bu noktada etki gösteriyor. Yapılan araştırmalar, kolajen içeren gıda desteklerinin kireçlenmeye karşı koruyucu etki gösterdiğini işaret ediyor olsa da, dışarıdan alınan kolajenin fayda sağlaması çok da kolay değil. Etkisini gösterebilmesi için hidrolize edilmesi, yani en küçük parçaları olan peptitlere ayrıştırılması gerek. Genellikle bazı balıkların derisinden üretilen, aktif peptitler içeren, hidrolize edilmiş takviyeler şeklinde olanlar kullanılabilir. Eklemlerdeki kıkırdak hücreleri Tip 2 kolajen üretir. Bu nedenle kolajen içeren gıda desteklerini kullanırken içeriğinin Tip 2 kolajenden oluşmasına dikkat edilmesi önemli.

Balık yağları da gıda takviyesi olarak önerilen ürünler. Teknik olarak omega-3 ailesine ait birçok yağ asidi var ama bu gruptaki ürünlerden en çok EPA (Eikozapentaenoik Asit) antiinflamatuar aktiviteye sahip. Ancak bu etkileri romatoid artrit hastalığının tedavisinde daha fazla araştırıldı. Yine de antiinflamatuar etkileri nedeniyle osteoartritte de kullanılabilir. Balık yağı takviyeleri diğer ilaçlarla etkileşime girebilir ve yan etkileri olabilir. Bu konuda en fazla kan sulandırıcı ilaçlarla birlikte kullanımına dikkat edilmeli. Çünkü balık yağı kanama zamanını uzatıcı etkiye sahip olup kan sulandırıcı ile birlikte kullananlarda istenmeyen kanamalara neden olabilir.