Depreme karşı önlem aldık mı?

Doğal Afet Sigortaları Kurumu’nun (DASK) verilerine göre, Türkiye’deki tüm konutların sigortalılık oranı yüzde 53.10. Bir başka deyişle 20 milyon konuttan 9.4 milyonunun sigortası yok. 1999’daki acı tecrübenin de etkisiyle en çok sigortalı konut sayısı 4 milyon 196 binle Marmara Bölgesi’nde. Bu bölgede sigortalılık oranı yüzde 61.40. Marmara Bölgesi’nde de Yalova (yüzde 80.9), Tekirdağ (yüzde 78.8) ve Sakarya (yüzde 75.4) en yüksek DASK oranına sahip iller. İstanbul’da ise 4 milyon 153 bin konutun sadece 2 milyon 480 bini sigortalı (oran yüzde 59). Düzce’de ise sigortalılık yüzde 72.9. Marmara’yı sigortalılık oranında sırasıyla Ege, İç Anadolu ve Doğu Anadolu takip ediyor. DASK yaptırmanın maliyeti de şu şartlarda nispeten düşük. DASK fiyatı, bölgenin riskine ve binanın tipine göre 100 metrekare için 50 lira ila 431 lira arasında değişiyor. 100 metrekare olan bir betonarme meskenin sigorta prim bedeli metrekarede 1.508 lira olarak kabul edilip buna göre yapılan hesaplamada azami hasar ödemesi ise 320 bin lira kabul ediliyor. Rakamlar her yıl değişir. Bunun üzerinde hasar tutarı talep edilecekse ekstra konut sigortası yaptırılmalı. VAKİT KAYBETMEDEN RİSK TESTİ YAPTIRINOturduğunuz evin depreme karşı dayanıklı olup olmadığını öğrenmenin birçok yolu var. Meslek odalarına kayıtlı ya da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan lisanslı firmalara başvurarak risk tespiti yaptırabilirsiniz. Bu yöntemler, hızlı, orta ve kapsamlı testler olarak sınıflandırılıyor. Bunun da daire başı maliyeti 1.000-2.000 lira arasında. Eğer binanız riskli çıkarsa iki yolunuz var: güçlendirme veya dönüşüm.NASIL ANLAŞILIR?2000 yılından önce yapılmış bir binanın riskli olma ihtimali yüksek,Hazır beton kullanılmamışsa,Beton dayanımı C10 ve daha azsa,Bodrum katında rutubet; kolon, kiriş demirlerde paslanma varsa,Kolon ve kirişlerde çatlaklar varsa,Taşıyıcı kolon ve kirişler kesilmişse binanız riskli olabilir. Deprem riski altındaki Türkiye’de riskli 6.5 milyon konut bulunurken, her yıl 1 milyon konutun dönüştürülmesi hedefleniyor. Kamu tarafında binlerce konutluk birçok proje yürütülürken, vatandaş da çeşitli desteklerle kendi evini kendisi dönüştürebiliyor. Bu desteklerden biri de faiz destekli kentsel dönüşüm ve güçlendirme kredileri. Kredi desteği geçtiğimiz şubat ayında yüzde 50 artırılmış ve 400 bin liraya çıkarılmıştı. Bu yıl ikinci kez artışa gidilerek hem faiz desteği hem de verilen kredi desteği artırıldı. Buna göre;Hak sahipliği bazında destek sağlanacak kredi anapara tutarı üst limiti, güçlendirme kredisi için 160 bin liradan 240 bin liraya çıkarıldı.Konut yapım ve konut edinme ile işyeri yapım kredisi için 400 bin liradan 600 bin liraya yükseltildi.