Giriş
10 Temmuz 2023 - 07:00
| Son Güncelleme:
Çalışana daha çok kıdem tazminatı
1
1 Temmuz itibarıyla milyonlarca işçinin, memurun ve emeklinin maaşlarında artış oldu. Bu artışlar aynı zamanda çalışanın sigortası niteliğindeki kıdem tazminatını da yukarı çekti. En düşük kıdem net 13 bin 312 liraya en yüksek kıdem ise 23 bin 311 liraya çıktı.
10 Temmuz 2023 - 07:00
| Son Güncelleme:
2
TAVAN TUTARDA MEMUR ETKİSİ
Çalışanlar için önemli bir gelir kalemi olan kıdem tazminatı, son işyerinde çalışılan her tam yıl için 30 günlük son brüt ücret üzerinden hesaplanıyor. Tazminatın alt limiti asgari ücret belirliyor. Asgari ücret 1 Temmuz itibarıyla yüzde 34’lük ara brüt 13 bin 414 liraya çıkmıştı.
3
Yani en düşük tazminatta bu tutar baz alınıyor. Kıdem tazminatının 1 yıl için en yüksek tutarını ifade eden tavan ise memur maaş katsayısına göre belirleniyor. Diğer bir deyişle memur maaşındaki artışa endeksli bir kıdem tavanı var ve 6 ayda bir güncelleniyor.
4
YILLIK 3 BİN 57 LİRA FARK
5 Temmuz’da enflasyonla memur maaş artışı yüzde 17.55 olmuştu. Buna 8 bin 77 liralık seyyanen zam eklense de memur maaş katsayısı yüzde 17.55’e göre belirlenecek. Böylece ocak-temmuz arasında geçerli olan 19 bin 982 liralık kıdem tazminatı tavanı 23 bin 489 liraya çıkmış oldu.
5
Böylece her bir tam yıl için yüksek ücret alan çalışanın tazminatında 3 bin 507 liralık artış sağlandı. Bu, 10 yıl kıdemi olan bir çalışan için 35 bin liralık bir avantaj anlamına geliyor.
6
15 YIL ÇALIŞAN ASGARİ ÜCRETLİNİN KÂRI 50 BİN 700 LİRAYA ULAŞIYOR
Maaş zamlarıyla kıdemdeki yükselişin bir çalışana ne kadar fayda sağladığını bir örnekle açıklayalım. Örneğin; 11 bin 402 lira net asgari ücretle çalışan bir kişi, ‘aynı işyerinde’ 15 yıl çalışması varsa bu yıl EYT’den emekli olup işten ayrıldığında veya kendi iradesi dışında çıkartıldığında net 199 bin 828 lira tazminat alacak.
7
Aynı çalışan 1 Temmuz’dan önce işten ayrılıp kıdeme hak kazansaydı 149 bin lira kıdem tazminatı alacaktı. Yani bu çalışanın cebine bu yıl 50 bin 700 liralık fazladan para girecek.
8
EYT HAKKIYLA!
8 Eylül 1999’dan önce sigorta girişi olan çalışanlar, yaş dışındaki prim ve sigortalılık yıl şartını tamamladıkları anda emeklilik hakkı elde edebiliyor. Bu kişiler SGK’dan alacakları ‘emekli olabilir’ belgesiyle işyerine başvuru yapıp kıdem tazminatlarını alabiliyor.
9
7000 GÜNLE DE ALINIR
EYT hakkı dışında 8 Eylül 1999-30 Nisan 2008 arasında sonra sigortalı olanların önünde ise iki seçenek var. Seçeneklerden birincisi, 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 gün prim. Bu şartları tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşında emekli oluyor.
10
İkincisi ise 7000 gün prim ödeme süresi. 7000 günü tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşını doldurmak koşuluyla emekli olabiliyor. Dolayısıyla burada sigortalılık süresi aranmıyor. 19 yıl 5 ay 10 gün prim ödeyenler SGK’dan yazı alarak çalıştığı yerden istifa ederek kıdem tazminatını yasal olarak alabilir. 1 Mayıs 2008’den sonra işe girenlerde ise aranan prim gün sayısı 5400 olacak (her yıl 100 gün artarak 4500’den 5400’e çıkacak).
11
KAÇ KEZ ALINABILIR?
Emekli olup, emekli aylığını kestirmeden destek primine tabi olarak çalışmaya devam edenler, tekrar emekli olamayacağından ‘emeklilik gerekçesiyle’ kıdem tazminatı alamıyor.
12
İşten çıkarma, geçerli nedenle (maaşın geç ödenmesi ve mobbing-psikolojik baskı gibi) sözleşme feshi, en az 1 yıllık çalışma süresinin olması gibi normal bir işçiyle aynı kurallara tabi olarak tazminat alabilirler. Diğer yandan kıdem tazminatını sıfırladıktan sonra emekli maaşlarını kestirip çalışmaya devam eden emekliler, yeniden emeklilik dilekçesi vererek, emeklilik sonrası sürelerin tazminatını da alabilir.
13
Kıdem hesabı brüt maaşa göre yapılmıştır.
13.414 TL 1 Temmuz 2023 itibarıyla geçerli olacak asgari ücretin brütüdür. En düşük tazminatı tayin eder. 23 bin 489 TL ise 1 Temmuz itibarıyla geçerli tavan kıdem tazminatı tutarıdır. Memur maaş katsayısına göre 6 ayda bir yenilenir.
Kıdem tazminatından sadece Damga Vergisi (binde 7.59) kesiliyor. Hesabımız vergisi düşülmüş ‘NET’ tutarlardan oluşuyor.