Giriş
Günümüzde dünyada en sık görülen hastalıklardan ikisi olan kalp hastalıkları ve osteoartrit (kireçlenme) benzer yaş gruplarını etkiliyor. Hal böyle olunca, önerdiğimiz tedavilerde de birçok ilacın bir arada kullanımı söz konusu oluyor. Bu noktada birçok hasta ilaçları bir arada kullanıldıklarında ortaya çıkma ihtimali olan yan etkilerin neler olabileceğini, birbirlerinin etkilerini azaltıp azaltmayacaklarını veya hiç hesapta olmayan yan etkilerle karşılaşıp karşılaşmayacaklarını merak ediyorlar. Hiç de haksız olmayan bu endişeleri gidermek de, yine bu tedavileri öneren biz doktorlara düşüyor.
Osteoartrit tedavisinde günümüzde kullanılan çok çeşitli yöntemler var. Bitkisel kökenli, ağrı kesici veya antiinflamatuar/antiromatizmal ilaçlar tablet olarak sıklıkla kullandığımız ilaç tedavileri. Bunlardan özellikle antiinflamatuar/antiromatizmal grupta yer alan ve ağrı kesici olarak sık kullandığımız ilaçlar, kalp-damar sistemi üzerinde yan etkilere neden olabilirler. Aynı zamanda bu ilaçlar bazen kalp hastalarının kullandığı ilaçlarla da etkileşme potansiyeline sahip olabilirler. Böyle bir durumda kullanılan ilaçların etkileri veya yan etkileri değişiklik gösterebilir.
Daha etkin bir ağrı kontrolü sağlamak için...
Hastalarda ağrıyı kontrol edebilmek, tedaviyi kolaylaştırabilmek veya hayat kalitesini arttırabilmek için Dünya Sağlık Örgütü (WHO) başta olmak üzere çeşitli bilimsel kuruluşlar tarafından farklı tedavi protokolleri oluşturuluyor ve sürekli güncelleniyor. Buradaki amaç en az yan etki ile en çok iyileşmeyi sağlayabilmek. Bu amaçla osteoartrit tedavisinde genellikle ilk basamaklarda parasetamol içeren ağrı kesiciler önerilmekle birlikte, bu ilaçların etkinliği bazı hastalarda yetersiz kalabiliyor. Daha etkin bir ağrı kontrolü sağlamak için opioid denen, vücutta morfine benzer ağrı kesici etkiler gösteren ilaçlar daha sık kullanılır olmaya başlandı. Ancak bu ilaçlarla da ilgili haklı veya haksız endişelerin olması nedeniyle, çoğu hastada ilk seçenek olarak antiinflamatuar/antiromatizmal ilaçlar tercih ediliyor.
Antiinflamatuar/antiromatizmal ilaçlar en çok bilinen mide-bağırsak sistemi üzerinde yan etki gösterir. Bunlar arasında da mide veya oniki parmak bağırsağında ülser gelişimi, reflünün tetiklenmesi, hastaların en çok karşılaştığı yan etkiler. Bu yan etkileri önlemek için proton pompa inhibitörleri içeren mide koruyucu ilaçlar kullanılır. Ancak kalp-damar sistemi üzerindeki yan etkileri azaltacak bir tedbir henüz yok. Bu ilaçlar hipertansiyonun tedavisinde kullanılan ilaçların etkilerini azaltarak tansiyonda yükselmelere yol açabilirler.
Ağrı kesicilerin hepsi bu kadar olumsuz değil
Yakın zamanda mide-bağırsak sistemine yan etkileri çok az olan birtakım antiinflamatuar/antiromatizmal ilaçlar geliştirildi. COX-2 spesifik veya COX-2 selektif grup olarak isimlendirilen bu ilaçların bazılarının geliştirildikten bir süre sonra kalp-damar sistemi üzerine olumsuz etkileri saptandı. Bu nedenle de kalp hastalarının ağrı kesici kullanımı konusundaki endişeleri devam etti. Ancak ağrı kesicilerin hepsi bu kadar olumsuz profil çizmez. İçlerinde nispeten daha güvenli birkaç etken madde içeren ilaçlar var. Elbette hastaların bunları deneme yanılma yöntemi ile kullanmalarına rıza gösteremeyiz. Kalp hastalığı olan bir hastanın ağrı kesici öncesi mutlaka doktor ile görüşüp sonra ilaç kullanmasına başlaması gerekir.
Ağrı kesici kullanacak kalp hastalarından diyabeti olanlar ve kan sulandırıcı kullananlar diğer kalp hastalarına göre daha fazla risk altında. Ağrı kesici başlanmadan önce mutlaka diğer hastalıklar ve kullanılan ilaçlar hakkında detaylı bilgi alışverişi yapılmalı. Hatta eğer risk varsa veya hasta ilaç konusunda tedirgin ise mümkün olduğu kadar ilaç kullanmadan yapılacak fizik tedavi yöntemleri, egzersizler gibi tedaviler tercih edilmeli.
Doktorunuzla yeterli ve detaylı görüşme yapmanız doğru ilaç kullanmanızı ve doğru tedavi programı almanızı sağlayacaktır.
dribrahimural@instagram.com
