İstek bütçesinin altında en yer tutan harcamalardan biri kıyafet. Gereksiz kıyafet alımları, bireysel bütçelerde büyük delikler açar. Aman dikkat; gardırobumuzdaki kıyafetlerin sadece beşte birini giyiyoruz.. Peki ne yapmalı?
BİR AYLIK MAAŞ
Her ay ortalama 500 TL’lik gereksiz kıyafet alışverişi, yıllık 6 bin TL’lik bir harcamaya yol açar. Kıyafete ayırdığımız yıllık bütçe 1 aylık maaşımızı geçmemeli. Bu istek harcamasını kontrol altında tutmak için bazı tüyolar paylaşacağım.
GARDIROP PLANLAMASI
(10 PARÇA ILE 30 KOMBIN)
Çok fazla kıyafet almak yerine, her biri ile en az 3 farklı kombin yapabileceğiniz 10 temel parça seçin. Örneğin, 5 farklı pantolon ve 5 üst ile 30 farklı kombin oluşturabilirsiniz. Ben bunu beş parça ile bir ay boyunca yaptım. Rahat ettim.
İKİNCİ EL KIYAFETLER
NEDEN OLUR?
* Bütçe ayırmadığımız şeyler bizi her ay daha fazla harcamaya iter.
* Plansız şekilde yaşam standardımızı yükseltme eğilimine girdiğimizde bütçede sızıntılar oluşur.
* Pazarlama stratejilerinden kendinizi korumak için bilinçli alışveriş önemli.
* ZİHİN OYUNU
Bazen bir mağazaya girip 1 saat geçirip istediğim her şeyi alıyorum... O duygu içerisinde salınıyorum.. Sonra da bırakıyorum. Bu zihnen çok iyi geliyor. Bunun aynısını internette koy sepete olarak da yapabilirsiniz.
* ALDIM SAY DE VE…
Enflasyon dönemlerinde paranızı boşta bırakmamak ve değerini korumak önemli. Bunun için yatırım yapmak şart. Gelin bir adım öncesine yani hangi yatırımcı profiline sahip olduğunuza bir bakalım.
Veri Teknolojileri Uzmanı, ülkemizde araştırma denince ilk akla gelen isimlerden, Akan Abdula yeni bir araştırma yaptı. “Dünden bugüne Anadolu’daki tasarruf, birikim ve yatırım alışkanlıkları nasıl değişti?” Neler değişmiş neler… Ben sordum o cevapladı. Hadi başlıyoruz.
YÜZDE 42 BİLİNÇSİZ
2021-2024 yılları arasında borsaya 5.5-6 milyon yeni yatırımcı geldi. Yeni yatırımcılar hızlı ve esnek davranıyor. Sisteme, değişen koşullara hızla uyum sağlıyorlar. Ancak bunların yüzde 42’si yatırımlarını bilinçsiz olarak yapıyor. ‘Benim yatırımlarım kısa vadede zaten yükselir, orta-uzun vadede ben çıkmış olurum’ diye bakıyorlar. Sosyal medyada gördükleri, çevreden duydukları sözde ‘tüyolarla’ hareket ediyorlar. Yeni yatırımcıların yüzde 58’i ise şirketi tanımaya çalışıyor, bilançosuna, yönetimine, getirilerine, o şirketin alanında nasıl fark yarattığına bakıyor. Borsaya yeni giren bu kitlenin yüzde 45’i 0-5.000 TL ile, yüzde 20’si 5.000-20.000 TL aralığında yatırım yapmış. Yatırımcıların yarısı yatırım için ayırdıkları parayla değil, borçlarının bir kısmını ödemeyip bu tutarla yatırım yapıyorlar.
KAZANMAYI BİLİYORLAR
MEKTEPLİLER
Bu kişilerin başka bir işleri yok, sadece yatırımlarını profesyonel olarak yönetiyorlar. Sayıları az ama payları çok. Riskleri dağıtıyorlar, iyi para kazanmayı biliyorlar.
Yıl başlarken birçoğumuz hedefler koyup kararlar vermişti. Şimdi yılın yarısını geride bıraktık. Hedefleriniz nasıl? Onlara ulaştınız mı? Arada bir yerlerde ortada mı kaldınız? Yoksa vaz mı geçtiniz? Belki de tam istediğiniz gibi gidiyorsunuz. Haydi gelin kontrol var.
NELERİ İYİ YAPTINIZ?
2024 için belirlediğiniz hedefleri düşünün. Hangi başarıları elde ettiniz? Başarı derken, bu sadece büyük hedeflere ulaşmak değil! Unutmayın; her bir küçük ilerleme de başarı demek! Belki yeni bir işe başladınız, bir kursa katıldınız, kişisel gelişiminizde önemli adımlar attınız ya da davranışlarınızı değiştirerek daha iyi olma yolunda ilerlediniz. Küçük ya da büyük olsun, bu başarıları not etmek ve bunlarla gurur duymak önemli. Diğer yandan, bu süre zarfında karşılaştığınız zorlukları ve bu zorlukların üstesinden nasıl geldiğinizi değerlendirmek de gerekir. Belki bazı hedeflerinize ulaşamadınız, ancak bu süreçte öğrendiğiniz dersler ve edindiğiniz tecrübeler oldu. Hangi engellerle karşılaştınız ve bunları nasıl aştınız? Bu sorulara vereceğiniz cevaplar, gelecekteki hedeflerinize ulaşmanızda size rehberlik edecek.
NELERİ DAHA İYİ YAPABİLİRDİNİZ?
