Giriş
Bankalar harekete geçti! Hafta sonu atılan adım faizde etkisini gösterdi
Merkez Bankası, 3.3 trilyon lirayı aşan Kur Korumalı Mevduat’la (KKM) ilgili hafta sonu önemli kararlar almıştı. Bu adımlarla, 2021 yılında dolarizasyonu azaltmak ve kur ataklarını önlemek için başlatılan KKM hesaplarından kademeli olarak vazgeçilmesi, buradaki paranın TL mevduata yönlendirilmesi hedefleniyor. Bu kapsamda bankalara yükümlülükler getirildi. Döviz mevduatlarında zorunlu karşılıklar artırıldı. Bankalara dönüşüm hedefi koyuldu. Bu hedefe ulaşamayan bankalar düşük faizli ve uzun vadeli tahvil almak zorunda olacak.
Yapılan düzenlemeyle yaklaşık 500-550 milyar liralık (20 milyar dolar) KKM’nin TL mevduata dönüştürüleceği hesaplanıyor. TL mevduatı teşvik için ise bankaların elindeki silah faiz olacak. Piyasa uzmanları bankaların müşterilerini TL mevduata geçirebilmesi için yüzde 40 civarında faiz teklif etmesini bekliyor. Ancak kararın ardından haftanın ilk işlem gününde TL vadeli mevduat faizlerinde bir artış olmadı. İlk hamle KKM faizi tarafında gerçekleşti.
EK GETİRİ UYGULAMASI DA KALKTI
Türkiye’nin önde gelen bankalarının şubelerini arayıp sorduğumuzda KKM faizlerinde 6-7 puanlık düşüş olduğunu öğrendik. Bir başka deyişle; cuma günü perakende bankacılıkta yüzde 23-24 seviyelerine kadar ulaşan TL dönüşümlü 3, 6, 9 ve 12 aylık KKM faizi pazartesi günü yüzde 17.5’e düşürüldü. Döviz dönüşümlü hesaplarda sunulan yüzde 3-5 civarındaki ek faiz (ek getiri) uygulamasına ise son verildi. Sosyal medyada bazı bankaların mobil uygulaması üzerinden KKM hesabı açılamadığıyla ilgili paylaşımlar da dikkat çekti.
TL MEVDUATTA DURUM NE?
TL vadeli mevduat faizi, yatırılan paraya göre değişmekle birlikte yüzde 26-27 seviyesinde. Mobil bankacılıkta bu rakam yüzde 30’lara çıkabiliyor. Büyük bankalar faizleri daha düşük tutarken bazı küçük bankalar yüzde 30’un üzerinde hoş geldin faizi sunabiliyor. Merkez Bankası’nın düzenlemesi sonrası TL mevduat faizlerinde artış beklentisi hakim. Hatta yüzde 40-45’ler konuşuluyor. Ancak dün konuştuğumuz bazı banka şube yetkilileri tam aksine TL mevduat faizinde indirim yapıldığını belirtti. Buna göre örneğin; 500 bin lira için cuma günü şube açılışlı yüzde 26 olarak belirlenen faiz, dün yüzde 24’e düşmüş.
TİCARİ KREDİDE YUKARI YÖNLÜ HAREKET
Banka şubelerinden öğrendiğimize göre yine ticari kredi toplam maliyetlerinde pazartesi gününden itibaren, yıllık bazda 4-5 puanlık artış yaşanmış, geçen hafta yüzde 35 olan bu maliyet yüzde 40’lara ulaşmış. Bu da bankaların yükselen mevduat faizi veya düşük faizli tahvil kaynaklı artabilecek maliyetlere karşı önlem aldığı şeklinde yorumlanıyor. Ayrıca bu durum artan maliyetlerin kredi faizlerine yansıyacağına da işaret ediyor.
TAVAN UYGULAMASI MARTTA KALKMIŞTI
KKM ilk olarak Aralık 2021’de kurdaki atak sonrası devreye girmişti. Önce bireysel müşterilere tanınan imkanlar, KKM’de tüzel müşterilere de sağlandı ancak vade en az 3 ay olarak belirlenmişti. Hesaplar için tavan faiz uygulanıyordu. Bu faiz de politika faizinin 3 puan üzerinde belirleniyordu. Bu yılın mart ayı sonunda faiz üst sınırı kaldırılmıştı. Dövizden dönüşümlü olan KKM’lerde ise tavan 26 Ocak’ta kaldırılmıştı. KKM tercihinde faizler kadar döviz kuruna ilişkin beklentiler de etkili oluyor. Bu hesaba parasını yatıranlar döviz farkı daha çok ise faizin üzerindeki farkı alabiliyor. Dövizin sabit kaldığı veya düştüğü senaryoda ise sabit faiz getirisi elde ediliyor. KKM’nin bu risksiz ve avantajlı yapısı birçok tasarruf sahibinin bu hesaba yönelmesinde etkili oldu.
Kur Korumalı Mevduat’tan (KKM) kademeli çıkış planında ilk adım hafta sonu atılmış ve vadesi gelen KKM hesaplarının TL mevduata dönüştürülmesi hedeflenmişti. Bu kapsamda TL mevduat faizlerinde artış beklenirken ilk adım KKM faizi tarafında atıldı. Karardan önce yüzde 23-24 faizle KKM hesabı açan bankalar, haftanın ilk işlem gününde faizi yüzde 17.5 seviyesine düşürdü. Yani 6-7 puanlık indirim yaptı.
BANKALAR HEMEN HAREKETE GEÇTİ!
Bankalarca, 3 aya kadar açılan TL mevduat faizlerine uygulanan ortalama faiz 11 Ağustos haftasında yüzde 29.06 olmuştu. 4 Ağustos haftasında bu oran yüzde 27.77’ydi. Seçimden önce 3 ay vadeye kadar uygulanan ortalama faizler yüzde 40 sınırını aşmıştı.