Giriş
EYT'lilerin ve emekli adaylarının prim ve gün hesapları! Milyonların merak ettiği sorulara yanıt
EYT'liler ve emekli adayları kendi durumlarıyla ilgili merak ettiklerini POSTA gazetesi yazarı Ekrem Sarısu'ya soruyor. Eksik günlerimi borçlanarak emekli olabilir mıyım?, Sigorta başlangıcından önceki doğumlarımı borçlanabilir mıyım?, Emekli aylıkları için düzeltme yasası çıkar mı? gibi sorular yanıt buldu. İşte milyonlarca kişinin merak ettiği çalışma hayatını ilgilendiren soruların yanıtları...
EKSİK GÜNLERİMİ BORÇLANARAK EMEKLİ OLABİLİR MİYİM?
Soru: Sigorta başlangıç tarihim 19 Haziran 1996. Emekli olabilmek için 1295 güne ihtiyacım bulunmakta. Bu sürenin tamamını borçlanarak emekli olabilir miyim? Salih ÇİFTÇİ
Cevap: Eksik günler borçlanılarak gün kazanılamıyor. Maalesef 1295 gün prim eksiğini borçlanarak tamamlayıp emekli olamazsınız.
SİGORTA BAŞLANGICINDAN ÖNCEKİ DOĞUMLARIMI BORÇLANABİLİR MİYİM?
Soru: 1966 doğumluyum. İlk sigorta girişim 4 Nisan 2000’dir. İlk sigortalılık öncesi 1991 ve 1994 doğumlu iki çocuğum var. Doğumlarımı borçlanarak sigorta girişimi geriye çekip emekli olabilir miyim? Dilek BASARA
Cevap: Sigorta başlangıç tarihinden önceki doğumlar borçlanılamıyor. Maalesef doğumlarınızı borçlanarak sigorta başlangıcınızı öne çekerek EYT kapsamına girip emekli olamazsınız. Prim gün sayınızı bildirmemişsiniz. Emekli olmak için; 7000 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. 7000 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 2024’te 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca 4500 gün prim ödemiş olmanız şartıyla yine aynı tarihte, yani 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz (20 yıl sigortalılık süresi, 4500 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi olarak).
EMEKLİ AYLIKLARI İÇİN DÜZELTME YASASI ÇIKAR MI?
Soru: 20 Kasım 1971 doğumluyum. Aralık 2022 döneminde SSK’dan emekli oldum. Ben emekli olduktan 4 ay sonra EYT kanunu yasalaştı. 2017 senesine kadar çalıştım sonrasında işten çıkartıldım. Daha sonra Aralık 2022 tarihine kadar işsizdim. Bu dönemde devlet yardımı almadım. Aksine işsiz olduğum halde en yüksekten GSS primi ödedim.
Sizce 2008 sonrasında işsiz kalmış ve emeklilik yaşını yıllarca boşu boşuna beklemiş vatandaşlar için bir tazminat hakkı doğar mı? Ya da toplam 6000 günle emekli oldum. Ama Ekim 2008 sonrası 3600 günüm var. Ekim 2008 sonrası günler için bir intibak yasası çıkma olasılığı var mı? Ekim 2008’den sonraki günlerde bağlama oranı yüzde 28 olduğu için, benim emekli maaşıma hiç bir etkisi olmadı. Ve şimdi asgariden yani 7 bin 500 TL emekli maaşı almaktayım. Bu tür bir düzeltme yasası çıkma olasılığı var mı? Yunus DÖKMECİ
Cevap: Yakınma ve şikayetinizde haklısınız. Maalesef adil, eşit ve yaşanabilir bir sosyal güvenlik mevzuatımızın olduğu söylenemez. Belki önümüzdeki dönemde sosyal güvenlik mevzuatımızda bir reform yapılır ve yasanın kendi içindeki adil ve eşit olmayan uygulamalar düzeltilir. Ama bu düzeltmeler ileriye matuftur. Yani yasanın yürürlüğe girdiği tarihten sonraki iş ve işlemleri ilgilendirir. Geriye yönelik olayları bağlamaz.
Siz ve sizin durumunuzda olanların emekli aylıklarının artırılması ayrı bir düzenlemeyi gerektirir. Nitekim bu da zaman zaman yapılmakta. Yılbaşından önce taban emekli aylığı 3 bin 500 lira iken, önce 5 bin 500 liraya ardından da 7 bin 500 liraya yükseltildi. Sonuç olarak; sorunuzda belirttiğiniz gibi bir tazminat ve geriye yönelik emekli aylıklarını artıran yeni bir emekli aylığı hesaplama uygulaması getirileceğine dair en azından şimdilik bir çalışma bulunmuyor. Ama zaman zaman yapıldığı gibi emekli aylıkları artırılabilir.
KARDEŞİNİZ TEMMUZ 2025’TE EMEKLİ
Soru: 20 Temmuz 1966 doğumlu kardeşimin isteğe bağlı Bağkur başlangıç tarihi 5 Ağustos 1998 olup 4913 gün (13 yıl 7 ay 23 gün) prim ödemesi var. 27 Aralık 2002 tarihinde işyeri açtı ve 27 Mart 2012 tarihinde kapattı. 4 Mayıs 1994’te askere gitti ve 18 ay askerlik yaptı. Askerlik borçlanması (540 gün) ile beraber toplam 5453 gün primi var. 15 yılı doldu. Kardeşim 2012’den beri bekliyor. EYT’den faydalanabilir mi? Ne zaman emekli olabilir? Belgin ÇAKAN
Cevap: EYT yasası Bağkur’da 5400 günle emekliliği kapsamıyor. Kardeşiniz yaş haddinden emekli olmak için; 15 tam yıl (5400 gün) prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi. Prim ödemesi yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemese de 58 yaşını dolduracağı 20 Temmuz 2025’te emekli olabilir.
18 YAŞ ALTINDA DA OLSA SSK PRİMİNİZ EYT’Lİ OLMANIZI SAĞLIYOR
Soru: 25 Haziran 1980 doğumluyum. 1 Aralık 1997-20 Nisan 1998 arasında 140 gün 4A hizmetim var. (18 yaşın ikmalinden önce) 21 Şubat 2000 tarihinden itibaren 18 ay askerlik yaptım ve borçlanmadım. 3 Mart 2003 tarihinden itibaren TSK’da görev yapıyorum. Toplam hizmet sürem 9180 gün. Bu verilere göre ne zaman emekli olabilirim? EYT yasasından yararlanabilir miyim? Serkan DİNÇ
Cevap: 8 Eylül 1999 tarihinden önce 18 yaşın altında olsa da sigortalı hizmetiniz bulunduğundan, EYT kapsamındasınız. Bu nedenle; tam 25 yıl fiili hizmet sürenizi tamamlamış olduğunuzdan, yani 9000 günden fazla hizmet süreniz olduğundan istediğiniz zaman EYT kapsamında emekli olabilirsiniz.