Giriş
İstanbul'a yeni kar yağışı için tarih verildi. Meteoroloji'nin tahminlerine göre hafta sonu kış mevsimi kendini iyice hissettirecek. İl genelinde alarma geçildi, Pazar günü İstanbul'da ve çevre illerde kar yağışı bekleniyor. Hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelen yapay zeka, şimdi de hava tahminlerini bir adım öteye taşıdı. Peki yapay zeka, hava olaylarını önceden tahmin edebilir mi? Gelecekte hangi yapay zeka modelleri kullanılacak? Yapay zeka teknolojilerinin getirdiği yeniliklere dikkat çeken Doç. Dr. Ali Murat Kırık, “10 günlük hava durumunu 1 dakikada tahmin ediyor!” diyerek önemli açıklamalarda bulundu.
Elif Bayram / Posta.com.tr – Yapay zeka, Eylül ayında ABD ve Kanada'yı etkileyen Lee kasırgasının varış noktasını 3 gün önceden tahmin ederek daha hızlı ve güvenilir bilgiler sunma yeteneğini gösterdi. Doç. Dr. Ali Murat Kırık, “Yapay zeka, hava olaylarını önceden bilebilir!” diyerek yapay zeka destekli hava durumu tahmin programları hakkında merak edilenleri anlattı.
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı ve Bilişim Teknolojileri Uzmanı Doç. Dr. Ali Murat Kırık, hava durumu tahminlerinde kullanılan yapay zeka modellerini tek tek anlattı.
Doç. Dr. Ali Murat Kırık
“ANLIK HAVA DEĞİŞİKLİKLERİNİ GÖSTEREBİLİR”
Yapay zekanın, hava olaylarını erkenden tahmin edebileceğini belirten Doç. Dr. Ali Murat Kırık, “Yapay zeka, hava tahmini konusunda önemli bir rol oynayabilir. Büyük veri analizi ve derin öğrenme algoritmalarını kullanarak yapay zeka, atmosferik koşulları daha iyi anlamamıza ve gelecekteki hava durumunu daha doğru bir şekilde tahmin etmemize yardımcı olabilir. Ayrıca, sensör ve izleme sistemlerinden gelen gerçek zamanlı verileri hızlı bir şekilde analiz ederek anlık hava değişikliklerini gösterebilir” dedi.
“YENİ FIRTINALARI TAHMİN EDEBİLİR”
Yapay zekanın geçmiş hava olaylarını analiz etme hızının şimdiye kadar kullanılan teknolojilerden çok farklı olduğunu ifade eden Doç. Dr. Ali Murat Kırık, sözlerine şöyle devam etti:
Yapay zeka, mevcut hava durumu modellerini sürekli olarak iyileştirerek tahmin doğruluğunu artırabilir ve otomatik hava durumu tahmin sistemleri geliştirebilir. Ancak, hava tahmini karmaşık bir konsepttir ve yapay zeka uygulamalarının sınırlamaları bulunsa da, bu teknoloji hava durumu tahminlerini iyileştirmek amacıyla hala önemli bir potansiyele sahiptir. Örneğin, yapay zeka, belirli bir bölgede geçmişte meydana gelen fırtınaların verilerini analiz ederek, o bölgede yeni bir fırtına oluşumunun olasılığını tahmin edebilir.
1 DAKİKADA HAVA DURUMU TAHMİNİ
Yapay zeka destekli hava durumu tahmin programı olan GraphCast’in hava durumu tahminlerinde önemli ilerleme kaydettiğini söyleyen Doç. Dr. Ali Murat Kırık, “Özellikle Google DeepMind'in yapay zeka modeli olan GraphCast, hava durumu tahmininde yenilikler sunuyor. Bu model, geleneksel süper bilgisayarlar yerine bir kişisel bilgisayar büyüklüğündeki tek bir makine ve derin öğrenme algoritmalarını kullanarak dünya genelinde 10 gün sonrasına ait hava durumu tahminini bir dakikada gerçekleştirebilmektedir” diye konuştu.