Kendinize dürüst bir şekilde sorun; neleri daha iyi yapabilirdiniz? Hangi alanlarda eksik kaldınız? Belki zaman yönetiminde zorluklar yaşadınız, belki de belirlediğiniz hedeflere ulaşmak için yeterince çaba göstermediniz. Bu noktada, geçmişe takılmak değil bundan sonrası için plan yapmak önemli.
ÖNÜMÜZDEKİ 6 AY NELER YAPACAKSINIZ?
Harvard Business School profesörü Rosabeth Moss Kanter, “Bir şeylerin ortasındayken her şey başarısızlık gibi görünür” der. Yılın ortasındayken ve hedefler hâlâ ‘yapım aşamasındayken’ bu hisse kapılabilirsiniz. Durun; daha 6 ay var, neler yapabileceğimize bakalım! Şu anda hedefinizin neresindesiniz net ölçün. Gerekiyorsa, bunu küçük parçalara bölün. Her ay için bir başarı hedefi koyabilirsiniz. Mesela temmuzda neyi başarmak istiyorsunuz? Aksiyon planı çıkarın.
Kontrol edemediğimiz şeyi yönetemeyiz. Paranın neredeyse tamamen elektronik olması da kontrol etmemizi zorlaştırıyor.
TARİHTE BUGÜN
İlk ATM (Bankamatik) 27 Haziran 1967’de kullanıma açıldı. Nakit kullanım için müthiş icat. ATM kuyruğunda beklemeye bile dayanamıyoruz ya bir de o olmasaydı. Tabii nakitsiz ekonomi giderek büyüdü. Temassız ödeme, karekod, mobil ödeme gibi kolaylıklar, pek çok kişi için nakitin yerini almayı başardı. Örneğin, Türkiye’de bir market, gelecek aydan itibaren nakit alışveriş kabul etmeyecek. Elbette nakit hayatımızdan tamamen çıkmıyor ama harcamaların bir kısmı nakit, bir kısmı kart, bir kısmı dijital iken, bütçede kontrolü sağlamak da önemli.
AYŞE’NİN BİR GÜNÜ
Günlük yaşamımızdan bir örneğe bakalım:
* Ayşe, işe gitmek için evden çıkıyor ve metro uygulamasına banka hesabından para transferi yapıyor.
Umarım ailenizle güzel bir bayram geçirdiniz. Bu hafta sizden gelen sorulara yer veriyorum. İşte cevaplar…
OĞLUM TİCARETE NASIL HAZIRLANMALI?
SORU: 18 yaşında oğlum var. Onu ticarete hazırlamak istiyorum ve sizden bize yardımcı olmanızı istiyorum. Nasıl davranmamız gerekir? Yusuf
CEVAP: Oğlunuzu Allah bağışlasın. Onu ticarete hazırlamak için yapacağınız en iyi şey onu ticaretin içine koymaktır. Yakın çevrede bir halı mağazası varsa orada başlasın. Müşteri nedir, müşteriye nasıl hizmet edilir? Bunu genç yaşta anlaması çok önemli. Sizin aile değerlerinize uygun güvenilir bir yerde hemen başlasın.
Not: Benim de iki oğlum var. Kuaförde, manavda, lokantanın bulaşık bölümünde, bu sene de kapalı çarşıda halı mağazasında çalıştılar.
YASAL TAKİBE DÜŞERSEM...
SORU
Hollywood’tan selamlar... Size bu satırları ABD - Los Angeles’tan yazıyorum. Kaliforniya eyaleti, 4 trilyon dolar ile ekonomik anlamda Türkiye’nin dört katı büyüklüğünde. Peki ya Hollywood... Dünya sinema endüstrisinin başkentindeki o ihtişam, para yapıyor mu? Gelin bakalım...
Suzanne Farwell
HOLLYWOOD
Hollywood yapımcısı Suzanne Farwell ile stüdyoları gezme fırsatım oldu. Kendisi, ‘Intern’, ‘The Holiday’, ‘Something’s Gotta Give’ gibi filmlerin yapımcısı. Ona espriyle “Beni de oynat” dedim. İşin şakası bir yana burada da para açısından işler biraz değişmiş. Birçok kişi iş bulmakta zorlanıyor.
İŞSİZLİK
Yapay zeka, hem senaryolar yazıyor hem de görsel efektler oluşturuyor. Bu durum, sektörde büyük bir dönüşüme yol açmış. Uber sürücüleriyle sohbet ettiğimde, birçoğunun eskiden ya bir film yazarı ya da aktör olduğunu öğrendim. Geçen yaz gerçekleşen grevin ardından Hollywood’da birçok kişi işsiz kalmış.
LAHMACUN
Farkında mıyız bilmiyorum ama araştırmalara göre bir günde ortalama 35 bin karar alıyoruz. Peki acaba bunlar doğru kararlar mı? Yoksa kolayı mı yapıyoruz? İşte analizi...
Her gün zamanımızı, paramızı, enerjimizi kullanmaya yönelik verdiğimiz kararlar yaşamımızın yönünü belirler. Bizi, olmak istediğimiz yere ancak günlük kararlarımız götürebilir. Günlük hayat koşuşturmasında gelecekte kendimize yatırım yapmak yerine günü kurtarmaya odaklanabiliyoruz. Acil olanın önemli olanı gölgelemesine izin vermeyelim! Bugün, gelecekteki kendinize teşekkür edeceğiniz günlük kararlar almak için harika bir fırsat.
İŞTE BUGÜN ATABİLECEĞİNİZ 10 ADIM
1- SAĞLIĞA YATIRIM
Vücudunuz ve zihniniz için düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek ve yeterince uyumak ilk önemli karar.
KENDİNE SÖZ: Gün içinde sağlığa iyi gelen şeyler yapacağım.
2 AKILLI FİNANS
Giriş