Giriş
Çocuklara harçlıklarını nasıl vermek gerekiyor?
Çocukların para kullanma becerilerini geliştirmek gerekir. Bunu yapabilmek için birtakım kurallar gerekir. Gelin bu kuralları Para Koçu, Yazar Pelin Narin Tekinsoy'dan dinleyelim...
Çocukluk döneminde öğrenilen para kullanım modeli yetişkinlikte gösterdiğimiz para harcamayla ilgili davranışların temelini oluşturuyor. Özellikle okul öncesi dönemde ebeveynlerin çocuklara olan yaklaşımları da bu konuda belirleyici. Para Koçu, Yazar Pelin Narin Tekinsoy çocuklara verilen harçlığın ne zaman ne şekilde ve ne kadar verileceğinin önemli olduğunu belirterek bazı aileler için harçlık vermek basit bir davranış gibi görünse de belli noktalara dikkat edilmesi gerektiğini vurguladı.
Yetişkinlerin bugün doğru para yönetimi yapabilmeleri için çocukluklarında bunun egzersizini yapmış olmaları gerekiyor. Günümüz ebeveynlerinin kontrolcü yaklaşımları veya çocuklara harçlık kullanma bilinci verememeleri sebebiyle çocuklar para yönetimini yetişkin olana kadar öğrenemiyorlar. Ebeveynler çocukların bakımını üstlenirken aynı zamanda çocuğun paraya ihtiyacı olmadığını düşünebilir veya çocukların paranın nasıl elde edildiğini önemsemediklerini zannedebilirler.
Fakat bu inanç ve tutumları çocuklara karşı fazla duygusal yaklaşmalarına ve çocuğun para kullanımına dair merak ettiği konuları geçiştirmelerine sebep olur. Çocuklarda erken yaşlardan itibaren paranın anlamını, nasıl elde edildiğini ve birikince neler yapılabileceğiyle ilgili merak uyandırmalı ve bunun için onlara yaşlarına uygun bilgiler verilmelidir.
Bazen ebeveynler çocuklarına ödevini yapması, odasını toplaması gibi konularda para vermeyi teklif edebiliyorlar. Bazen de görevi olan bir şeyi yapmadığında harçlığından kesebiliyorlar. Para çocuklar için ödül veya ceza aracı olarak kullanılmamalı. Rüşvet vermek ise etik bir davranış değildir ve bunun çocuklara erken yaşta öğretilmesi aileler tarafından istenmezken, farkında olmadan ödül davranışları rüşvete dönebilir. Ebeveynlerin bilinçli bir tutum içinde olmaları, çocuklarına görevlerini doğru anlatmaları çok önemlidir.
Çocuklara tıpkı ateşe yaklaşma desek de ancak kendisinin yaklaşıp dokunmaması gerektiğini öğrenmesi misali, para kullanma konusunda da hatalar yapmasına erken yaşlarda fırsat verilmelidir. Para kullanmayı yetişkin olduğunda öğrenirse yine hatalar yapacak ve hataların zararları da büyük ve gerçek olacaktır.
Ebeveynler erken yaşta düzenli olarak harçlık verirken; harcama listesi belirlemeli, çocukla birlikte ihtiyaç ve istek çizelgesi yapmalıdır. Tasarrufa özendirmeli ve gerektiğinde aile içinde borç verilerek bir anlaşmaya bağlanacak küçük senaryolar gerçekleştirmelidir. Çocuğa, seçimler yaparak ve sorumlulukları göz önünde bulundurarak para kullanımı konusunda deneyim kazandırmayı amaçlamak ve istek ile ihtiyaçlar arasındaki farkı anlamasına destek olmak önemlidir.
Çocuklara harçlık verirken bunlara dikkat
Harçlıklar ailenin gelir durumu, imkanları, çocuğun yaşı, ihtiyaçları, çevresi, kardeş sayısı göz önünde bulundurularak verilmeli. Harçlıklar yalnızca bayramlarda, özel günlerde değil bir rutin halde ve çocuğun da harçlık tarihini bileceği istikrarlı bir şekilde verilmeli. Harçlık verilirken bunun bir şeyin karşılığı olmadığı belirtilmeli. Kendi bütçesinin yönetiminin sorumluluğunu alması sağlanmalı ve harçlık miktarları değişen koşullara göre zaman zaman güncellenmeli. Harçlık miktarları belirlenirken arkadaş çevresinden çok üstte veya altta kalmayacağı şekilde olmasına da özen gösterilmeli. Fazla olması gruptaki diğer çocukları olumsuz etkilerken eksik olması yeterliliğini sorgulamasına sebep olabilir.
Para Koçu, Yazar Pelin Narin Tekinsoy doğru ve tutarlı bir şekilde harçlık vermenin çocuklara bütçe yönetimini öğretmesinin yanında matematik konularında doğal bir şekilde çalışmasına, çeşitli hesaplamalar yapmasına, kısıtlı kaynaklar ile neler yapabileceğini bulmak için çözümler geliştirmesine hatta çeşitli bağış ve yardımlarda bulunarak topluma faydalı olmayı da tecrübe etmesine yarayacağını söyledi ve ailelere her şeyden önce para kullanımı konusunda çocuklarına doğru birer örnek olmalarını tavsiye etti.