Giriş
Kulak Burun Uzmanı Dr. Hüseyin Vural anlatıyor.
BURUN TIKANIKLIĞININ SEBEBİ NEDİR?
Sebepler çocukluk ve erişkin yaşlarda farklılık gösteriyor. Çocukluk yaşlarında geniz eti büyümesi, burunda yabancı cisim olması gibi durumlar; grip, soğuk algınlığı veya sinüzit gibi enfeksiyonlar burun tıkanıklığının yaygın nedenleridir. Erişkinlerde enfeksiyonların dışında en sık şu sebeplerle burun tıkanır:
NAZAL SEPTUM DEVİASYONU (BURUN KEMİĞİ EĞRİLİĞİ): Burun içindeki bölmede yer alan kıkırdak ve kemikteki eğrilikler şiddetli burun tıkanıklıklarının en sık sebeplerden biridir. İç eğrilik doğuştan olabildiği gibi, çarpmaya bağlı olarak sonradan da gelişebilir. Tedavisinde eğriliğin dercesine ve yakınmaların düzeyine göre ameliyat ile düzeltilebilir.
BURUN ETİ: Burun içinde normalde de var olan, ancak bazı hastalarda aşırı büyüyen ve burnu tıkayan burun etleri de (konkalar) burun tıkanıklığına sebep olur.
BURUN POLİPLERİ: Bu sinüzit tipinde burunda üzüm salkımı şeklinde, beyaz renkli polipler oluşur. Tedaviye cevap vermeyen hastalarda endoskopik sinüs cerrahisi ile ameliyat uygulanır.
ALERJİLER: Alerjik reaksiyonlar sebebi ile burun iç dokusu şişer. Bu da hava akışını engelleyerek burun tıkanıklığına neden olur. En sık burun tıkanıklığı yapan alerji saman nezlesidir.
SİNÜZİT: Burun içini döşeyen dokudaki yapının bozulması ve iltihaplanması burun tıkanıklığına neden olabilir.
DİĞER SEBEPLER: Gebelik, baharatlı yemekler, alkol, tiroid hastalıkları, mevsim geçişleri gibi pek çok sebeple burun tıkanabilir. Sık görülen bir sorun mu? Evet, günlük pratikte sık karşılaştığımız klinik problemlerden biridir. Mevsim geçişlerinde, özellikle kış aylarında ve çocukluk çağında artış gösterir.
TIKANIKLIĞIN DERECELERİ VAR MI?
Net olarak bir derecesinden söz edemeyiz. İki taraflı veya tek taraflı olabildiği gibi kalıcı ve geçici de olabilir. Hastalığa göre tam tıkanmalar olabilir.
BURNUN DIŞ ŞEKLİNİN BOZUK OLMASI TIKANIKLIK YAPAR MI?
Kesinlikle... Burun dış yapısındaki eğrilikler hava akımını bozabildiği gibi, burun kanatlarındaki zayıflıklar da burun tıkanıklığına sebep olabilir.
BURUN TIKANIKLIĞI NE ZAMAN TEHLİKELİDİR?
Geceleri burunda tıkanıklık horlama, uyku apnesi gibi uyku bozuklukları ve kronik yorgunluk gibi sağlık sorunlarına sebebiyet verir. Burun tıkanıklıkları bazen kötü huylu hastalıkların da habercisi olabilir. Örneğin burun tümörleri burun içi mukoza ya da kemik yapılardan gelişen ve gittikçe büyüyerek burun boşluğunu dolduran kitlelerdir. Bu tümörler çapları burun hava yolunu kapatacak boyutlara ulaşıncaya kadar pek bulgu vermezler. Genellikle geç fark edildikleri için de hastaların tedavisinde gecikmeler yaşanır. Geçmeyen burun tıkanıklığı ile beraberinde kulakta dolgunluk, işitme kaybı gibi şikayetler burunda ya da geniz bölgesinde tümör habercisi olabilir. Bu tür belirtilerin varlığında mutlaka doktora başvurulması ve detaylı muayene şart.
BURUN MUAYENESİ NASIL YAPILIR?
Hasta oturur pozisyondayken yapılır. Önce burnun dış görünümü cilt yapısı kontrol edilir. Ardından burun iç yapısına geçilir. Bu da ucunda ışık-kamera olan bir endoskop ve spekulum (pense ya da makasa benzeyen metal bir cihaz) yardımıyla gerçekleştirilir.
HANGİ SORUNLARA YOL AÇABİLİR?
- Burun tıkanıklığı kişinin yaşam kalitesini ileri derecede bozabilir. İşte yol açtığı sorunlardan bazıları:
- Hasta sürekli ağız solunumu yapmak zorunda kalır. Bu da boğaz enfeksiyonları ve farenjit riskini artırır.
- Horlama, uyku apnesi ve uyku bozuklukları gelişir.
- Özellikle geceleri burundan nefes alamama sabahları yorgun, bitkin uyanmaya neden olur.
- Sabahları ağız kuruluğu gelişir.
- Ses kalitesi bozulur ve burundan konuşma gelişir.
- Yol yürüme, merdiven çıkma gibi sıradan fiziksel hareketler güçleşir.
- Spor yapmak zorlaşır.
