Giriş
Yenidoğan bebeklerin ayaklarına dikkat!
Avrupa Ortopedi Cerrahisinden Doç.Dr.Serhat Mutlu Ve Op.Dr.Harun Mutlu Konu Hakkında Bilgiler Verdi.
Çarpık ayak doğum sonrası hemen fark edilen bir durumdur. Ayak bileği normal pozisyona zor gelir, ayak sırtı öne doğru ve parmaklar içe basar pozisyondadır. Her 1000 canlı doğumda 1-2 düzeyinde görüldüğü bildirilmektedir. Ayak içe doğru kıvrıktır. Topuk ile ayak parmakları aynı seviyede değildir ve topuk havada kalır. Ayak uzunlamasına ekseni etrafında içe dönmüştür ve ayak tabanı içe doğru bakar.
Ayağın iç, arka ve taban kısmındaki bağlar, kirişler ve kapsüller kısalmış ve sertleşmiştir. Ayak kemikleri ayağın şekline uyum göstererek deforme olmuşlardır. Pes ekinovarus tedavisi geciktikçe kemiklerdeki şekil bozukluğu artar. En büyük deformasyon aşık kemiğinde (Talus) görülür. Ayağı dışa çeviren kaslarda nispeten güçsüzlük vardır. Tedavi edilmemiş PEV olguları en önemli ortopedik sakatlık sebeplerindendir.
Tedavisi
Dr. Ignacio Ponseti çarpık ayak tedavisinde, normal anatomik ilişkisini kaybetmiş ayak kemiklerinin, doğru yönde uygulanan kuvvetler eşliğinde manipülasyonu ve seri alçılama ile ayağın düzeltilmesi yöntemini bulmuştur. Yenidoğan ve bebeklik döneminde ayağı oluşturan kemiklerin büyük bir kısmı kıkırdak yapıda olduğu için etkilenen ve şekilleri bozulan ayak kemikleri, alçılamalar sonrasında normal görünümlerini tekrar kazanabilirler.
Özellikle ileri ve sert deformitelerde aşil tendon gevşetme gerekebilir. Aşil gevşetme işleri ciltten 3-5mm lik tek bir kesiden kapalı olarak yapılır. İşlem esnasında hastanın ağrı duymaması için hafif bir sedasyon (uyku hali) ile birlikte lokal anestezi yapılır. İşlem yaklaşık 2 dk sürer. Aşil gevşetmesi sonrasında eriyebilen tek bir dikiş ile cilt kapatılır ve dikişlerin alınmasına gerek yoktur. Aşil gevşetme sonrasında yapılan son alçı aşilin iyileşmesi için 3 hafta kalır ve değiştirilmez.
Aşil gevşetmesini takiben 3 hafta kalan alçı çıkarıldıktan sonra deformitenin tekrarlamasını önlemek için hastanın ayağına açısı doktor tarafından ayarlanmış breys takılır. Breys gün içinde sürekli takılı kalmalıdır. Sadece kıyafet değişimi ve hastanın yıkanması sırasında çıkarılıp sonrasında tekrar takılmalıdır. Uzun süreli breysin takılmaması deformitenin tekrarlamasına yol açar bu dönemde tekrar alçılama tedavisi gerekmektedir. Breysin takılma süresi hastanın breys uyumuna, deformite derecesine göre değişmektedir. Breysin takılma süresi hasta yürüyene kadar 24 saat yürümeye başladıktan sonra ile gündüz ortopedik bot ve gece breyse devam edilmelidir.