Asgari ücrette geri sayım! 5 maddede olası rakamlar

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bakanlığının 2024 yılı bütçesine ilişkin yaptığı sunumda, asgari ücretin işçi ve işveren kesiminin oybirliğiyle en son net 11 bin 402 liraya (önceki 8 bin 506 liraydı) yükseltildiğini hatırlatmıştı. Bakan Işıkhan, “Böylece 2002 yılında 184 lira olan bu rakamı, reel olarak yüzde 237 artırmış olduk. Aralık ayı başında 2024 yılı asgari ücretini belirlemek için yine komisyonumuz toplanacak. Herkesin mutabık kaldığı bir tutarda uzlaşılacağını ümit ediyorum” ifadelerini kullanmıştı. Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun, 2024 yılında uygulanacak asgari ücreti belirlemek üzere ilk toplantısı aralık ayının başında yapılacak. Yaklaşık 7 milyon çalışanın maaşını ilgilendiren asgari ücret artışındaki temel gösterge enflasyon gerçekleşmeleri ve 2024 yılı beklentileri olacak. Yine yeni asgari ücret belirlenirken, geçinme endekslerine bakılacak. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın işçi, işveren ve toplumda gerçekleştireceği anket çalışmalarına ve memurlara yapılması muhtemel zam oranlarına bakılacak. Yeni asgari ücretin en geç aralık ayının son haftasında belirlenmesi bekleniyor. Merkez Bankası’nın son Enflasyon Raporu’nda 2023 yılsonunda enflasyonun yüzde 65 olacağı öngörüldü. Orta Vadeli Program’da (OVP) da paralel bir hedef bulunuyor. Merkez’in 2024 enflasyon beklentisi ise yüzde 36. Hükümet her seferinde çalışanların ve emeklilerin enflasyona ezdirilmeyeceğini vurguluyor. Dolayısıyla zammın gelecek yıla ilişkin beklentinin üzerinde olacağını söyleyebiliriz. Kamu görevlileri ve emekliler için mevcut tahminlere göre yüzde 40-50 arası bir zam yapılacağı hesaplanıyor. Asgari ücretlinin zam oranının da bu oranlara yaklaşabileceği tahmin ediliyor. Peki hangi tahmin gerçekleşirse asgari ücret net kaç lira olur?1- Zam oranı yüzde 35 olursa asgari ücret 15 bin 392 lira 70 kuruş.2- Zam oranı yüzde 40 olursa asgari ücret 15 bin 962 lira 80 kuruş.3-Zam oranı yüzde 45 olursa asgari ücret 16 bin 532 lira 90 kuruş.4-Zam oranı yüzde 50 olursa asgari ücret 17 bin 103 lira.5-Zam oranı yüzde 55 olursa asgari ücret 17 bin 673 lira 10 kuruş olacak. Asgari ücreti, yasa gereği işçi, işveren ve hükümetten 5’er temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor. Komisyon, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından toplantıya çağrılıyor ve yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında aralık ayında dört kez toplanıyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde komisyon başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor. Tüm ücretlilerin asgari ücret düzeyine kadar olan gelirleri vergi dışında bırakılıyor. Asgari ücrette yapılan her artış tüm çalışanlar bakımından vergi istisnası tutarının artışı kadar gelir avantajı sağlıyor. Bu kapsamda 2024 bütçesinde 595.1 milyar lira vergi istisnası öngörüldü. Dolayısıyla muafiyet devam edecek. İşverene asgari ücret desteği temmuz ayı itibariyle 500 liraya çıkarıldı. Bu yılın ilk 7 ayında 1.7 milyon işyerine yaklaşık 19 milyar lira asgari ücret desteği verildi. Yeni yılda devamına hükümet karar verecek. Yeni asgari ücretle birlikte işsizlik maaşı, iş göremezlik ödeneği, emzirme ödeneği, ihbar tazminatı da artacak. Emeklilik için doğum ve askerlik borçlanması yapanların ödeyecekleri miktarlarda artış olacak. Öte yandan Açıklanan enflasyon oranları doğrultusunda SGK Başuzmanı İsa Karakaş da, asgari ücret tutarını işçi ve işveren boyutunda değerlendirdi. Ekim ayı enflasyon oranlarını ele alan Karakaş, enflasyonun yüzde 29,40 olarak açıklandığını hatırlatarak, asgari ücrette kesin olarak yüzde 29,40’tan daha fazla bir artış olacağını belirtti. Orta Vadeli Program’da yıl sonu enflasyon oranının yüzde 65 olduğunu, Merkez Bankası’nın da beklentisini yüzde 58’den yüzde 65’e çıkardığını belirten Karakaş, anket sonuçlarında da en yüksek beklentinin yüzde 68’e kadar çıktığını belirtti. Geçen sene aynı dönemde enflasyon oranının yüzde 15,4 olarak açıklandığını fakat ücret zammının yüzde 54,66 oranında yapıldığını, bu doğrultuda yüzde 39,26 oranında bir refah payının eklendiğini vurgulayan Karakaş, “6 aylık enflasyon beklentisinin yüzde 37,75 ile yüzde 40 arasında değişeceğini söyleyebiliriz. Buradan hareketle hükümetin en azından yüzde 10’luk bir refah payı ile geçinme endekslerini, çalışanların durumlarını göze alacağını hesap edersek, geçen yıla göre sadece 10 puan bile arttırırsa asgari ücret 17 bin lira civarlarına çıkabilir” diye konuştu. Karakaş, “Yıl sonu itibarıyla asgari ücretin brüt 20 bin lira olabileceğini söyleyebiliriz. Bu 20 bin liradan işçi hissesi olarak yüzde 14 SGK payı, yüzde 1 işsizlik sigortası payını düştüğümüz zaman bunun 17 bin liraya tekabül edeceğini söyleyebiliriz. İşverenler tarafından baktığımızda da 20’den fazla teşvik olduğunu görüyoruz. Yükümlülüğünü yerine getiren bütün işverenlerin SGK işveren hissesinden yüzde 5 oranında indirim yapıldığını da göz önüne aldığımız zaman işveren maliyeti 23 bin 500 lira olarak öngörülebilir” diye konuştu. Ancak bu 23 bin 500 liranın tamamının işverenin cebinden çıkmayacağını söyleyen Karakaş, “2016 yılından itibaren hükümet işverenlere ayrıca asgari ücret desteği vermektedir. Asgari ücret desteğinin de Ocak 2024’ten itibaren en az bin lira olacağını da varsayarsak, asgari ücretin işveren maliyeti 22 bin 500 lira, brüt asgari ücret 20 bin lira, çalışanın cebine girecek net asgari ücretin ise en az 17 bin lira olacağını söyleyebiliriz” ifadelerine yer verdi.