Merkez Bankası'ndan KKM faizini düşürecek adım

Merkez Bankası, son dönemde hem yerel para TL’yi güçlendiren hem de kur korumalı mevduat (KKM) hesaplarından standart TL mevduata geçişi özendiren yeni adımlar atıyor. Buna dün bir yenisi daha eklendi. Bu konudaki detaya geçmeden önce tasarrufta TL’yi öne çıkaran ve KKM’den çıkış stratejisine dönük adımları hatırlayalım. Önce ağustos ayı içinde bankalara ek yükümlülükler getirildi ve KKM hesaplarının TL mevduat hesaplarına dönüştürülmesi için hedefler koyuldu. Ek yükümlülüklerin ardından 6 aya kadar olan KKM mevduatlar için zorunlu karşılıklar 10 puan artırılarak yüzde 15’ten yüzde 25’e çıkarıldı.

STANDART MEVDUATA GEÇENE YÜKSEK ORAN

Merkez Bankası’nın bankalara gönderdiği bir başka uygulama talimatına göre; standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki payını artırmaya yönelik; aylık TL payı artış hedefi yüzde 2’den yüzde 2.5’e yükseltildi. Bankalar artık bireysel müşterilerinin daha fazla TL mevduata geçişini ya da TL mevduat hesaplarını yenilemesini sağlayacak. Bunu da cazip kılmanın yolu, TL vadeli mevduat hesapları için daha yüksek getiri sunmak. Bu kapsamda dönüşümlü TL mevduat faizlerinin yüzde 45’lerden yüzde 50’nin üzerine çıkabileceği öngörülüyor. TL’yi teşvik eden adımlar bununla da sınırlı kalmadı.

ŞİMDİ YÜZDE 30’UN ALTINA ÇEKİLECEK

Merkez Bankası, dün yeni bir karar daha aldı. Buna göre; TL dönüşümlü kur korumalı hesaplarda asgari faiz zorunluluğu kaldırıldı. KKM’de asgari faiz oranı politika faizi olarak uygulanıyordu. Bankalar en az politika faizi kadar faiz vermek zorundaydı. Yeni kararla, bankaların TL dönüşümlü kur korumalı hesaplara politika faizinin (şu anda yüzde 30) altında faiz verebilmesinin önü açıldı. Bu değişiklikle standart TL mevduat desteklenirken, KKM’ye verilen faiz artık cazip olmayacak. Kur korumalı hesaplarda politika faizinin 300 baz puan üstündeki azami faiz uygulaması mart ayında sona ermişti. Buna göre üst sınırı bankalar belirliyordu.

‘TL VARLIKLARA TALEBİ ARTIRMAYA KARARLIYIZ’

Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, ‘İT-İSEDAK Merkez Bankaları Forumu Toplantısı’ açılış konuşmasını yaptı. Erkan yaptığı açıklamada, son dönemdeki düzenlemelerin Türk lirası mevduat payının arttırılmasını hedeflediğine işaret etti. Erkan, “Öncü göstergeler, yerli ve yabancı yatırımcıların portföylerindeki Türk lirası varlıkların payını artırmaya başladığına işaret etmektedir. Türk lirası varlıklara yönelik yerel ve uluslararası talebi arttırmaya kararlıyız “ dedi.

FARKI KİM ÖDEYECEK?

Merkez Bankası’nın politika faizinden (yüzde 30) düşük oranlar uygulanan KKM hesaplarında kur farkının banka tarafından ödenecek faiz veya kâr payından yüksek ancak politika faizi ile hesaplanan tutardan düşük olması durumunda aradaki farkın tamamı banka tarafından karşılanacak. Kur farkının politika faizi ile hesaplanan tutardan yüksek olması durumunda ise söz konusu destek tutarının, politika faizi ile hesaplanan tutara kadar olan kısmı banka tarafından ödenirken üzerindeki kısmı Merkez Bankası tarafından ödenecek.

DÖVİZ DÖNÜŞÜMLÜDE TARİH DE DEĞİŞMİŞTİ

KKM hesapları iki türlü açılabiliyor. İlki bankada TL birikimi olan vatandaşlar direkt KKM hesabı açtırabiliyor. İkincisi ise bankada dövizi (dolar, Euro, sterlin veya altın…) olanların bunu Merkez Bankası’nın o gün belirlediği alış kuru üzerinden bozdurarak döviz dönüşümlü KKM açması şeklinde oluyor. Döviz dönüşümlü KKM için, dövizin belli bir tarihten önce banka hesaplarında olması gerekiyor. Bu süre daha önce 30 Haziran 2023’tü. Son yapılan değişikle 31 Ağustos 2023 olarak değiştirildi. Yani 31 Ağustos sonrası hesabına döviz yatıranlar döviz dönüşümlü kur korumalı mevduat hesabı açtıramayacak. Bu tarihten önce dövizi olanlar, bankalar kabul ederse döviz dönüşümlü kur korumalı mevduat hesabı açtırabilecek.

SON 1 AYDA 101 MİLYAR LİRALIK DÜŞÜŞ VAR

KKM, uygulaması döviz piyasalarında oluşan panik havası ve yüksek oynaklık sonucu Aralık 2021’de devreye alınmıştı. Bu hesaba parasını yatıranlar, faiz getirisinin üzerindeki dövizdeki artış farkını alabiliyor. Eğer döviz düşerse veya sabit kalırsa faiz geliri elde edebiliyor. KKM’nin bu risksiz yapısı birçok tasarruf sahibinin bu hesaba yönelmesinde etkili olmuştu. Alınan tedbirlerle KKM hesaplarındaki düşüş bir aylık dönemde 101.4 milyar liraya ulaştı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun verilerine göre, KKM Hesapları 15 Eylül haftasında 3 trilyon 306 milyar lira oldu. 8 Eylül haftasında KKM hesapları 3 trilyon 332 milyar liraydı. Böylece haftalık dönemde gerileme 26 milyar lira oldu. 18 Ağustos haftasında 3 trilyon 407 milyar lira olan KKM hesapları, 25 Ağustos haftasında 3 trilyon 368 milyar liraya, 1 Eylül haftasında 3 trilyon 348 milyar liraya geriledi.