Müteahhitlere dava şoku

“Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu günden bu yana ülkenin imarının yüzde 70’ini bizim üyelerimiz yaptı. Üye sayımız 120. Türkiye ekonomisinin direk yüzde 30’unu ve 200’ün üstünde alt sektörü etkiliyoruz. İstihdamdaki payımız yüzde 6.1. Geçen yıl yurtdışında 30.7 milyar dolarlık iş aldık. Orta vadede 50 milyar dolar, 10 yılda ise 100 milyar dolarlık hedefimiz var.” Bu açıklamaların sahibi Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren.

MALİYET, FİYAT FARKI, SAVAŞ

Önceki gün gazetecilerle bir araya gelen Eren, bu bilgileri verdikten sonra sektörün yaşadığı sorunları art arda sıraladı. Eren’in ev sahipliğinde gerçekleşen toplantıya TMB Başkan Vekili Cahit Karakullukçu, Başkan Vekili Başar Arıoğlu, Başkan Vekili Deha Emral ile Yönetim Kurulu Üyesi Erdem Tavas da katıldı.

Artan maliyetler, kamu yatırımlarındaki fiyat farkı, Rusya-Ukrayna savaşı... Anlatılana göre sektörün birçok başlıkta derdi var. Hepsi önemli ancak bunlardan biri var ki tüm sorunların bir adım önüne geçiyor. O da yurtdışında çalıştırılan işçilerle ilgili.

VİETNAMLI, FİLİPİNLİ ÇALIŞIYOR

Erdal Eren, bu konuda şunları aktardı: “90’lı yıllarda yurtdışında 2-3 milyar dolarlık iş üstlenirken 100 bin Türk işçiyi yurtdışında, iş aldığımız ülkelerin kaynakları ile istihdam ediyorduk. Bugün yılda 20 milyar doların üstünde iş üstlenirken yurtdışında çalıştırdığımız Türk sayısı 20 binlere düştü.

Bunun en önemli nedeni vergisel bazı sorunlar ve mevzuattaki sıkıntılar. Mevcut durumda Türk işçilerin maliyetleri çok yükseldi. Bu maliyetleri hesaplayarak teklif verilince iş alamıyoruz. Yurtdışındaki projelerimizde Vietnamlı, Filipinli, Bangladeşli, Hintliler istihdam ediliyor.”

İŞÇİDEN VEKALET ALIP FİRMALARI ZORA SOKUYORLAR

Son dönemde Türkiye’ye dönen işçilerden vekalet alınıp geriye dönük davalar açıldığını ifade eden Eren, şunları söyledi: “Örneğin Cezayir’deki işçiler Türkiye’ye dönüyor. Bunu iş edinen kötü niyetli avukat büroları bu kişileri takip ediyorlar.

Alacağını almış işçiyi buluyorlar ondan para karşılığı vekaletname istiyorlar. Binlerce vekaletname oluyor. Sonra gidip örneğin Bitlis’in Mutki ilçesinde dava açıyorlar. ‘Pazar günü beni çalıştırdı’ diyor. Ancak oradaki genç hakim Cezayir’de cuma günü izin olup, pazar günü çalışma olduğunu bilmiyor.

Genç hakimler uluslararası çalışma şartlarını bilmeden ‘şirket orada büyük kazanç elde etti, işçinin hakkını çaldı’ diyor ve çarpıcı cezalar veriyor. Binlerce böyle dava var. Dev firmalarımızı bile zora sokacak, 100-120 milyon doları (1.5-2 milyar lira) bulan ceza yükleri oluştu.”

İHTİSAS MAHKEMELERİ VE VERGİ MUAFİYETİ TALEBİ

İşçi alacaklarıyla ilgili Yargıtay 9. Dairesi’nin kararına ve alınması gereken önlemlere işaret eden Erdal Eren, “Yargıtay, ‘bir iş hangi ülkede yapıldıysa o ülkenin hukukuna göre değerlendirilmelidir’ dedi. Bu kararın içtihat haline getirilmesi gerekiyor.

İşçilerin haklı talepleri de olabilir. Ankara, İstanbul gibi büyük şehirlerimizde 1-2 mahkeme uluslararası çalışma hukuku konusunda ihtisas mahkemesi olarak belirlensin. Bu davalar ihtisas mahkemelerinde açılsın.

Firmanın cezası varsa cezalandırılsın ancak uluslararası hukuka göre karar verilsin. Yine Türk müteahhitler yurtdışında iş üstlendiklerinde Türkiye’de nasıl vergiden muaf tutuluyorlarsa, Türk işçiler de yurtdışında kazandıkları maaşlar için Gelir Vergisi’nden muaf tutulmalı” diye konuştu.

ŞANTİYELERE ZARAR GELMEDİ

• 1972’den bu yana Rusya’da 85 milyar dolarlık, Ukrayna’da ise 9 milyar dolarlık iş aldıklarını belirten Erdal Eren, Rusya’da devam eden 20 milyar dolarlık işleri olduğunu söyledi. Savaşa rağmen Rusya’daki işlerin durmadığını belirten Eren, Ukrayna’daki şantiyelerle ilgili ilginç bir olay da anlattı: “Libya’da iç savaş çıktığında şantiyelerimiz talan edilmişti. Ukrayna’da şantiyelerimizin bir camı bile kırılmadı. Yerli çalışanlar gönüllü bekçilik yapıyor. Ruslar şantiyeye girse de ‘Türk firmasıyız’ dendiğinde işinize devam edin deniyor. Şu ana kadar hiçbir şantiyemize halel gelmedi. Rus birlikleri Kiev’den çekilmeye başladığında, Ukrayna devleti orada iş yapan bazı meslektaşlarımıza Kiev’deki 1-2 köprünün hemen yapılması için davet geldi.”