Giriş
315 milyar dolarlık hazine! Türkiye'nin taşı toprağı altın...
Dünyadaki 244 bin ton altın rezervinin 187 bin tonu şu ana kadar gün yüzüne çıkarıldı. 57 bin tonu ise üretilmeyi bekliyor. Bunun da yaklaşık 5 bin tonu (güncel değeri yaklaşık 315 milyar dolar) Türkiye’de. Aslında altın zengini bir ülkeyiz. Fakat 2000’li yıllara kadar ciddi bir üretim yapılmamış. Şimdi yılda 35 ton altın üretimi var. 37 yıldır Anadolu’da maden arayan Amerikalı David Bickford, “Türkiye’nin yıllık 100 ton üretime çıkacak potansiyeli var” dedi.
Dünyadaki 244 bin ton altın rezervinin 187 bin tonu şu ana kadar gün yüzüne çıkarıldı. 57 bin tonu ise üretilmeyi bekliyor. Bunun da yaklaşık 5 bin tonu (güncel değeri yaklaşık 315 milyar dolar) Türkiye’de. Aslında altın zengini bir ülkeyiz. Fakat 2000’li yıllara kadar ciddi bir üretim yapılmamış. Şimdi yılda 35 ton altın üretimi var. 37 yıldır Anadolu’da maden arayan Amerikalı David Bickford, “Türkiye’nin yıllık 100 ton üretime çıkacak potansiyeli var” dedi.
Altın Türk halkının yıllardır vazgeçmediği bir yatırım aracı, bir başka deyişle güvenli limanı. Jeopolitik riskler, faiz indirimleri veya enflasyon nedeniyle altına olan talebin arttığı dönemler oluyor. Türkiye, dünyada en çok altın tüketen ilk 5 ülke arasında yer alıyor. Dolayısıyla altından kaynaklı döviz çıkışı bir hayli fazla. Örneğin; 2022’de 379 ton altın ithalatı gerçekleşirken buna karşılık yurtdışına çıkan döviz 20 milyar doları aşmıştı. Bu yıl ocak-ekim döneminde ise altın ithalatı için ödenen bedel 30 milyar doların üzerine çıktı.
YILDA 2.2 MİLYAR DOLAR TASARRUF
Oysa Türkiye, milyarlarca doları yurtdışına ödemek zorunda değil. Türkiye dünyanın sayılı altın zengini ülkelerinden. Tabi 2000’li yıllara kadar bu konuda önemli bir adım atılmamış. Sebebi ise bu tarihten önce ağır sanayide kullanılan metallere yani demir ve bakıra daha çok ihtiyaç duyulması ve madenciliğin bu alana kaymış olması.
Türkiye’nin ilk modern altın madeni 2001 yılında açıldı ve şu anda Türkiye’de faaliyet gösteren 20 altın madeni operasyonu var. Yıllık altın üretimi son dönemde 35 tonlara ulaştı. Yani yılda 2.2 milyar dolarlık döviz tasarrufu sağlıyor.
ADIM ADIM 100 TON HEDEFİ
Altın üretiminde ise hedef yılda 100 tona ulaşmak. Peki bu hedef ne kadar yakın? Kayseri Develi’de kurulu Öksüt Maden İşletmesi yöneticileri ile bölgedeki faaliyetler ve ülkemizdeki altın madenciliği konusundaki gelişmeleri masaya yatırmak üzere bir araya geldik. Öksüt Madencilik, Kanada merkezli ve Toronto Borsası’nda işlem gören Centerra Gold Inc.’in Türkiye’deki iştiraki. Centerra Gold Türkiye Ülke Müdürü ve aynı zamanda Jeoloji Mühendisi olan David Bickford, Türkiye’de altın madenlerinde Amerika’daki kadar verim alınabildiğine dikkat çekti.
MADEN POTANSIYELİ ÇOK YÜKSEK
1980’lerden bu yana ülkemizde altın madenciliği alanında çalışan Bickford, “Türkiye’nin madencilik potansiyeli çok yüksek ve son yıllarda küresel madencilik için önemi daha da arttı. Yıllık 100 ton üretime ulaşması mümkün” dedi ve şu detayların altını çizdi: “Uluslararası kuruluşların yayınlarda, Tetis mineral kuşağının Türkiye üzerinden Romanya ve Sırbistan’a (Türkiye/Karpat Kuşağı) uzanan bir bölümü, keşfedilecek ilk 10 küresel sıcak noktadan biri olarak tanımlanıyor. 20 yıl önce bu alan, yaygın olarak tanınan bir mineral kuşağı değildi.”
İLK ALIM HAKKI MERKEZ BANKASI’NDA
Türkiye’deki madenlerde üretilen altınların önce külçeye dönüştürülüp değerinin tespit edildiğin belirten David Bickford, şöyle devam etti: “Tüm külçe altının ilk alım hakkı Merkez Bankası’nda (TL ödeyerek alıyor). Merkez Bankası almazsa İstanbul’daki Altın Borsası aracılığıyla satılıyor. Dünya Altın Konseyi’nin son açıklanan üçüncü çeyreğe ilişkin verilerine göre de Türkiye’nin altın talebi 9 aylık dönemde 159.3 tona ulaştı. Bu rakamlar son 10 yılın en yüksek seviyesi. Sadece üçüncü çeyrekteki talep 41.4 tonla, yıllık altın üretimi seviyesinde. Türkiye’de üretilen altın bu altın açığının kapanmasına çok önemli bir faktör. Sektördeki büyüme ithalata bağımlılığı daha da azaltacak ve ekonomiyi güçlendirecek.”
11 BİN KİŞİYE İSTİHDAM SAĞLIYOR
Türkiye Altın Madencileri Derneği’ne göre Türkiye’deki 20 altın madeninde doğrudan 11 binden fazla kişinin istihdam edildiğini kaydeden Bickford, “Öksüt Altın Madeni için 221 milyon dolar tutarında bir başlangıç sermayesi yatırımı yapıldı. 2020-2022 döneminde üç yılda 30 milyon dolar daha yatırım yaparak, toplam yatırımlarımız 250 milyon doları aştı. 40 milyon dolar daha yeni yatırım planlıyoruz. Ayrıca, ruhsat sahibi olduğumuz farklı bölgelerdeki arama çalışmaları için de yıllık ortalama 5 milyon dolar yatırım yapıyoruz. Bu yıl 5.5-6 ton altın üretmeyi hedefliyoruz. Tespit ettiğimiz altın rezervi yaklaşık 35 ton” diye konuştu.