Giriş
Sadece elleri kullanarak yapılan manuel terapi bel, boyun, omuz, diz ve ayak bölgesindeki ağrılarda etkili. Tamamen bilimsel bir tedavi olan manuel terapinin 4-6 seans yapılması yeterli. Istanbul Tıp Fakültesi’nden Fizik Tedavi Rehabilitasyon ve Ağrı Uzmanı Prof. Dr. Demirhan Dıraçoğlu anlatıyor.
MANUEL TERAPİ NEDİR?
Elleri kullanarak yapılan bir tedavi yöntemi. Çok eskilere dayanıyor. Hipokrat’ın bile manuel terapiyle ilgili söylemleri var. Manuel terapi yalnızca tedavide değil aynı zamanda tanıda da kullanıyor. Problemin hangi bölgede olduğunu yine elleri kullanarak belirliyoruz.
NASIL UYGULANIYOR?
Döndürme, germe, bastırma gibi çok farklı teknikler var. Genellikle manevra uygulama sırasında çıtırtı gibi küçük bir ses gelir. Bunun dışında da çok farklı yöntemler var. Örneğin hastaya belli hareketleri yaptırırken elimizle direnç veririz. Hasta o dirence karşı hareketini yapmaya çalışır. Sonra hasta gevşer, biz harekete devam ederiz. Bu farklı tekniklerin hepsinde eller kullanıldığı için tamamına manuel terapi ismi verilir.
BEL AĞRISIYLA GELEN HERKESE YAPILABİLİYOR MU?
Hayır. Çok ciddi bel fıtıklarında mesela ameliyat gereken durumlarda uygulanmaz. Ankilozan spondilit, iltihaplı romatizma gibi romatizmal hastalıklarda da manuel terapinin faydası olmaz. Bu nedenle uygulamayı tercih etmiyoruz. İleri derece kemik erimesinde de kullanmıyoruz çünkü uygulama sırasında kemik kırığı olabilir.
HANGİ DURUMLARDA FAYDALI?
Buna elle yapılan muayene sırasında karar veriyoruz. Diyelim ki omurgada L1 seviyesinde bir fonksiyon kaybı varsa ona göre bir tedavi uyguluyoruz. Zaten her bir seviyenin ayrı bir tedavisi var. Genellikle 10-20 yıllık bel ağrıları değil de kısa süre önce başlamış bel ağrılarında daha etkili olduğunu görüyoruz. Manuel terapideki bir diğer amaç hastanın tedaviye uyumunu kolaylaştırmak. Mesela bir egzersiz verdiysek hasta ağrısı nedeniyle egzersizini yapamıyor... Bu büyük bir problem çünkü hasta tedavisini tamamlayamıyor demektir. O zaman biz manuel tedaviyle hastanın egzersizleri yapmasına yardımcı oluyoruz. Şöyle düşünebiliriz: Manuel tedavi tek başına mucize bir tedavi değil. Ama diğer tedavileri kolaylaştıran, hastayı rahatlatan, yaşam kalitesini artıran bir yöntem.
KAÇ SEANS GEREKİR?
Hastaya göre değişir. En azından 4-6 seans uygulanmalı. Tek seans genellikle yeterli olmaz.
BİLİMSEL BIR TEDAVİ Mİ?
Kesinlikle evet. Klasik bir tıp tedavisidir, alternatif tedavi değildir. Üzerinde çok fazla araştırma, yayın yapılmıştır. Sağlık Bakanlığı ve Tabipler Odası’nın tedavi hizmetleri listesinde var.
KİMLER UYGULAMALI?
Fizik tedavi, ortopedi, spor hekimliği ya da romatoloji gibi kas iskelet sistemi uzmanları uygulamalı. Manuel terapi eğitimi bizim klasik tıp eğitimimizin içinde bazen yer alıyor bazen de yer almıyor. Şu anda pek çok fizik tedavi bölümünde bu eğitim veriliyor. Ama ortopedi ve romatoloji eğitiminde yok mesela. Biz doktorlar kendimiz biraz çaba sarf ederek, kurslarına giderek eğitim alıyoruz. Manuel terapi hiç yan etkisi olmayan bir yöntem değil. Bazen yanlış bir manevrayla beklenmeyen etkiler olabiliyor. Bu nedenle mutlaka eğitim almış bir hekim yapmalı.
SADECE BELE Mİ UYGULANIYOR?
Hayır, boyunda, omuzda, dizde, ayak bölgesine de uygulanıyor. Manuel terapide amaç daha hasar oluşmadan, dokuda bütünlük kaybı olmadan tedavi etmek. Dolayısıyla şunu esas alırız: Hasta gelir, muayene ederiz, gerekirse filmlerini de isteriz. Eğer manuel terapiye engel bir durumu yoksa belli bölgelerde fonksiyon kaybı varsa onları tespit edip tedavi ederiz.
DURUŞUNUZU DÜZELTİN
Bel ve boyun ağrılarından korunmak için ayakta dururken, otururken ve yatarken bazı duruş kurallarına dikkat etmeniz gerekiyor:
AYAKTA DURURKEN: İki ayağınızı omuz genişliğinde açın, sanki kafanızdan biri geri çekiyormuş gibi olabildiğince dik ve boynunuzu geriye atarak durun.
OTURURKEN: Dizler ve kalçalar 90 derece olacak şekilde sandalyede dik oturun. Bel çukurunuzu destekleyen yastıklardan kullanın. Olabildiğince ergonomik bir sandalye kullanın.
YATARKEN: Kaykılarak kitap okumayın, televizyon izlemeyin.
