Giriş
Ev ilanlarında 'Sahte' temizlik! Bir ayda yüzde 10'u silindi
Konut ilanlarına ilişkin kimliğini gizleyerek sahte hesaplar üzerinden ilan verilmesini engelleyen düzenlemeler 1 Kasım’da yürürlüğe girmişti. Bu tarihten itibaren ilan portallarında mevcut ilanların yüzde 7 ila 10’u silindi. Satılık ev sayısının arttığı bu dönemde ilanların erimesi, düzenlemenin etkisiyle sahte ilanların piyasadan çekildiğine işaret ediyor.
Konut fiyatlarındaki hızlı artış sonrasında ilan sitelerinde gerçeği yansıtmayan, fiyat şişirmeleri ve aldatmacaları içeren ilanlar yoluyla piyasadaki denge bozulurken, birçok vatandaş da mağdur oldu. Kaparo dolandırıcılığı, düşük fiyatlı sahte ilanlarla vatandaşı çekip başka ev pazarlama gibi yöntemlerle ev almak isteyenleri mağdur edenleri engellemek amacıyla Ticaret Bakanlığı’nca hazırlanan düzenleme 1 Kasım’da uygulanmaya başlandı. Bu tarihten itibaren ilan sitelerinde kimliğini gizleyerek sahte hesaplar üzerinden ilan verilmesi engellendi.
SAHİBİNDEN AZALDI
Yapılan bu düzenleme ve bakanlığın yaptığı denetimlerle verdiği cezalar etkisini göstermeye başladı. Sitelerdeki ilan sayısı günden güne azalıyor. Düzenleme başlamadan önce 25 Ekim tarihinde en çok ilanın yer aldığı portalda 489 bin satılık konut ilanı bulunurken, kasım ayı sonu itibarıyla bu sayı 443 bine indi. Yani bir ayda silinen ev ilanı sayısı 46 bini buldu, ilanlar yüzde 9.4 azaldı. Aynı dönemde sahibinden olan ilan sayısı yüzde 24.6 azalışla 69 binden 52 bine düşerken, emlak ofislerine ait ilan sayısı yüzde 6.8 gerileme ile 407 binden 379 bine inmiş durumda.
YAKLAŞIK 100 BİN ADET
Bu sitelerdeki tüm taşınmaz (satılık, kiralık ev, arsa, işyeri) ilanları dikkate alındığında ise 25 Ekim’de 1 milyon 190 bin ilanın yer aldığı portalda bu rakam 1 milyon 60 bine, 419 bin ilanın bulunduğu bir başka portalda 389 bine, 353 bin ilanın bulunduğu diğer bir portalda ise 328 bine geriledi. 118 bin ilanın yer aldığı bir başka portalda ise rakam 108 bine düştü. Tüm bu sitelerde silinen ilan sayısı portföyün yüzde 7 ile 10’u arasında değişti. Silinen ilan sayısı toplandığında 200 bine ulaşsa da bir evin ilanının farklı sitelerde de yayınlandığı dikkate alındığında tüm taşınmazlara ilişkin silinen ilan sayısının 100 bin civarında olduğu tahmin ediliyor.
FARKLI FİYATA DA DÜZENLEME GELİYOR
Ticaret Bakanlığı, yeni bir taslak daha hazırladı. Buna göre, gerçek veya tüzel kişilerin başkalarına ait taşınmazların satışına yönelik aynı yere ilişkin farklı fiyatlarla birden fazla ilan girişine izin verilmeyecek. Böylelikle spekülatif fiyat artışlarının önlenmesi ve elektronik ortamda hizmet sunan platformlardaki ilanlarda bilgi kirliliğinin önüne geçilmesi hedefleniyor.
YÖNETMELİKLE NELER DEĞİŞTİ?
Resmi Gazete’de 31 Ağustos’ta yayımlanan ve 1 Kasım itibarıyla yürürlüğe giren Taşınmaz Ticareti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik başkalarına ait taşınmazların satışına yönelik ilanlara elektronik ortam sağlayan gerçek veya tüzel kişileri şu hususlara uymakla yükümlü tutuyor:
* Gerçek kişinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası ya da yabancı kimlik numarası ile telefon numarasını; tüzel kişinin unvan ve telefon numarasını üyelikten veya ilanın yayımlamasından önce doğrulamak. Doğrulanmış bilgilerin güncelliğini korumak ve bu bilgileri saklamak.
* İlana konu taşınmazın ilan veren üyeye veya bu üyenin gerçek kişi olması halinde birinci ve ikinci derece kan hısımlarına veya eşine ait olduğunu ya da ilanı veren üyenin ilana konu taşınmaz sahibi tarafından yetkilendirildiğini ilanı yayımlamadan önce doğrulamak.
* Mevzuata aykırı davrananlar hakkında her bir aykırılık için 10 bin Türk Lirası’ndan 100 bin Türk Lirası’na kadar idari para cezası uygulanacak.
MERDİVENALTI EMLAKÇILAR
Uzmanlar, satıcıların istekli olduğu ve ilan girişlerini artırdığı bu ortamda toplam ilan sayısındaki erimede bu düzenlemelerin etkisinin olduğunu belirtiyor. Asıl gerilemenin sahibinden verilen ilanlarda olması, birçok kişinin kimlik doğrulaması yapmadığına, bu kişilerin gerçek ilan sahipleri değil de ‘merdiven altı’ emlakçılık yapan kişiler olduğuna işaret ediyor. Ancak ilanların portallarda yaklaşık 60 gün yayında kaldığı da dikkate alındığında, ilan silmekten ziyade yeni ilan girilememesi de mevcut ilanlardaki azalmada etkili oluyor.
TEK YETKİ TALEP EDİLİYOR
İlanlara ilişkin tedbirler artırılsa da sektör, ‘tek yetki’ye ilişkin düzenleme talep ediyor. Yani bir konutun birden fazla kişi tarafından değil tek bir ‘yetkilendirme belgesi’ almış kişi ya da emlakçı tarafından yayına alınması isteniyor. Böylece mükerrer ilanların önüne geçilmesi hedefleniyor.
DENEYİM ŞARTI KALKIYOR
Yeni taslakta, emlakçıların yetki belgelerine ilişkin de düzenlemeler yer alıyor. Buna göre, gerekli diğer koşulları taşımalarına rağmen, mesleki deneyim şartını sağlayamayan emlak işletmelerinin yetki belgesiz faaliyet göstermelerinin önüne geçmek ve sektörde bu konuda yaşanan sıkıntıları gidermek amacıyla mesleki deneyim şartı kaldırılacak.
Normalde yetki belgesi alınabilmesi için üniversite mezunlarından 6 ay, lise mezunlarından 12 ay deneyim isteniyordu. Öte yandan, yetki belgesi verilme şartlarından “kasten işlenen bir suçtan dolayı 5 yıldan fazla kesinleşmiş hapis cezası alınmamış olması”na ilişkin kural, “kasten işlenen suçlardan dolayı toplam 5 yıl kesinleşmiş hapis cezası alınmamış olması” şeklinde değiştirilecek.