Giriş
DASK'la yetinmeyin! Depremde eşyalar için konut sigortası ve eşya teminatı şart!
DASK poliçesi kapsamında depremde hasar gören konutlar için ödenen en yüksek tazminat tutarı 640 bin lira. Oysa bugün 100 metrekare konutun inşaat maliyeti 1 milyon lirayı buluyor. Ayrıca eşyalar DASK kapsamında değil. Bu nedenle ilave olarak konut sigortası yaptırılmalı ve eşya teminatı alınmalı. 25 Kasım’dan önce DASK yaptıranların da acilen sigortalarını güncellemeleri gerekiyor. Posta.com.tr yazarı Bilal Emin Turan tüm detaylarını sigorta sektörünün yetkililerine sordu...
YENİDEN BAŞLAMAK İÇİN GÜVENCE
Merkez üssü Kahramanmaraş olan iki yıkıcı deprem, Türkiye’nin göz ardı edemeyeceği bir gerçek. 68 il deprem fay hatları üzerinde bulunuyor ve bilim insanları her an riskin olduğunu tüm platformda dile getiriyor. Bu riske karşı acil önlem almamız şart. Depreme karşı önceliğimiz can güvenliği ve sonrasında oluşabilecek maddi kayıpları en aza indirmek olmalı. Can güvenliği için binaların sağlamlığı gözden geçirilmeli. Diğer yanda olası afetler karşısında hayata yeniden tutunabilmek için maddi güvencelerin sağlanması gerekiyor. Bunun en pratik yolu sigortadan geçiyor.
ÖDEME 640 BİN LİRAYI GEÇMİYOR
Doğal Afet Sigortaları Kurumu’nun (DASK) sunduğu Zorunlu Deprem Sigortası poliçesini herkes yaptırmalı. Maalesef 2 kişiden biri bu sigortayı pas geçiyor. Abonelikler için ilk yıl yaptıranlar ise yenilemiyor. Oysa son yaşanan deprem bu sigortanın önemini bir kez daha ortaya koydu. DASK poliçe fiyatı 100-861 lira arasında değişiyor. 4 taksitte ödeme imkanı var. DASK’ın ödeyebileceği en yüksek tazminat 25 Kasım’daki düzenlemeyle 640 bin liraya çıkmıştı. Evin değeri 5 milyon lira veya 300 metrekare olsa da ödenecek tutar bu limiti aşamıyor.
ARADAKİ FARK GÖZ ARDI EDİLEMEZ
Bugün sıfırdan bir bina inşa edilecek olsa demir, çimento, beton tüm maliyetler dahil edildiğinde ortalama 1 metrekarenin maliyeti 8-9 bin lira. Kabaca 100 metrekare evin inşa maliyeti 1 milyona dayanıyor. DASK’ta betonarme metrekare bedeli 3 bin 16 lira olarak baz alınıyor. Buna göre; 100 metrekare için yaklaşık 300-350 bin liralık bir hasar tazminatı ödenmesi söz konusu olacak. Dolayısıyla inşaat maliyeti 1 milyona dayanmışken aradaki maliyeti (650 bin lira) karşılayacak, eşyaları koruma altına alacak ek bir konut sigortası yaptırılması şart. Konut fiyatıyla karşılaştırıldığında çok düşük kalan (3 bin lira civarında) konut sigortası poliçeleri olası afetlerde büyük kayıpların önüne geçiyor. Yeni bir başlangıç için destek sağlıyor. Konut sigortası sadece depremlerde değil günlük hayatta yaşanabilecek olumsuzluklarda da imdada yetişiyor. Bu da cepten ekstra para çıkmasını önlüyor.
KİRACILAR DA YAPTIRABİLİR
Eğer ev kiralıksa, ev sahibi bina teminatlı konut sigortası yaptırabilir. Kiracı ise bu noktada eşyalarını kapsayan bir konut sigortasını yaptırabilir. Eşya bazlı konut sigortası çok daha uygun fiyatlı oluyor. Çünkü sigorta bedelinde en çok ağırlığı olan kalem bina. Konut sigortasında alternatif taşınma teminatı varsa 15 bin liraya kadar ödeme alabiliyor. Bu ödemeyi sadece mülk sahibi alabilir.
İNŞAAT BEDELİNE GÖRE HESAPLANIR
Konut sigortasını evin inşaat bedeliyle içine dahil edilen eşyaların değeri belirliyor. Yani poliçe kapsamındaki riskler nedeniyle zarar gören vatandaşlar bina bedeli ile eşya bedelini sigorta şirketinden alabiliyor. Ancak ödemenin binanın piyasa değeri üzerinden yapılacağıyla ilgili yaygın bir anlayış var. Burada bina için yapılan ödeme rayiç bedel değil, binanın inşası için gereken bedeldir. Bu bedel örneğin 100 metrekare için 1 milyon liraysa bu tutar baz alınır. Evin piyasa değeri 6 veya 10 milyon lira da olsa o günkü inşaat maliyetine bakılır. Dolayısıyla konut sigortasını doğru bedelle yaptırın. ‘Benim evim 10 milyon’ deyip ekstra teminat ekletip, poliçe fiyatını artırmayın!