YÜZDE 99 GERİDE BIRAKTI
Doç. Dr. Ali Murat Kırık, yapay zeka destekli hava durumu tahmin sistemlerinin hava olaylarını daha hassas bir şekilde tahmin edilmesini sağladığını belirterek sözlerine şöyle devam etti:
GraphCast, European Centre for Medium-Range Weather Forecasts (ECMWF) gibi gelişmiş hava tahmin sistemleriyle karşılaştırıldığında genellikle daha yüksek başarı oranlarına sahip olduğu belirtilmiştir. Özellikle, troposferde (0-15 kilometre yükseklikte) yapılan analizlerde, yapay zeka modelinin insan denetimli süper bilgisayar sistemlerini yüzde 99.7 oranında geride bıraktığı görülmüştür. GraphCast, geçmiş meteorolojik verilere dayanarak hava durumu tahminlerini oluşturduğu için, mevcut hava tahmin sistemlerinden farklı bir yaklaşım sunmaktadır.
BELİRSİZLİKLERE KARŞI DİKKAT
Öte yandan yapay zekanın hava tahmini süreçlerinde belirsizlikler de sunabileceğini belirten Doç. Dr. Ali Murat Kırık, “Gelişmiş yapay zeka modelleri, daha uzun vadeli hava tahminleri yapma konusunda iyileştirmeler getirebilir. Bu, tarım, enerji planlaması ve diğer sektörler için stratejik planlamayı destekleyebilir. Fakat, yapay zekanın hava tahminleri üzerindeki etkileriyle birlikte, güvenlik, veri gizliliği ve etik konuları gibi sorunlar da dikkate alınmalıdır. Ayrıca, modellerin karmaşıklığına rağmen hava tahmini sürecindeki belirsizlikler göz önünde bulundurulmalıdır” ifadelerini kullandı.
HAVA TAHMİNİNDE YAPAY ZEKA MODELLERİ
Doç. Dr. Ali Murat Kırık, hava durumu tahminlerinde kullanılan yapay zeka modellerini ise şöyle sıraladı:
1. İstatistiksel Modeller: Yapay zeka, geçmiş meteorolojik verilere dayalı istatistiksel modeller kullanabilir. Bu modeller, geçmiş hava durumu desenlerini analiz ederek gelecekteki durumları tahmin etmeye çalışır.
2. Fiziksel Modeller: Fiziksel modeller, atmosferik olayları fizik kuralları temelinde modelleyerek hava durumu tahmininde bulunur.
3. Derin Öğrenme Modelleri: Yapay zeka, özellikle derin öğrenme algoritmaları kullanarak karmaşık veri setlerinden öğrenebilir. Derin öğrenme, büyük miktarda veriyi işleyerek karmaşık desenleri tanımlama yeteneğine sahiptir, bu da daha doğru tahminler yapılmasına olanak tanır.
GELECEKTEKİ HAVA DURUMU TAHMİNİ
4. Hibrid Modeller: Yapay zeka, istatistiksel ve fiziksel modellerin avantajlarını birleştiren hibrid modeller geliştirebilir. Bu modeller, hem geçmiş verilere dayalı istatistiksel bilgileri kullanır hem de fizik kurallarını göz önünde bulundurarak daha güvenilir tahminler yapar.
5. Makine Öğrenimi Modelleri: Yapay zeka, makine öğrenimi algoritmalarını kullanarak belirli bir bölgedeki hava durumu desenlerini tanımlayabilir ve gelecekteki hava durumlarını tahmin edebilir. Bu, hava durumu tahmininde esnek ve öğrenmeye açık modellerin oluşturulmasına olanak sağlar.
Yapay zekanın gelecekte hava tahmini konusunda önemli bir rol oynayacağını belirten Doç. Dr. Kırık, “Büyük veri analizi ve derin öğrenme algoritmalarını kullanarak yapay zeka, atmosferik koşulları daha iyi anlamamıza ve gelecekteki hava durumunu daha doğru bir şekilde tahmin etmemize yardımcı olacak” dedi.
