Erteleme ve sigaraya eşlikçi içeceklerin tüketiminin kısıtlanması sigarayı bırakmada etkili

31 Mayıs her yıl Dünya Sigarayı Bırakma Günü olarak anılıyor. Uzman Klinik Psikolog Gürler Güz, tütün ürünleri kullanımı bağımlılığının tanı kriterleri ve zararları hakkında değerlendirmelerde bulundu, önemli tavsiyeler paylaştı.Ayda birkaç sigara içmek, bağımlılık tanı kriterlerini karşılamasa da ilerleyen zamanlarda tütün bağımlılığını geliştirebiliyor. Sigaranın tüketilmediği durumlarda kişide psikolojik gerginliği artırdığını belirten Uzman Klinik Psikolog Gürler Güz, kullanmaya yönelik yoğun bir istek ve karşı konulamaz bir dürtünün hissedilmesinin de bağımlılık kriterleri arasında sayıldığını ifade ediyor. Güz, sigara yerine kullanılan elektronik sigaraların da akciğer kanseri riskini artırdığına dikkat çekiyor ve 3-5 dakikalık ertelemeler ile bağımlılıktan kurtulmanın mümkün olabildiğini vurguluyor. Nikotin bağımlılığı diye bilinen durumun günümüzdeki tıbbi karşılığının aslında tütün bağımlılığı olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Gürler Güz, “Tütün bağımlılığı kişilerin beyin hücrelerini, fonksiyonlarını ve fiziksel sağlığını çeşitli şekillerde etkileyen, kronik olarak sıklıkla tekrarlanan davranışların olduğu bir beyin hastalığıdır. Tütün bağımlılığı tanısının konulması için bazı kriterlerin karşılanıyor olması önemlidir.” dedi.BAĞIMLILIK TANISI KRİTERLERİKişinin çoğu kez tekrarlayan biçimlerde ve tolerans geliştirerek tütün tüketiyor olması,Tüketmediği durumlarda psikolojik olarak gerginliğin artması,Kişinin sosyal çevresini veya bulunduğu ortamları tüketebilmeye uygun açıdan seçiyor olması,Tüketmeyi bırakmak istediğinde sonuç vermeyen durumlarla karşı karşıya kalması ve tekrar tekrar kullanıma başlaması,Zararlarının biliniyor olunmasına rağmen bırakmaya isteksizliğin olması ve,Kullanmaya yönelik yoğun bir istek ve karşı konulamaz bir dürtünün hissedilmesi durumlarıdır. Ayda birkaç sigara içmenin bahsedilen kriterleri karşılamadığı için bağımlılık olarak sayılmayabileceğini ifade eden Uzman Klinik Psikolog Gürler Güz, “Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, eskiden ettiği kadar etki etmemesi ve eski miktarın keyif vermemesi sonucunda kullanılan miktarın dozunun artırılmıyor olmasıdır. Yani kişi ayda 4 adet sigara kullanıyorsa buna tolerans geliştirebilir ve aynı hazzı, etkiyi alabilmek için kullanılan sigara miktarını artırabilir. Sonuç olarak ayda birkaç sigara kullanımı ilerleyen zamanlarda tütün bağımlılığını geliştirebilir.” uyarısında bulundu.BIRAKMADA İÇME SIKLIĞI VEYA SAYISI ÖNEMLİ DEĞİLSigara içme sıklığı ya da sayısının değil kişinin bu durum karşısında gösterdiği tavrın önemli olduğunu vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Gürler Güz, “Ancak unutulmamalıdır ki sigara tüketiminde konu sadece bağımlılığın değil fiziksel açıdan da birçok hastalığın gelişebileceğidir. Tek bir adet sigara tüketiminin bile başta akciğer olmak üzere dudak, ağız, dil, gırtlak, böbrek, pankreas, özofagus ve mesane kanserleri, kronik bronşit ve kalp hastalıkları gibi çeşitli hastalıklara yol açan faktörlerin en önemlilerinden birisi olduğu bilimsel açıdan da kanıtlanmış bir gerçektir.” diye konuştu. Elektronik sigara veya nikotin bandı diye adlandırılan ve sigaraya göre zararının daha az olduğu sanılan pek çok yöntemin olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Gürler Güz, “Dünya Sağlık Örgütü’nün 2020 yılında bu konu ile ilgili yapmış olduğu bir açıklamasında en az tütün ürünleri kadar elektronik sigaraların da zararlı olduğu, özellikle akciğer rahatsızlıklarının olası riskini daha da arttırdığı bildirildi. Sıvı nikotin olarak kullanılan elektronik sigaralar toksik olabilecek farklı ve zararlı pek çok kimyasalı içeriyor. Dolayısıyla geri dönüşü olmayacak farklı fiziksel sıkıntılara yol açabileceği, en az sigara kadar zararının olduğu unutulmamalı.” dedi. Uzman Klinik Psikolog Gürler Güz, sigarayı bırakmak için bir gün belirlenmesi ve peşinden küçük hedefler oluşturulması gerektiğini söylüyor. Ayrıca sigarayı bırakma sürecinde, sigaraya eşlikçi olarak görülen çay ve kahve gibi içeceklerden uzak durmak gerekiyor.Güz, sigarayı bırakma süreci ile ilgili önerilerini şu şekilde sıralıyor: “Bol egzersiz yapılmalı, bir süre tetikleyici ortamlardan, hatırlatıcı yiyecek ve içeceklerden uzak durulmalı. Kullanımı hatırlatacak boş vaktin minimumda tutulması ve gün içerisinde meşguliyetlerin olması oldukça önemlidir. İçmeyi ertelemek isteğin azalmasına ve kaybolmasına neden olacağı için 3’er ya da 5’er dakikalık ertelemelerde bulunmak da bırakma konusunda yardımcı olacaktır. Tüm bu yöntemlerin işe yaramaması durumunda mutlaka bir uzmana başvurmak ve profesyonel destek almak gerekiyor. Uygun ve gereken vakalarda ilaç, nikotin sakızı ve nikotin bandı seçenekleri doktor kontrolünde uygulanabilir. Unutulmamalıdır ki bu bir irade meselesi değil, bir beyin hastalığıdır.”