Giriş
Bu yiyecekleri tüketmek hafızayı siliyor! Yapılan son araştırma şaşırttı
Ergenlik, kişinin fiziksel gelişim sürecinin en kritik dönemlerinden biri ve bu dönemde tüketilen sağlıksız yiyecekler, ilerleyen yaşlarda ortaya çıkabilecek hastalıkların habercisi olabiliyor. Güney Kaliforniya Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma, ergenlikte tüketilen abur cubur türü yiyeceklerin, kalıcı hafıza sorunlarına yol açtığını ortaya koydu. Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Osman Özgür Yalın, konunun bilinmeyenlerine ışık tutarken, Diyetisyen Berna Arslan ise beslenme konusunda önemli uyarılarda bulundu.
Azra Şahin - Posta.com.tr Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden araştırmacılar, 26-56 günlük sıçanları iki gruba ayırarak, bir grubu yağ ve şeker ağırlıklı gıdalarla, diğerini de sağlıklı yiyeceklerle besledi.
Araştırmanın sonunda sağlıksız gıdalarla beslenen deneklerin ömürlerinin sonlarına doğru ciddi hafıza sorunları yaşamaya başladıkları görüldü. Sıçanların beyninin gelişim aşamasında olduğu ilk dönemin, insanlardaki ergenlik çağına denk düştüğü sanılıyor.
Ergenlikte, vücutta büyüme ve gelişme dönemi olması nedeni ile normalden daha yüksek miktarlarda sağlıklı hayvansal proteine ihtiyaç duyuluyor. Bu sebeple sağlıklı bir gelişim için tüketilen besin öğeleri daha fazla önem kazanıyor.
Ancak sağlıksız beslenme alışkanlıkları, ilerleyen yaşlarda geri döndürülemez hastalıklara sebep olabiliyor.
BU YAŞLAR 'ALTIN DÖNEM'
Çocukluk ve ergenlik döneminin insan zihninin 'altın dönemi' olduğunu ifade eden Uzman Nörolog Yalın, sağlıklı bir yetişkinliğe giden yolun ergenlik döneminde alınan iyi bir eğitimle mümkün olacağını belirtiyor ve ekliyor:
"Sağlıklı beslenme aynı zamanda düzenli bir hayatın önemli bir göstergesidir. Düzenli okul programı içerisinde, sağlıklı bir beslenmenin yanında, kaliteli bir akşam uykusu -en az 8 saat olacak şekilde- ve fiziksel aktif bir yaşam gibi diğer parametreler ile bir araya gelecektir."
Beslenme, beyin fonksiyonları ve hafıza üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Abur cubur gıdalar genellikle yüksek şeker ve yağ içerdiği için dengesiz bir beslenme modeline yol açabiliyor. Bu durum, sağlıklı beyin gelişimi için gerekli olan besin maddelerinin alımını azaltabiliyor.
Beslenme alışkanlıkları her yaşta önemli olup yaşam kalitesini büyük ölçüde etkilen faktörler arasında yer alıyor. Özellikle de ergenlik dönemi, beyin gelişiminin önemli olduğu bir süreç olarak kabul ediliyor.
Obezite, diyabet gibi sağlık sorunlarına yol açan abur cubur tüketimiyle birlikte, düzensiz ve sağlıksız bir diyet de, öğrenme yeteneğini ve hafızayı olumsuz etkileyebiliyor.
'ALZHEIMER HASTALIĞI GELİŞİMİ İÇİN EN ÖNEMLİ RİSK FAKTÖRLERİNİN BAŞINDA GELİYOR'
Uzman isim Osman Özgür Yalın, beslenmenin yanında beyin sağlığını etkileyen en önemli faktörleri şöyle sıralıyor:
"İnsan ömrü uzadı ve esas problem bazı vitamin veya besin maddelerinin eksikliğinden ziyade fazlalığı olması oldukça ironiktir. Yani aslında az yediğimiz için değil, gereğinden fazla ve sağlıksız yediğimiz için beyin sağlığımız olumsuz etkileniyor. Diyabet yani şeker hastalığı Alzheimer hastalığı gelişimi için en önemli risk faktörlerinin başında gelmektedir. Beynimiz aralıklı belirli bir limitte uyarana ihtiyaç duyar. Bu beynimizin besinidir, sosyal çevremiz o yüzden oldukça değerlidir. İzole ve içe kapalı bir yaşam beyin sağlığının bozulmasında çok önemli bir faktördür. Sigara ve alkol mutlak düzeyde yaşlanmayı artıran faktörlerdir. İleri yaş grudunda son yıllarda Alzheimer hastalığı sıklığının azalmasının önemli bir nedeninin sigara kullanımının azalması olduğu düşünülmektedir. Vücudumuzun en büyük düşmanlarından biri ve belki de en yaygın kullanımda olan sigara dumanından mutlaka kurtulmalıyız. Alkol de beyin sağlığımızı aynı şekilde olumsuz etkilemektedir."
'TAKVİYELERİN HİÇBİR YARARI YOK'
Ergenlik dönemi, yetişkin dönem ve ileri yaş dönemlerinin tümünde Akdeniz diyeti günümüzde bilinen en iyi diyet şekli olarak tanımlanıyor. Zeytinyağı, taze sebze, meyve, yeşil, balık ve proteinden zengin bir diyet, uzun vadede hem beyin hem kalp damar sağlığında önemli rol oynuyor.
Bol su tüketimi, haftada iki gün balık kaynaklı, doğru pişirilmiş protein ve liften zengin bir diyet ise uzun dönem beyin sağlığını korumaya yardımcı oluyor.
Ancak uzmanı, takviye protein, vitamin veya mineral kullanımının hiçbir yararı olmadığını ifade ediyor.
Diyetisyen Berna Arslan, düzensiz ve sağlıklı beslenme tipinin yol açabileceği riskleri tek tek sıralıyor:
Yüksek miktarda şeker ve yağ içeren abur cubur gıdaların aşırı tüketimi, hafıza sorunlarına yol açabiliyor. Şekerin aşırı tüketimi kan şekerindeki dalgalanmalara neden olarak hafıza üzerinde olumsuz etkiler yaratabiliyor.
Öte yandan, omega-3 yağ asitleri gibi beyin için önemli besin maddelerinin yetersizliği, dikkat eksikliği ve odaklanma sorunlarını artırabiliyor.
Düzensiz beslenme ve sağlıksız bir diyet ise, depresyon ve anksiyete riskini artırabiliyor. Özellikle fast food, işlenmiş gıdalar ve şekerin aşırı tüketimi ruh halini olumsuz etkileyebiliyor.
Ayrıca sağlıksız beslenme alışkanlıkları, beyin gelişimini olumsuz etkilerken potansiyel olarak kalıcı hasarlar oluşturabiliyor.
Diğer yandan uzun vadeli sağlıksız beslenme alışkanlıkları ilerleyen yaşlarda Alzheimer (AD), Multipl Skleroz (MS) gibi nörodejeneratif (nöron fonksiyonlarında kayıp ve yapısal bozulma) hastalıkların riskini artırıyor.
Beyin ve hafıza sağlığı için iyi olan besinler arasında balık keten tohumu , chia tohumu gibi omega 3 yağ asitlerinden zengin gıdalar yeşil yapraklı sebzeler, meyveler, tam tahıllar, sağlıklı yağlar örneğin, zeytinyağı ceviz ve badem gibi yağlı tohumlar, omega-3 yağ asitleri, vitamin E ve antioksidanlar açısından zengin olduğundan uzmanlar tarafından tavsiye ediliyor.