EYT'linin kıdem tazminatı hazır

Emeklilikte yaşa takılanları (EYT’li) ilgilendiren yasa 3 Mart’ta Resmi Gazete’de yayımlanıp yürürlüğe girmişti. Bu tarihten sonra hemen emekli olacak 2.2 milyon vatandaşın maratonu başlamıştı. EYT’li emekli adaylarının yaklaşık yüzde 80’i çalışıyor ve çalışmaya devam etmek isteyenler bir hayli fazla. Yasa kapsamında emekli olacakları ekonomik olarak rahatlatacak birçok ödeme söz konusu. Öncelikle en düşük emekli maaşı EYT’liyi de kapsayacak şekilde 7 bin 500 liraya çıkarıldı. 7 bin 500 liranın üstündeki maaşların aynı kalacağı açıklandı. Maaş, devletin ödeyeceği tutar. Çalışan EYT’li için işyeri de kıdem tazminatı ödeyecek ki bu en önemli toplu ödeme olacak. EYT’liler e-Devlet üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) ‘emekli olabilir’ içerikli yazısını ‘emeklilik sebebiyle istifa’ dilekçesiyle işverene teslim edecek. İşveren bu durumda, emeklilik sebebiyle çıkış kodu olan ‘KOD-8’den çalışanın çıkışını kuruma bildirecek. Çalışan şahsen SGK şubelerine giderek veya e-Devlet üzerinden başvuru yapacak. Sonra kurum, çalışanın EYT kapsamında emeklilik hakkının olup olmadığını tespit edecek. Çalışan şartları taşıyorsa çalışana emekli aylığı bağlanacak. Emekli olarak işten ayrılan veya çıkışı verildikten sonra tekrar işe alınan çalışana kıdem tazminatı ödenecek. Kıdem tazminatı çalışanların sigortası niteliğinde yani bir güvence. Dolayısıyla emekli olup bu hakka sahip olanlar hemen kıdem parasını almak istiyor. Ancak birçok işyerinin, bir anda onlarca kişinin emeklilik hakkıyla milyonlarca liralık kıdem talebini karşılamakta zorlanacağı sıkça dile getiriliyordu. Bu yükün hafifletilmesi için 50 milyar liralık Hazine destekli EYT kredi paketinin devreye alınacağı belirtilmişti. Bu kapsamda bazı işverenler çalışanların emeklilik başvurusunu bekletmişti. EYT’li emekli adayları da mart ayı bitmeden başvuru yapmak istiyordu. İşte milyonları sevindiren haber dün geldi. Hazine ve Maliye Bakanlığı, KOBİ ve KOBİ dışı firmaların finansman ihtiyacının karşılanması amacıyla Kredi Garanti Fonu (KGF) tarafından devreye alınan EYT Destek Paketi’ne başvuruların cuma günü (dün) itibarıyla başladığı bilgisini paylaştı. Uygulama kapsamında şirketler, kamu ve özel bankalara başvuruda bulunabilecek. Kıdem tazminatı ödemeleri için kullanılacak finansman desteğinin toplam hacmi 50 milyar lira olarak belirlendi. Söz konusu ödemeler kredi veren banka tarafından doğrudan EYT kapsamında emekli olacak çalışanların hesabına yatırılacak. Paket kapsamında KOBİ’ler için 13.3 milyon lira, KOBİ dışı firmalar için 28.5 milyon liraya kadar kredi imkanı sağlanacak. Kefalet oranı KOBİ’ler için yüzde 75, KOBİ dışı firmalar için ise yüzde 70 olarak belirlenirken, azami 6 ay ödemesiz dönem dahil 36 ay vadeyle kullandırım yapılacak. EYT Destek Paketi kapsamında kullandırılacak kredinin faiz/kâr payı oranı 24 aya kadar vadeli kredilerde Türk Lirası Gecelik Referans Faiz Oranı (TLREF) artı 200 baz puan (yaklaşık yüzde 11) olarak uygulanacak. Paket kapsamında 24 ay üzeri vadeli kredilerde faiz/kâr payı oranı TLREF artı 300 baz puan (yaklaşık yüzde 12) olacak. Söz konusu faiz oranları 1-10 çalışanın kıdem tazminatı ödemesinde kullandırılacak krediler için geçerli olacak. Bu çalışan sayısını aşan kullandırımlar için ise faiz/kâr payı oranı banka tarafından belirlenecek. Kıdem tazminatı, son işyerinde çalışılan her tam yıl için 30 günlük son brüt ücret üzerinden hesaplanıyor. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil ediliyor. Kıdem tazminatının alt limitini asgari ücret belirliyor. Asgari ücret 1 Ocak itibarıyla yüzde 55’lik artışla brüt 10 bin 8 liraya çıkmıştı. Yani en düşük tazminatta bu tutar baz alınıyor. Kıdem tazminatının en yüksek tutarını ifade eden tavan memur maaş katsayısına göre belirleniyor ve 1 Temmuz’a kadar geçerli bu tutar 19 bin 982.83 lira. Tazminatlar genel olarak peşin ödeniyor. EYT’den emekli olup aynı ya da farklı bir işyerinde çalışacak olanlar yeniden kıdem tazminatı alınıp alınamayacağını merak ediyor. 1 yılı tamamlayan ister işçi ister emekli çalışan fark etmez kıdeme hak kazanır. Ancak burada istifayla, yeniden emeklilik hakkıyla bir kıdem tazminatı talebi mümkün değil. İşveren işten çıkarırsa herkes gibi emekli çalışan da çalıştığı yılların tazminat haklarını alır. Öte yandan emeklilik hakkıyla işten ayrılıklarda ihbar tazminatı ödenmiyor.