Giriş
Spinal tümörlerin, omurga, omurilik ve bu yapılarla ilişkili dokulardan oluşan tümörler olduğunu belirten Prof. Dr. Selçuk Peker “Tümör, yer aldığı boyun, sırt, bel ve kuyruk sokumu gibi tüm bölgeler boyunca görülebiliyor. İyi ya da kötü huylu olabilen bu tümörlerin görülme oranları 2-10/100.000 arasında değişebiliyor. Hastalar genellikle ağrı, güç kaybı veya histe azalma gibi şikayetler ile doktora başvuruyor.” bilgisini verdi.
Prof. Dr. Yasemin Bölükbaşı ise “Yapılacak inceleme, o bölgeye ait MR (Manyetik Rezonans) görüntüleme olup, başka bir noktadan sıçrama olduğu düşünülüyorsa, PET-CT (Pozitron Emülsiyon Tomografisi) görüntüleme yöntemi de kullanılmaktadır.” dedi. Koç Üniversitesi Hastanesi, Beyin ve Sinir Cerrahisi AD. Başkanı, Prof. Dr. Selçuk Peker ve aynı üniversitenin Radyasyon Onkolojisi AD.’den Prof. Dr. Yasemin Bölükbaşı spinal tümörler ile ilgili detayları Posta.com.tr okurları için anlattı.
Spinal tümörlerde tedavi yöntemleri nelerdir?
Spinal tümörlerde tedavi yöntemi öncelikle cerrahi olup, ameliyatla iyi huylu olan tümörlerin tamamının çıkarılmasıyla tam iyileşme sağlanabilir. Ancak bölgenin kritik öneme sahip sinirlerle iç içe olması nedeniyle cerrahi tek başına yeterli olmayabilir veya tümörlerin tam olarak çıkarılması hastada geri dönüşü olmayan sekeller bırakabilir. Bu durumda, cerrahi ve radyocerrahinin birlikte uygulanması veya tek başına radyocerrahi tedavisi önerilmektedir. Hastanın nörolojik muayenesinde güçsüzlüğünde artış gibi kötüleşme varsa, ilk tedavi seçeneği cerrahi olabilir. Her hasta kendi özelinde değerlendirilmeli ve uygulanacak tedavi yöntemi kişiselleştirilmelidir. Bu aşamada spinal tümörler, multidisipliner ekip tarafından tüm klinik bulgular, radyolojik tetkikler, elde edilen patoloji ve hastalığa bağlı şikayetlerin niteliği ve süresi doğrultusunda tedavi seçenekleriyle kişiye özel oluşturulmalıdır.
Radyocerrahi nedir? Nasıl bir tedavi yöntemidir?
Radyocerrahi, klasik radyoterapinin özel bir uygulama formudur. Kısa zamanda daha yoğun radyasyonun odaklanarak uygulanması olarak tanımlayabiliriz. Özellikle son yıllarda cihazların ve bilgisayar teknolojisinin hızla ilerlemesiyle klinik pratikte yerini almıştır.
Radyocerrahi, radyasyon onkologları tarafından seçilmiş hasta grubunda kullanılmaktadır. Standart radyoterapi 3-7 hafta sürerken, radyocerrahi tek fraksiyonda yapılabildiği gibi, 5 fraksiyona kadar uygulanabilir. Küçük miktarda bölgeye radyasyon uygulandığı için, normal dokularda koruma maksimum düzeydedir. Tedavide milimetrenin altındaki bir hassasiyetle çalışılır. Böylece yüksek dozlara çıkarken tedavinin yan etkileri de oldukça azaltılır. Ancak, her hasta bu yöntem için uygun olmayabilir. Temel hedefi, hastalıkta şifa sağlanmasının yanı sıra ağrıların azalması ve kırık riskini azaltarak yaşam kalitesini artırmaktır.
Tedavide ne beklenmeli?
Radyocerrahi acısız, iğnesiz ve ameliyatsız bir tedavi çözümüdür. Bu uygulamada tedavi hafta içi günleri uygulanır. Tedavi süresi radyocerrahi uygulamalarında 15 ile 20 dakika arasında değişmektedir. Doktorla ilk görüşmeden sonra, tedavi öncesi hazırlık tomografisi çekilerek hastanın tedavi süresince yatacağı pozisyon ayarlanır. Bu pozisyonun tedavilerde birebir sağlanması önemlidir. Bu tedavide, hasta üzerinde radyasyon taşımadığı için günlük hayatında kısıtlamalara ve tedavi sırasında doktor belirtmediği sürece özel bir diyet yapmasına gerek yoktur. Hastanın tedavisi tamamlandıktan sonra, tümörün türüne göre değişmekle birlikte, genel olarak 3 ay sonra tedavi yapılan bölgeye yönelik MR görüntülemeyle tedaviye yanıt değerlendirilmesi yapılır.
Spinal Radyocerrahi
Omurga ve omurilik içinde yer alan tümörler için kullanılan odaklanmış bir radyasyon tedavisi yöntemidir. Özellikle omurilik radyasyona çok hassastır. Yapılacak radyoterapi tedavisi hasta bölgeye odaklanmış ve aynı zamanda normal dokuları maksimum koruyacak şekilde verilmelidir. Spinal radyocerrahide, normal radyoterapiye göre, tedavi gün sayısı 1-5 arasında değişmektedir. Işın demetleri kullanılarak hızlı tümör öldürme işlemi olup, keskinliği nedeni ile cerrahi işleme benzetilmektedir. Bu nedenle radyocerrahi olarak isimlendirilir. Bu yöntem radyasyon onkolojisi pratiğinde güvenle uygulanmaktadır. Bu hastalar nadir görülen spinal tümörler ve omurga metastazları konusunda uzmanlaşmış radyasyon onkolojisi, beyin cerrahisi, ortopedi , ve medikal onkoloji bölümü hekimlerinin bir araya geldiği multidisipliner konseyde değerlendirilmelidir. Hastalar farklı açılardan değerlendirilmeli ve kullanılabilecek tüm tedavi seçenekleri tartışılmalıdır. Bu konsey ile hastaya, bütüncül bir yaklaşım sergilenmiş olur.