İşyeri edinme kredisi üst limiti ise 250 bin lira olarak belirlendi.Güçlendirme ve konut yapım ve edinme kredilerinde faiz oranı 400 baz puandan 600 baz puana, işyeri yapım ve edinme kredilerinde ise 300 baz puandan 450 baz puana yükseltildi.Faiz destekli konut kredilerinde vade en çok 10 yıl, işyerinde 7 yıl oluyor.Kredi alanlara 2 yıla kadar anapara ödemesiz (sadece faizin ödendiği) dönem de sunuluyor. Zorunlu Deprem Sigortası poliçesi sahipleri, evleri depremde hasar gördüyse ALO DASK 125 çağrı merkezi, www.dask. gov.tr internet sitesi ve e-Devlet üzerinden hasar ihbarı yapabilirler.EŞYALAR İÇİN EK GÜVENCE GEREKİYORDASK kurumunun ürünü olan ‘Zorunlu Deprem Sigortası’ depremden sonra oluşacak olası zararı teminatlar limitinde karşılıyor. Bu 320 bin lirayla sınırlı. Evinizdeki eşyalar, elektronik cihazlar vs. bu poliçeye dahil değil. Bunun için ‘konut sigortası’ da yaptırmak gerekiyor. Meskenin değeri DASK’ın verdiği teminat tutarını aşıyorsa, isteğe bağlı olarak, aşan kısım için sigorta şirketlerinden konut poliçesi ile ek teminat alınabilir. Yani konut sigortasıyla, deprem sigortasını aşan maliyetler teminat altına alınır. Bunun için 2.000-4.000 lira gibi yıllık prim ödeniyor. Dönüşüm destekleri kapsamında kira desteği de veriliyor. İllere göre kira yardımları 1.000 lira ile 1.500 lira arasında değişiyor. Büyükşehirlerden Ankara, İstanbul ve İzmir’de destek 1.500 lira, Adana, Antalya, Bursa, Konya’da 1.400 lira olarak uygulanıyor. Kiracılar ise defaten 2 bin lira ile 3 bin lira arasında destek alıyor. Riskli yapıda 18 ay, riskli alanda 48 aya kadar destek sağlanıyor. Çevre ve Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca kredi faiz desteği ve kira yardımlarının yanı sıra kentsel dönüşüm projelerinde yüzde 1 Katma Değer Vergisi (KDV) ve harçlardan muafiyet gibi destekler de sunuluyor.TOPLANMA YERİNİ ÖĞRENİNDeprem sonrasında toplanma alanlarını bilmek de önemli. E-Devlet üzerinden bu alanları öğrenmek mümkün. E-Devlet’e giriş yaptıktan sonra arama alanına ‘deprem toplanma alanı’ yazdıktan sonra açılan ekrana il, ilçe ve mahalle bilgilerini girdiğinizde sistem bu alanlarla ilgili bilgileri karşınıza getiriyor. Deprem sonrası ilk 72 saatin (3 gün) hayati önemi var. Yardım ekipleri ulaşana kadar acil ihtiyaçlarınızı ve değerli evraklarınızı saklayacağınız bir ‘deprem çantanızın’ olması hayat kurtarabilir. Çantanızı kolay ulaşacağınız bir yerde saklamanız da önemli.İÇİNDE NELER OLMALI?Yüksek kalorili, vitamin ve karbonhidrat içeren, su kaybını önleyen, dayanıklı ve çabuk bozulmayan konserve, kuru meyve, tahin pekmez, meyve suyu gibi gıdalar.Önemli belge fotokopileri.Nüfus cüzdanı, ehliyet ve pasaport gibi kimlik kartları.Tapu, sigorta, ruhsat belgeleri.Zorunlu Deprem Poliçesi.Diplomalar. Pasaport, banka cüzdanı vb. Evcil hayvan sağlık karnesi vb.İklime uygun giyecekler. İç çamaşırı.Çorap. Yağmurluk. Su (her bir aile üyesi düşünülerek yeterli içme suyu alınmalı).Sabun ve dezenfektanlar.Diş fırçası ve macunu. Islak mendil. Tuvalet kâğıdı. Hijyenik ped. Çocuk bezi.Çöp poşeti. İlk yardım çantası.Kullandığınız ilaçlar. Uyku tulumu veya battaniye.Çakı, düdük, küçük makas. Kâğıt, kalem.Pilli radyo, el feneri ve uzun ömürlü yedek piller.NOT: AFAD’ın önerisi.