Sık nüks ediyorsa ameliyat gerekli

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Çağatay Öztürk anlatıyor...

Her bel fıtığı hastası ameliyat edilmeli mi?

Bel fıtığı hastalarının büyük çoğunluğu koruyucu tedaviler (ilaç, istiharat, fizik tedavi vs) ile tedavi edilebilir. Hastalığın tedavisinde fıtığın derecesine göre aşamalar var. Ameliyat tüm fıtık hastalarının yüzde 5 ile 10’una gerekli. Eğer fıtığın yol açtığı bası sonrası sinirde hasar yoksa ağrıya yönelik 15-20 günlük fizik tedavi uygulanır. Tedaviden yanıt alınamıyorsa ya da cevap alınmasına rağmen bu sorun sık nüksediyorsa, kişinin yaşam kalitesini bozuyor ve kişi bu ağrıdan kurtulmak istiyorsa ameliyat kararı verilir. Bel fıtığı sinirde hasara yol açmışsa ameliyatın gecikmeden yapılması gerekiyor. Çok daha nadir olarak güç kaybının her iki bacağı da etkilediği durumlarda, olaya idrar ve gaita (büyük abdest) kontrolsüzlüğü de eklenirse tek çare acil ameliyat oluyor.

Bel fıtığı ameliyatları riskli midir?

Günümüzde gelişen mikrocerrahi teknikleri sayesinde bel fıtığı ameliyatları eskisi kadar riskli değil. Mikrocerrahi teknikleriyle ameliyat yapılacak alan, mikroskop ve kamera yardımı ile en ince ayrıntısına kadar görülebiliyor. Bu da bel fıtığı ameliyatlarında büyük rahatlık sağlıyor.

Bel fıtığında cerrahi tedaviler nelerdir?

En sık kullanılan yöntemler şunlar:

• MIKRODISKEKTOMI: Mikroskop altında, küçük bir cerrahi kesit açılarak yapılır.
• ENDOSKOPIK MIKRODISKEKTOMI: Uygun vakalarda video-endoskop yardımıyla gerçekleştirilir.

Mikrodiskektomi ameliyatı nasıl yapılır?

Açık cerrahide yaşanan sorunların azaltılması amacıyla geliştirilmiş bir yöntem. Yaklaşık 2 santimlik bir kesiden uygulanır, ameliyat sırasında mikroskop kullanılır. Günümüzde hemen her merkezde yapılabiliyor. Hasta ertesi gün normal hayatına dönebiliyor. Birkaç hafta sonra da spor yapar hale gelebiliyor.

Avantajları nelerdir?

• Ameliyat tamamen mikroskop altında yapılıyor ve tüm ameliyat video kaydı altına alınıyor.
• Mikroskobun büyütmesinden ve geniş görüş alanından yararlanıp çok daha küçük bir sahada çalışmak mümkün.
• Cerrahi müdahale 12-14 milimetre içinde ve hastanın hissetmeyeceği şekilde yapılıyor.
• Küçük bir bölgeden müdahale gerçekleştiği için hem iyileşme daha hızlı, hem de ameliyat sonrası cerrahi müdahaleye bağlı sıkıntılar çok daha az.
• Cerrahi başarı oranı yüzde 98 civarında.

Endoskopik diskektomi nedir?

Bu yöntem tam kapalı bel fıtığı ameliyatı olarak da biliniyor. Mikroskop yerine kamera kullanılıyor. Bu yöntem sayesinde diskin sadece fıtıklaşmış parçası tespit edilip çıkarılıyor. Sağlıklı hiçbir dokuya zarar vermeden fıtıklı bölgeye ulaşılıyor. İşlem endoskopta bulunan kanalın içinden kamera kontrolüyle yapılıyor. Operasyon yaklaşık 45 dakika sürüyor. 2 saat sonra hasta yürütülüyor. Hasta aynı gün taburcu oluyor. En erken dönemde yaklaşık 1 haftada işine dönüyor. Pansuman, dikiş alımı gibi cerrahi sonrası süreçler yok.

Avantajları neler?

• En az hasarla fıtığın çıkartılabilmesi, iş güç kaybının en aza indirilmesi, ameliyat sonrası hastanın ağrısının hızla azalması ve hızla günlük hayatına başlayabilmesi bu tekniğin önemli avantajlarıdır.
• Tam kapalı bel fıtığı ameliyatından sonra operasyona bağlı kas ağrısı hissedilmediğinden ağrı kesici kullanımı çok azdır.
• 0,5 santimlik cilt kesisi yapılıyor ve ucuna kamera yerleştirilmiş özel aletler kullanılıyor.

Ameliyata rağmen bel fıtığı tekrarlar mı?

Ameliyat olduktan sonra aynı yerden tekrarlama oranı yüzde 2-3 civarında. Bu oran ameliyat sonrası öneriler dikkate alındığında çok daha düşük. Ameliyat sonrası 3 haftalık dönem çok önemli. Doktorun yasakladığı hareketlerden kaçınmak ve önerilerini uygulamak tekrarlama riskini azaltıyor. Ameliyattan sonra 2-3 haftalık dönemi başarıyla geçirdikten sonra hastalar ciddi bir egzersiz programına alınıyor. Öğretilen yasak hareketlere dikkat etmek ve yüzme gibi egzersizlerle bel etrafındaki kasları kuvvetli tutmak gerekiyor.

2 kilodan fazla ağırlık kaldırmayın

Bel fıtığından korunmak için bu kurallara dikkat:

• Öncelikle kilo almayın. Aşırı kilo, bel omurlarına basıncı artırarak bel fıtığı riskini büyük ölçüde yükseltir. Düzenli egzersiz yapanlarda, özellikle bel ve karın kasları gelişmiş kişilerde bel fıtığına daha az rastlanır.
• Kesinlikle 1-2 kiloyu aşan ağırlıkları kaldırmayın. Yerden bir şey alacaksanız çömelerek alın.
• Uzun süre oturmanız gerekiyorsa 20 dakikada bir yürüyün.
• Mutlaka stresten kaçının.

Kolunuzda kuvvet kaybı mı var?

Boyun fıtığı ameliyatları da bel fıtığında olduğu gibi seçilmiş kişilerde yapılıyor. Kola doğru yayılan ağrı, uyuşma tek başına ameliyat gerektirmiyor. Fakat kolda kuvvet kaybı varsa, ele alınan cisimler düşürülüyorsa, örneğin kalem tutmakta zorlanma varsa hasta ameliyat adayıdır. Ameliyat gerektirenler oransal olarak çok büyük bir hasta grubu değil. İnsanların yüzde 85-90’ı hayatlarının belli döneminde boyun ya da bel problemleriyle karşılaşıyor. Bu kişilerin yalnızca yüzde 1’inin ameliyat ihtiyacı var.