EŞYALAR İÇİN DE KALKAN OLUR
DASK poliçeleri sadece bina hasarını öder. Eşyaya gelen hasar, manevi tazminat, kira kaybı, taşınma yardımı gibi ödemeler sigorta şirketlerine göre değişmekle birlikte konut sigortası kapsamında yer alır. Eşyalara ilişkin teminatlar belirlenirken vatandaşın sözlü beyanı esas alınır. Ayakkabıdan koltuk, masa, TV, bilgisayar, halıya kadar her türlü eşyanın bedeli bu beyanın içine dahil edilir. Bu doğru bir beyan olmalı. Çünkü poliçe fiyatı ona göre belirlenir. Düşük beyanda gelecek zarar için daha az ödeme yapılır, yüksek beyanda ise konut sigortasının fiyatı artar ama alınacak tazminat eşyaların güncel rayiç bedelini aşmaz. O nedenle 150 bin liralık eşya için 300 bin lira veya 500 bin liralık eşya için 200 bin lira denmemeli.
KARŞILAŞTIRMA YAPIN
Konut sigortasının fiyatı ilin bulunduğu bölgeye göre değişiyor. Türkiye’de bu anlamda 5 farklı dereceli bölge var. Örneğin İstanbul’da 3 bin lira çıkan bir sigorta fiyatı Ankara’da 1.000 lira olabiliyor. Güncel konut sigortası fiyatları yüksekse almak zorunda olduğunuz teminatlar dışında kalan teminatları (hırsızlık gibi) çıkararak fiyatları düşürebilirsiniz. Fiyatlar teminatlara göre ve sigorta şirketlerine göre değiştiğinden iyi araştırma, karşılaştırma yapılmalı ve uzman bir sigortacıdan bilgi alınmalı. Konut sigortası bedelinin 9 taksitte ödenebileceğini de belirtelim.
DASK’INIZI ACİLEN GÜNCELLEYİN!
Uzmanlar 25 Kasım 2022’den önce yaptırılan DASK poliçelerinin acilen güncellenmesi gerektiğini söylüyor. Çünkü 25 Kasım’daki tebliğle sigorta bedelinin belirlenmesine esas metrekare bedelleri betonarme yapılar için 1.508 liradan 3 bin 16 liraya, bir mesken için 320 bin lira olan azami teminat tutarı da 640 bin liraya yükseldi. Eğer güncel DASK poliçesi için revize yapılmazsa olası bir hasarda yüzde 50 daha az ödeme yapılır.
BAŞKA NELERİ KAPSIYOR?
Konut sigortasıyla, elektronik cihazlar, jeneratör, asansör sigortalanabilir.
Cam hasarı (balkon camları dahil) poliçeye dahil edilebilir.
Normalde doğal afetlerden biri oluşursa cam kırılması ödenir. Ama ekstra cam kırılması teminatı alınırsa kazayla çocuk çarpsa veya kendiniz çarpsanız dahi ödemesini alabilirsiniz.
Temizlik yaparken veya çocuklar oynarken TV’nin düşmesi, eşyanın kırılması durumunda konut sigortası belli tutarda karşılar.
Evdeki bir arıza nedeniyle komşuya verilen zararlar veya komşu kaynaklı zararlar teminat kapsamına alınır.
İzolasyon eksikliğinden kaynaklı (yağmur, rutubet) nedenlerle sıvalar dökülürse ödeme yapılır.
Konut sigortasında ‘asistans’ paketleri var. Bu da yılda bir kombi, klima bakımı, petek temizliği, koltuk yıpranma tamirat ücreti, halı yıkama gibi ek tasarruf sağlayan hizmetler sunar.
İNŞAAT BEDELİNE GÖRE HESAPLANIR
Konut sigortasını evin inşaat bedeliyle içine dahil edilen eşyaların değeri belirliyor. Yani poliçe kapsamındaki riskler nedeniyle zarar gören vatandaşlar bina bedeli ile eşya bedelini sigorta şirketinden alabiliyor. Ancak ödemenin binanın piyasa değeri üzerinden yapılacağıyla ilgili yaygın bir anlayış var. Burada bina için yapılan ödeme rayiç bedel değil, binanın inşası için gereken bedeldir. Bu bedel örneğin 100 metrekare için 1 milyon liraysa bu tutar baz alınır. Evin piyasa değeri 6 veya 10 milyon lira da olsa o günkü inşaat maliyetine bakılır. Dolayısıyla konut sigortasını doğru bedelle yaptırın. ‘Benim evim 10 milyon’ deyip ekstra teminat ekletip, poliçe fiyatını artırmayın!
EŞYALAR İÇİN DE KALKAN OLUR
DASK poliçeleri sadece bina hasarını öder. Eşyaya gelen hasar, manevi tazminat, kira kaybı, taşınma yardımı gibi ödemeler sigorta şirketlerine göre değişmekle birlikte konut sigortası kapsamında yer alır. Eşyalara ilişkin teminatlar belirlenirken vatandaşın sözlü beyanı esas alınır. Ayakkabıdan koltuk, masa, TV, bilgisayar, halıya kadar her türlü eşyanın bedeli bu beyanın içine dahil edilir. Bu doğru bir beyan olmalı. Çünkü poliçe fiyatı ona göre belirlenir. Düşük beyanda gelecek zarar için daha az ödeme yapılır, yüksek beyanda ise konut sigortasının fiyatı artar ama alınacak tazminat eşyaların güncel rayiç bedelini aşmaz. O nedenle 150 bin liralık eşya için 300 bin lira veya 500 bin liralık eşya için 200 bin lira denmemeli.