Kimler hemen emekli olabilecek?

Sosyal güvenlik sisteminde reform çalışmaları ilk defa 8 Eylül 1999 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konan 4447 sayılı yasa ile gerçekleşti. Bu yasa ile İşsizlik Sigortası Fonu kurulmakla beraber, daha önce sadece prim günü ve sigortalılık süresinden ibaret olan emeklilik koşullarına yaş kriteri de eklendi. 4447 sayılı yasanın yürürlüğe girdiği 8 Eylül 1999 tarihi itibarıyla 23 yıldan az süredir sigortalı olan erkek sigortalılar ile 18 yıldan az süredir sigortalı olan kadın sigortalıların yeni şartlara geçişi kademeli olarak sağlandı.

18 YILA KADAR KAYIPLAR OLUŞTU

Kademe şartlarının tespitinde sigortalılık süresi dikkate alındı. Sigortalılık süresi az olanlar yeni yasadan fazla, çok olanlar daha az etkilenecek şekilde emeklilik şartları yeniden belirlendi. Belirlenen kademelere göre emekliliği 18 yıla kadar uzayanlar oldu. İşte sigortalı (SSK’lı) çalışanlarda emeklilikte yaşa takılan (EYT’li) kesimi, 4447 sayılı yasa ile yapılan düzenleme ortaya çıkardı. Sigortalılar arasında norm ve standart birliği yaratmak amacı ile yapılan sosyal güvenlik reformları, tam tersi sigortalıların, sigorta başlangıç tarihlerine göre çok farklı emeklilik şartlarına tabi olmaları sonucunu doğurdu. Bu kapsamda 3 tarih öne çıkıyor:

• 8 Eylül 1999 ‘den önce sigortalı olanlar,
• 8 Eylül 1999 (dahil) ila 30 Nisan 2008 (dahil) tarihleri arasında sigortalı olanlar,
• 30 Nisan 2008 (hariç) sonrasında sigortalı olanlar.

8 EYLÜL 1999 ÖNCESİ DURUM NEYDİ?

Burada EYT’lileri ilgilendiren tarih 8 Eylül 1999 öncesi. 8 Eylül 1999’dan önce SSK’lı olarak çalışmaya başlayanlar şu şartlarla emekli aylığına hak kazanıyordu:

• Kadın 20 yıl, erkek 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim ödeme şartlarıyla,
• Kısmi emeklilikte 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve kadın 50, erkek ise 55 yaşını doldurma şartlarıyla emekli olabiliyordu.

YAPILAN DEĞİŞİKLE NE OLDU?

8 Eylül 1999’da yürürlüğe konan ‘4447 sayılı yasa’ ile hizmet akdi ile bir işverene tabi olarak çalışanlardan ilk defa 8 Eylül 1999’dan itibaren sigortalı olanlar için emeklilik şartları şu şekilde değiştirirdi:

• 7000 gün prim ödeme ve kadın 58, erkek 60 yaşı doldurma şartlarıyla,
• Kısmi emeklilikte 25 yıl sigortalılık süresi, 4500 gün prim ödeme ve kadın 58, erkek 60 yaş şartlarını birlikte sağladıkları tarihte emekli olabiliyor.

25 YIL VE 5000 PRİM YETERLİ

Yapılan değişikliklerle emekliliği 18 yıla kadar uzayanlar yıllardır mağduriyetlerinin giderilmesini istiyordu. Bu konuda müjdeli haberi önceki gün Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan verdi. Erdoğan, yaş tartışmalarına da son noktayı koydu ve 8 Eylül 1999’dan önce sigorta girişi olanların o dönemdeki yasalara tabi olarak emekli olacağını duyurdu. Bir başka deyişle o tarihten önce işe giren kadın 20, erkek 25 yıllık sigortalılık süresini ve 5000 gün primini tamamladıysa hemen emekli olabilecek. Bu kapsamda 2 milyon 250 bin kişi bulunuyor. Sigortalılık süresi ve primi dolmayanlar da şartları sağladıkları tarihlerde peyderpey emekli olabilecek. Bu şekilde yaklaşık 5.5-6 milyon kişi daha emekli olabilecek. Mevcut emekli sayısı 13.9 milyon.

YASAL SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?

EYT ile ilgili yasa teklifi önce TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda, ardından da Genel Kurul’da görüşülerek yasalaşacak. Teklifte tartışmalı düzenlemelerin olmaması halinde iktidar ve muhalefetin oybirliği ile kısa süre içinde görüşmelerin tamamlanıp yasalaşması bekleniyor. Yasa ocak ayında yürürlüğe girerse yaş dışında 8 Eylül 1999 tarihinde yürürlükte olan emeklilik koşullarını yerine getirmiş olanlar aynı ay dilekçe verebilecekler veya e-Devlet üzerinden başvuru yapabilecekler. Emeklilik dilekçesini ayın başında vermek ile sonunda vermek arasında bir fark bulunmuyor. Ocak ayında dilekçe verenler 1 Şubat’tan geçerli olmak üzere emekli maaşını almaya hak kazanacak. Başvuru yoğunluğu olsa bile başvuru tarihi dikkate alınacağından maaş kaybı yaşanmayacak.

KOŞULLARI SAĞLAYIP SAĞLAMADIĞINIZI KONTROL EDİN

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın verdiği bilgiye göre; SSK, Bağkur, Emekli Sandığı (memur) ayrımı yapmaksızın 8 Eylül 1999 ve öncesinde çalışmaya başlayan ve yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getiren herkes emekli olacak. Farklı sigortalılık türünde farklı prim söz konusu oluyor. Çalışma statüsü itibarıyla yaş koşulu dışında tamamlanması gereken emeklilik koşulları şöyle:

SSK: Kadın 20, erkek 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 prim günü.

Bağkur: Kadın 20 tam yıl (7200 gün), erkek 25 tam yıl (9000 gün) prim.

Emekli Sandığı: Kadın 20 yıl (7200 gün), erkek 25 yıl (9000 gün) hizmet. Bu şartları yasa yürürlüğe girdiği tarihte tamamlamış olanlar hemen SGK’ya başvuru yapabilecek. Tamamlamayanlar tamamladıkları tarihte başvurusunu yapacak.

NE KADAR MAAŞ ALACAKLAR?

Herkesin prim gününe, prim ödedikleri yıla ve çalışırken aldıkları ücrete göre maaşları belirlenecek. Yani maaşlar kişiye göre değişecek. Şu anda en düşük emekli maaşı 3 bin 500 lira. Taban maaşa ocak ayında seyyanen zam yapılması bekleniyor. Bu zamla birlikte yeni taban maaşın 5 bin lira seviyesinde olacağı öngörülüyor. Yani EYT’linin en düşük emekli maaşı 5 bin civarı olacak diyebiliriz.